İlham Mustafa, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 11 mart — Sputnik. Yevlax rayonu Malbinəsi kəndində yüzlərlə iribuynuzlu mal-qara sahibsiz otlayır. Ərazidən magistral və dəmiryolu xəttinin keçməsi də heyvanlar üçün hər hansı təhlükə yaratmır. Hətta bir addımlıqda əkilmiş yamyaşıl taxıl zəmisinə də mal-qaranın bir ziyan vurmadığı görünür.
Kənd sakinləri isə artıq çobanlıq etməyə ehtiyac qalmadığını deyirlər. Yəni bu işi onların əvəzinə, o qədər də baha başa gəlməyən aparat görür. Mal-qara sahibləri müəyyən bir ərazini otlaq üçün ayırırlar. Hər 10 metrdən bir yerə dəmir çubuqlar basdıraraq dövrəyə alırlar. Sonra isə bu çubuqlar xüsusi naqil vasitəsilə birləşdirilir.
Sonradan xüsusi qurğu naqillərə qoşularaq az miqdarda enerji ötürməyə başlayır. Aparatdan çıxan xüsusi səs və öldürücü olmayan enerjinin olduğu naqilə mal-heyvan toxunan zaman bundan qorxuya düşür və həmin ərazidən kənara çıxmağa cəhd etmir.
Ağdam rayonundan məcburi köçkün, hazırda Malbinəsi kəndi ərazisində məskunlaşmış Yavər Alıyev, əvvəllər 5 adamın mal-heyvan otarmağa çətinlik çəkdiyi əraziyə indi mal-qaranı rahatlıqla buraxdıqlarını deyir: "Əvvəllər nə qədər nəzarət olunsa da, mal-heyvan magistral və dəmir yoluna çıxaraq ziyanlığa səbəb olurdu. Amma bu qurğunu istifadə edəndən sonra belə problem hələ baş verməyib".
Sakinlər "cansız çoban" adlandırdıqları bu qurğunun ixtirasını həmkəndliləri Məhyəddin İsmayılovun adı ilə bağlayırlar. Məhyəddin İsmayılov isə belə bir qurğunu Almaniyada hərbi xidmətdə olarkən gördüyünü, sonradan bir müddət yaşadığı Belarus və Rusiyada onların oxşarına rast gəldiyini deyir.
"İlk dəfə bu qurğunu 2002-ci ildə Azərbaycana gətirdim. Əvvəllər bir çoxları təəccüb və etinasızlıqla qarşılasalar da, hazırda nəinki bu kəndin sakinləri, hətta ətraf kənd və rayonların əhalisi də bu qurğudan geniş istifadə edirlər. Artıq digər rayonlardan da gəlib bu qurğudan alan və sifariş edənlər var" — deyir usta.
Bu qurğudan istifadənin əlverişliliyindən danışan İsmayılovun sözlərinə görə, otlaq üçün ayrılan yerləri bir neçə yerə bölərək, hissə-hissə otarmaq mümkündür: "Beləliklə, ərazi kiçik olsa da, daim yaşıl qalmasına imkan yaranır".
Qurğu haqda məlumat verən kənd sakini, onun günəş enerjisi ilə işlədiyini, yalnız soyuq havalarda kiçik batareyalar qoşmaq lazım gəldiyini deyir: "Qurğunun 1-3 km radiusu əhatə etməsi məsləhətdir. Daim 9 volt tok olur. Qoyunçuluqdada sərbəst istifadə edilir. Bu qurğu işləyən əraziyə canavar da yaxın düşmür".
"Hətta son vaxtlar bu qurğudan bostançılar da istifadə etməyə başlayıblar. Bostan məhsullarının, üzüm bağlarının yetişən vaxtı çaqqal və digər heyvanların bostana ziyan verməməsi üçün bostanın ətrafına naqillər çəkirlər ki, bununla da məhsulu qoruya bilirlər" — M. İsmayılov bildirir.
