BAKI, 17 oktyabr — Sputnik. Avropalı məmurların Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etməyi düşündüyü bir vaxtda, iqtisadçılar Avropa İttifaqının (Aİ) itkilərini hesablayıblar. Məlum olub ki, hamıdan çox Almaniya zərər görüb. Belə ki, ölkə ikitərəfli məhdudiyyətlər səbəbindən hər ay təxminən 700 milyon dollar itirir. Bütün Aİ isə milyardlar dəyərində itki ilə üzləşib.
Mümkün itkilər
Sanksiyaların tətbiq olunmasından bir il sonra Beynəlxalq Valyuta Fondu iddia edirdi ki, Rusiyanın ümumi daxili məhsulu (ÜDM) 9 faiz azalacaq. 2017-ci ildə Avropa Parlamenti də oxşar bir bəyanat verib: Avropanın ÜDM-i 0,1-0,5 faiz azaldığı halda, Rusiya üçün bu göstərici 8-10 faiz təşkil edəcək.
Lakin BMT bir qədər fərqli mənzərəni təqdim edib: Moskva 55 milyard, Qərb isə 100 milyard dollar dəyərində itki ilə üzləşib.
İqtisadçılar Matye Kroze (Linnan Universiteti) və Yulian Hins (Kil Dünya İqtisadiyyatı İnstitutu) iddia edirlər ki, Qərbin sanksiyaları səbəbindən yaranan itkilərin yarıdan çoxu – ayda 2,2 milyard dollar (55 faiz) Rusiyanın payına düşür. Qalan 45 faiz isə (1,8 milyard dollar) sanksiyaların təşəbbüskarlarının payındadır. Bu göstəricilər "Dost atəşi: Rusiya əleyhinə sanksiyaların və əks-sanksiyaların ticarətə təsiri" adlı tədqiqat işində təqdim olunub. Yəni aydın olur ki, sanksiyaların vurduğu ümumi aylıq ziyan 4 milyard dollardır.
Lakin hamıdan çox Almaniya əziyyət çəkir. Ölkənin üzləşdiyi itkilər 667 milyon dollar səviyyəsində durur.
Fransa şirkətləri də sanksiyaların təsirindən kənarda qalmayıblar. Kroze və Hinsin tədqiqatında qeyd olunur ki, ixrac əməliyyatları itkiləri kompensasiya etməyə kömək etməyib.
Fikir ayrılığı
Moskvaya qarşı sanksiyaların təşəbbüskarı Vaşinqton olub. Sonradan Aİ də amerikalılara qoşulub. Hazırda ABŞ, Aİ və Yaponiya daxil olmaqla 37 ölkə anti-Rusiya sanksiyalarına riayət edir. Bu sanksiyaların yeridilməsindən dərhal sonra Moskvanın da cavabı gəlib. Belə ki, Rusiyanın cavab olaraq tətbiq etdiyi sanksiyalar siyahısına ABŞ, Aİ və bir sıra digər ölkələr düşüb.
Berlində isə artıq etiraf edirlər ki, sanksiya müharibəsindən Avropada ən çox Almaniya zərər görüb. Məsələn, yayda Bundestaqın deputatı Markus Fronmayer Kil Universitetinin mütəxəssislərinə istinadən bildirib ki, ölkənin itkiləri ayda 618 milyon avro (ildə 7,4 milyard avro, Aİ-nin itkilərinin 40 faizi) təşkil edib.
Bu arada Aİ daxilində Rusiya ilə bağlı fikir ayrılıqları artmaqdadır. Almaniya isə daha da aktiv şəkildə məhdudiyyətlərin aradan qaldırılmasını tələb edir. Belə ki, avqustda Bundestaqın iqtisadiyyat komitəsinin sədri Klaus Ernst Almaniya hökumətini sanksiyalardan çıxmağa çağırıb.
"Dərman təsir etmirsə onun qəbulunu davam etməyə və ya dozanı artırmağa dəymir", - Ernst deyib.
Almaniya İqtisadiyyatının Şərq Komitəsinin məlumatına görə, Aİ-nin Moskvaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar Almaniyanın qərbindən çox şərqinə ziyan vurub. 2013-cü ildən 2018-ci ilədək Almaniyanın şərq vilayətlərinin Rusiya ilə ticarət dövriyyəsi orta hesabla 28,7 faiz azalıb.
Parisin də ritorikası dəyişməkdədir. Hələ mayda Avropa Parlamentinin fransalı deputatı Nadi Morano qeyd edib ki, sanksiyalar Moskvaya siyasi təsir göstərməyib, lakin avropalı istehsalçılara real ziyan vurub.
Fransa Prezidenti Emmanuel Makron isə Rusiyanın Avropadan uzaqlaşdırılmasını "dərin strateji səhv" adlandırıb. Onun fikrincə, Moskva Suriyadan tutmuş Şimali Koreya məsələsinədək ən çətin qlobal problemlərin həllində Avropa İttifaqına kömək edə bilər.
Roma da məhdudiyyətlərə qarşı çıxır. Baş nazir Cüzeppe Konte qeyd edib ki, İtaliya Rusiyanın üzərindən sanksiyaların götürülməsi ilə bağlı işini davam etdirir.
Bu arada "Reuters" avropalı siyasətçilərin bu cür bəyanatlarının Aİ daxilində gərginliyin və fikir ayrılığının göstəricisi olduğunu qeyd edib.
