BAKI, 10 iyun — Sputnik. "Toksikoloji zəhərlənmələr arasında ən çox sirkə turşusundan zəhərlənmələr üstünlük təşkil edir. Bu da böyük problemdir. Dəfələrlə sirkə turşusunun faizinin azaldılması ilə bağlı lazımi qurumlara müraciət edilib. Çünki əvvəllər sirkə turşusu 85-90%-lik buraxılırdısa, indi bu göstərici hardasa 75%-dir. Buna baxmayaraq, sirkə turşusu ilə əlaqəli ölüm faizi çoxdur".
Bunu Kliniki Tibbi Mərkəzin Toksikologiya şöbəsinin müdiri Azər Maqsudov bugünlərdə keçirdiyi brifinqdə deyib. Onun sözlərinə görə, hər ay 10-15 xəstə sirkə turşusundan zəhərlənmə diaqnozu ilə klinikaya qəbul olunur: "Onların da 80-90%-i ağır və ya kəskin ağır vəziyyətdə olur. Əsas ölüm faizi də məhz, sirkə turşusu ilə zəhərlənmələrdə qeydə alınır".
İl ərzində klinikaya 2 mindən çox xəstənin toksikoloji zəhərlənmələrlə bağlı müraciət etdiyini deyən A.Maqsudov əlavə edib ki, müraciət edənlərin ümumilikdə 30-40 nəfərində ölüm halı qeydə alınıb: "Ölümlərin əksəriyyəti sirkə turşusu, psixotrop maddələr və tək-tək hallarda dərman zəhrələnmələri nəticəsində müşahidə olunub".
Bunlar ölümə səbəb olur…
Sputnik əməkdaşı "Qida zəhərlənmələrinin baş verməməsi üçün nələrə diqqət edilməlidir?" sualı ilə Səhiyyə Nazirliyi Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin (RGEM) şöbə müdiri İmran Abdullayevə müraciət edib. O, ilk növbədə qidanın gigiyenasına diqqət edilməli və düzgün davranılmalı olduğunu deyib.
"Qida gündəlik qəbul etdiyimiz, lakin orqanizm üçün yad maddədir. Bədənin orqanları, hüceyrələri, toxumaları qidadan təşkil olunmayıb. Amma ondan alınan enerjidən orqan artır, inkişaf edir və s. Bu proses zamanı qidanın gigiyenasını qorumaq lazımdır. Qidanı mikroblardan, göbələklərdən, günəşdən, rütubətdən qorumaq lazımdır", — şöbə müdiri bildirib.
İ. Abdullayev evlərdə belə hallara tez-tez rast gəlindiyini qeyd edib: "Qidanı hazırlayırlar və 1-2 gün qaldıqdan sonra götürüb yeyirlər. Və yaxud təkrar qəbul edəndə düzgün onu qızdırmırlar və s. Qidanı isitməklə qızdırmaq ayrı şeydir. Qalmış qida yenə qaynama temperaturuna qədər qızdırılmalıdır. Qaynadılmamış onu yemək olmaz. Qidalar 1-2 gün qalanda təhlükə mənbəyinə çevrilir. Bəzi evlərdə hətta biz rast gəlirik ki, yemək bişirilir, sonra soyuducuya belə, yerləşdirilmir".
"Qida zəhərlənməsinin bir qismi də konserv məhsullarından baş verir. Burada da əsas yeri xiyar və pomidor turşuları tutur. İllərlə, həmişə bizdə olan zəhərlənmələr ev şəraitində hazırlanan turşulardan olur. Hər il 1-2 nəfər bu zəhərlənmədən dünyasını dəyişir. Müalicənin nəticəsi olmazsa, ölümlə nəticələnə bilər", — RGEM rəsmisi əlavə edib.
Bəs, kolbasa və sosiskadan zəhərlənmə halları baş verirmi? Bu suala şöbə müdiri, belə halla rastlaşmadıqlarını, amma mümkün olduğunu deyib: "Kolbasa və sosiska çox riskli qidalardır. Tərkibində ət və yağ olduğuna görə, bu da daha çox təhlükə yaratmış olur. Bunlar da isti mühitdə qaldıqda, lazımi temperaturda saxlanmadıqda təhlükə yarada bilər".
"Bunlar kütləvi zəhərlənmələrə gətirib çıxarır"
Məsələ ilə əlaqədar Sputnik-ə açıqlama verən tibb elmləri doktoru, həkim Adil Qeybulla da bildirib ki, qida zəhərlənmələrinin çoxu qida rejimini, gigiyenasını gözləməməkdən baş verir: "Əvvəla balıqdan zəhərlənmələr xeyli çəkiyə malikdir. Bu, onunla bağlıdır ki, həm iaşə obyektlərində, həm də məişətdə insanlar balıq məhsullarının hazırlanması, tədarükü, saxlanması və istifadə qaydalarını pozurlar. Bəzən bunlar kütləvi zəhərlənmələrə gətirib çıxarır".
"Bundan başqa, məişət şəraitində konservləşdirilmiş qidalar var. Ümumiyyətlə, evdə müəyyən konservləşdirilmiş məhsullardan istifadə edirik. Gigiyenik qaydalar gözlənilmədiyində həmin məhsullar xarab ola bilir. Əgər məhsulun qapağı şişibsə, çöküntü veribsə, qoxusu dəyişibsə, bunlar məhsulun keyfiyyət parametrlərinin dəyişməsi deməkdir. Ən azı zəhərlənmə riski deməkdir. Ona görə də bu cür məhsullardan istifadə etmək olmaz. Statistik məlumatlarda belə, məişət məhsullarından zəhərlənmə halları yetərincədir", — həkim vurğulayıb.
Ekspertin sözlərinə görə, bununla yanaşı, Azərbaycana daxil olmuş konservləşdirilmiş ərzaq məhsullarının özlərinin saxlama müddəti bəzən keçir: "Təəssüf ki, bu saxlama müddətinə əl gəzdirirlər, dəyişirlər. Bəzən insanlar buna fikir vermirlər, alıb evdə düzgün saxlamırlar. Bütün bunlardan da məhsulun keyfiyyəti dəyişir".
O bildirib ki, ət məhsullarının vəziyyəti ürəkaçan deyil: "Azərbaycanda ət biznesi korporativ maraqlara cavab verir, monopoliyadadır. Azərbaycan ərazisinə keyfiyyət parametrləri aşağı olan müəmmalı ətlər idxal olunur. Əhali arasında bununla bağlı şayiələr gəzir. Sonra iaşə obyektlərində, şadlıq evlərində ətin başına yüz oyun açırlar və onlardan müxtəlif məhsullar hazırlanır. Bunlardan zəhərlənmə halları da olur və s. Yəni, ət məhsulları ilə bağlı ölkədə vəziyyət ürəkaçan deyil".
"İaşə şəbəkəsində həm korrupsiyanın, həm müxtəlif monopoliyanın olması, bu şəbəkədə özbaşınalığın baş alıb getməsinə səbəb olur. Dönərxanalar da eyni vəziyyətdədir. Yalnız cəzalarla məsələni həll etmək olmur, bunların sistemli həlli vacibdir. Qida zəhərlənmələrini azaltmaq üçün insanlar maarifləndirilməlidir", — deyə A. Qeybulla əlavə edib.
