İlham Mustafa, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 13 fev — Sputnik. Yevlax rayonunun Yəldili kəndində qeyri-adi bir muzey var. Buranın qəribəliyi onun qəbiristanlıqda yaradılmasıdır. Yerli camaat arasında "Qardaşlıq muzeyi" adlanan bu tikili ötən əsrin 60-cı illərində inşa olunub.
Muzeydə Böyük Vətən Müharibəsində iştirak edən və "qara kağızı" gələn Yəldili və ətraf bir neçə kəndin sakinləri haqda məlumatlar, müharibə dövründə dövri mətbuatda dərc olunan materialların hissələri, müharibəyə aid yüzlərlə şəkil və kitablar saxlanılır. Burada gələcək nəsillərin Böyük Vətən Müharibəsi illəri barədə geniş məlumat alması üçün bütün mümkün şərait yaradılıb. Hətta soydaşlarımızın dəfn edildiyi Kerç, Stalinqrad, Sevastopol, Praqa, Kiyev, Moskva, Novorossiysk və Odessa şəhərlərində yerləşən qardaşlıq qəbiristanlıqlarından torpaq gətirilərək xüsusi qablarda saxlanılır.
İki otaqlı tikilinin çöl divarlarına müharibəni əks etdirən rəsmlər və böyük Azərbaycan xeyriyyəçisi Hacı Zeynalabdin Tağıyevin rəsmləri çəkilib. Bu da təsadüfi deyil.
Muzeyin yaradıcısı olan İlyas Daşdəmirov böyük xeyriyyəçinin yolunu davam etdirməyə çalışıb. Onun səyi nəticəsində muzeyin ətrafında xiyaban yaradılıb. Eyni zamanda ərazidə xeyir-şər məclisi və dəfn ayinlərini icra etmək üçün yerlər tikilib.
Hazırda ərazidə daimi olaraq bir nəfəri görmək olar — Yəldili kənd sakini Dilarə Dadaşovanı. İlyas Daşdəmirov, həyat yoldaşı dünyasını dəyişən və anası ağır xəstə olan bu həmkəndlisini muzeyə işçi götürüb. Göydə Allahın, yerdə Daşdəmirovun köməyi ilə çətin günlərin öhdəsindən gəldiyini deyən Dilarə xanım üçün sonradan vəziyyət dəyişib.
1990-cı illərdə İ. Daşdəmirov dünyasını dəyişib. D. Dadaşova isə bir gün də olsun muzeyi sahibsiz qoymayıb. O, tam təmənnasız, özünü mənəvi borclu bildiyi insanın ruhunun şad olması üçün muzeyə ziyarətə gələnləri qarşılayır, təmizliyinə xidmət göstərir. Əvvəllər daha çox ziyarətçinin gəldiyini deyən Dilarə xanımın sözlərinə görə, son zamanlar ziyarətçilərin sayı azalıb.
Buranın daimi ziyarətçilərindən biri də Yəldili kənd orta məktəbinin müəllimi Səttar Pənahlıdır. O, gələcəkdə buraya Qarabağ müharibəsinin şəhidləri barədə də məlumatlar yerləşdirmək fikrindədir.
S. Pənahlı Sputnik Azərbaycan-ın bölgə müxbiri ilə söhbətində, muzeyin yaxınlığında yerləşən Böyük Vətən Müharibəsi abidəsinə də diqqət çəkib: "O abidənin üzərində müharibədən geri dönməyən insanların adları həkk olunub. Və həmin lövhədə, rayonda o zamankı erməni kəndinin sakinlərinin də adları qeyd olunub".
"Biz onların adlarını lövhədən silməmişik. Amma onlar nəinki Ermənistanda, hətta işğal etdikləri Azərbaycan ərazilərində də bizə aid olan hər şeyi məhv etməyə çalışırlar — məscidlərimizi, qəbirlərimizi dağıdırlar" — deyən Səttar müəllim, bu faktı xalqımızın yüksək mədəni dəyərlərə sahib olması və tolerantlığı ilə əlaqələndirir.
