Nigar Məhərrəm, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 31 yanvar — Sputnik. Ötən gün ABŞ-ın Federal Ehtiyat Sistemi (FED) uçot dərəcəsinin 2.25-2.5 faiz dərəcəsində saxlayıb. İqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında FED-in son qərarının dünya bazarlarına və Azərbaycana təsirini şərh edib.
Ekspert bildirib ki, FED-in belə bir qərar verəcəyi öncədən də proqnoz edilmişdi: "FED-in ötən ilin sonunda təşkil olunan toplantısında 2018-ci ilin sonunda cari illə bağlı müəyyən fikirlər səsləndirilmişdi. Bu fikirlərdə səbrli olmaq tövsiyə edilmişdi. Həmçinin, uçot dərəcəsinin artım tempinin nisbətən azaldılması istiqamətində də fikirlər səsləndirilmişdi".
R.Həsənovun sözlərinə görə FED-in uçot dərəcəsini artırmaması ilə bağlı müəyyən əsasları var: "Bunun əsas səbəblərindən biri ABŞ hökumətinin fəaliyyətini tam olaraq bərpa etməməsidir. ABŞ hökumətinin fəaliyyətini tam icra edə bilməməsi ilin birinci rübündə ümumi daxili məhsulun həcminə təsir göstərəcək".
"FED-in bu qərarına təsir edən digər faktorlardan biri isə inflyasiya üçün risklərin olması idi. Neftin qiyməti dünya bazarlarında aşağı düşüb. Ötən ilin son rübündə də bunu müşahidə etdik. Neftin qiymətinin düşməsi istehsal və istehlak qiymətləri indeksinə təsir göstərməklə inflyasiya səviyyəsini aşağı salır" - ekspert vurğulayıb.
Onun dediyinə görə, FED-in açıqlamasında, həmçinin qeyd olunub ki, bu gedişat bazar iştirakçıları tərəfindən uçot (faiz) dərəcəsinin artmaması kimi qiymətləndirilməməlidir: "FED əlindəki digər alətlərlə dövriyyədə emissiya edilmiş pul vəsaitlərinin müəyyən qisminin geri çəkilməsi, pul dövriyyəsinin məhdudlaşdırılması və s. kimi yollarla bazardakı sabitliyi təmin etməyə çalışmalıdır".
R.Həsənov qeyd edib ki, verilən son qərara qlobal bazarlar anındaca reksiya verib: "ABŞ dollarının məzənnəsi mərhələli şəkildə azalır. 4-5 ay ərzində 1 avronun 1 ABŞ dollarına olan nisbəti 1.15-dən yuxarı qalxmırdı. Artıq bu qərardan sonra avronun ABŞ dollarına nisbətdə məzənnəsində artım müşahidə olundu".
"İnkişaf etmiş ölkələrin valyutalarına qarşı da bənzər dinamika müşahidə edilir. Bu ölkələrin yerli valyutalarının məzənnəsində yüksəlmə müşahidə edilir. Buna misal olaraq Yaponiyanın milli pul vahidinin məzənnəsində olan artımı da göstərmək olar. Qonşu Türkiyənin milli valyutasında isə, mövqeyini möhkəmləndirmək istiqamətində dinamika müşahidə edilir. Düşünürəm ki, bu, sadəcə olaraq bazarın həyəcanından yaranmış, qısamüddətli dövr üçün olan reaksiyadır. Növbəti gündən etibarən artıq bazarda sabitləşmə gedəcək" – deyə iqtisadçı vurğulayıb.
Müsahibimizin qənaətincə, ABŞ dollarının məzənnəsində ciddi volatillik proqnozlaşdırılmır: "Hazırkı siyasət isə artım risklərinin müəyyən qədər neytrallaşmasına hədəflənib. Mövcud məzənnə hazırda iqtisadiyyat üçün pozitiv inkişaf vəd edir".
R.Həsənov son qərarın ölkəmizə təsirindən də söz açıb: "Son qərar digər ölkələrin milli valyutasına olduğu kimi Azərbaycana da eyni təsiri bağışlayacaq. Azərbaycan üçün bu vəziyyət uyğun hesab edilir. Çünki belə olan halda valyuta üzərində hər hansı təzyiq olmayacaq. Yəni ABŞ dollarının mövqeyinin sabit qalması, hətta cüzi qədər də azalması manatın məzənnəsinin qorunması istiqamətində hökumət üçün daha uyğun platforma formalaşdırmağa imkan verəcək".
