İlham Mustafa, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 2 yanvar — Sputnik. Hər birimizin, dəqiq adını bilməsək də, ləqəbi ilə, ayaması ilə tanıdığı insanlar var. Tovuz rayonunun Xatınlı kəndində isə, demək olar ki, ləqəbsiz, ayamasız, yaxud, təlğəsiz (regionda bu adların qarşılığı kimi işlədilən söz - red.) adam yoxdur.
Yolunuz nə vaxtsa, Qaraxanlıya düşsə, burda heç vaxt axtardığınız adamı öz adıyla tapa bilməyəcəksiniz. Kənd sakinlərinin sözlərinə görə, kənardan gələn şəxslər tapmaq istədikləri adamın ləqəbini bilmədikdə sorğu-suala, ən azı, 1 saatdan çox vaxt itirməli olur. Vaxtını boşa xərcləmək istəməyənlər gərək axtardığı adamı həm də ləqəbi ilə tanıya.
Kənd sakini Cavanşir Həsənov Sputnik Azərbaycan-ın bölgə müxbiri ilə söhbətində deyir ki, kənddə ləqəblər insanların müəyyən hərəkətinə, xasiyyətinə və ya hansısa hadisə, məşğul olduğu peşəylə bağlı verilir. Bu adlar el tərəfindən verildiyindən qazanılmış sayılır və insanın xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir.
C.Həsənov kənddə olan bir neçə maraqlı ləqəblər haqda da məlumat verir: "Bu kənddə yaşlı nəsildə təlğəsiz adam tapmaq mümkün deyil. Hər adama öz bacarığı, sənəti, xüsusən də xasiyyətinə görə ləqəb verirlər. Məsələn, mənə işlədiyim işə görə "Kassir Cavanşir" deyirlər. Qıraq yerdən gəlib kənddə kimisə axtaran olanda onu təlğəsiz tapmaq mümkün deyil. Ona görə gərək axtarmağa gələn adam axtardığının el verən adını da bilsin".
"Kənddə maraqlı, gülməli təlğələr çoxdur. "Heykəl Tapdıq", "Darğa Məcid", "Xırxır Əli", "Fəli Qasım", "Neynim Oruc", "Qənfet Söyün", "Ölürəm Alı" kimi müxtəlif təlğələr var. Məsələn, "ölürəm" ləqəbi sovxoz vaxtı hansı iş tapşırılırmışsa, "mən ağrıyıram, ölürəm" dediyinə görə verilib. Yaxud "neynim" təlğəsi ən çox işlətdiyi söz olduğuna, "qənfet" uşaqlıqdan "konfet" deyə oxşadıldığına görə verilib. Sonradan da elə o ləqəblə tanınıb" - deyir həmsöhbətimiz.
Digər kənd sakini İsa Niftaliyev isə hamıda təlğə olmasını kənddə eyni adlı adamların çox olmasıyla əlaqələndirir: "O vaxt kənddə 13 nəfər Hüseyn olub, soruşanda, "hansı Hüseyn", deyirmişlər ki, "Qənfet Söyün", "Lağa Söyün", "Xımır Söyün" (qərb bölgəsinin əksər yerlərində Hüseyn adı Söyün kimi tələffüz olunur – red.) kimi fərqləndiriblər. Həsən də çox olub, məsələn, "Qoz Həsən", "Qara Həsən" deyərək, bir-birilərindən seçiblər".
"Çımpır İsa" kimi tanınan kənd sakini qeyd edir ki, sakinlərə ilk dəfə eşidiləndə gülüş doğuran təlğələr qoyulsa da, hər kəs öz ləqəbini qəbul edib: "Kənddə "zıvırdışoğlu", "şerti", "pedi", "payvermə", "burun", "quş" kimi təlğələr olsa da, el verdiyinə görə, heç kim öz ləqəbi ilə çağırılmaqdan narazı olmayıb. Hətta dəvətnamələrdə də çox vaxt təlğəylə yazıb çağırırdılar toylara".
Kənd sakinləri təlğələrin cavanlar arasında az qoyulmasına baxmayaraq, həmişə baba-ata adları ilə istinad verildiyinə görə heç vaxt unudulmayacağına əmindirlər.
