Уникальные бакинские здания, созданные в стиле модерн - Sputnik Azərbaycan
MƏDƏNİYYƏT
Azərbaycanın mədəni həyatında baş verən önəmli hadisələr

Düşmən əlinə keçməsin deyə şəhəri tarixdən sildilər

© Photo : Mammad RahimovQazıntı sahəsinin şimaldan görünüşü
Qazıntı sahəsinin şimaldan görünüşü - Sputnik Azərbaycan
Abunə olmaq
Orta əsr şəhər probleminin öyrənilməsi baxımından etalon ola biləcək "Xaraba şəhər", nəinki azərbaycanlıların, hətta xarici turistlərin də böyük marağına səbəb olan tarixi abidədir

BAKI, 30 mart — Sputnik. Azərbaycanın tarixi şəhərləri sırasında orta əsrlərə aid Ağsu şəhəri özünəməxsus yer tutur. Yazılı qaynaqlarda "Ağsu" və ya "Yeni Şamaxı" kimi xatırlanan, xalq arasında "Ağsu qalası" və ya "Xaraba şəhər" kimi tanınan orta əsr Ağsu şəhərinin xarabalıqları indiki Ağsu rayonu ərazisində, Ağsu şəhərindən 4-5 kilometr cənub-şərqdə, Ülgüclü, Ərəbuşağı, Ağarx və Curuqlu kəndlərinin əhatəsində yerləşir.

Bir sıra hərbi-siyasi amillərlə əlaqədar Ağsu şəhəri daxili və xarici düşmənlər tərəfindən dəfələrlə dağıdılıb, beləliklə də Şirvanın rəsmi paytaxtı olmaq statusu gah Şamaxıya, gah da Fitdağa keçib. Vaxtaşırı hərbi əməliyyatlar meydanına çevrilən və dağıntılara məruz qalan Ağsu şəhəri sonuncu dəfə 1806-cı ildə Abbas Mirzənin komandanlıq etdiyi Qacar ordusunun hücumu ərəfəsində düşmən əlinə keçməsin deyə, Şirvan xanı Mustafa xan tərəfindən dağıdılıb və bununla da orada şəhər həyatına son qoyulub.

Orta əsr Ağsu şəhəri plan etibarı ilə düzbucaqlı formada olmaqla, 39,8 hektar sahəni əhatə edir. Ətrafı dərin xəndək və torpaq valdan ibarət çox möhtəşəm müdafiə sistemi ilə möhkəmləndirilib. Cənub divarlarının uzunluğu 632,6, şimal divarlarının uzunluğu 629,5, şərq divarlarının uzunluğu 637,3, qərb divarlarının uzunluğu isə 630 metrdir. Ağsu nəinki Azərbaycanda, bütövlükdə Qafqazda son orta əsr şəhər probleminin öyrənilməsi baxımından bir növ etalon ola biləcək abidədir.

Abidədə ilkin arxeoloji tədqiqatlar 1983-cü ildə Ağsu-İsmayıllı ekspedisiyası tərəfindən aparılıb. Əsasən, kəşfiyyat xarakterli bu tədqiqatlar nəticəsində əldə olunmuş maddi mədəniyyət nümunələri, o cümlədən zəngin keramika məmulatı və sikkə nümunələri orada XVIII əsrdə xüsusilə intensiv şəhər həyatı olduğundan xəbər verir. 2010-cu ilin mart ayından etibarən MİRAS İctimai Birliyinin təşəbbüsü və Ağsudan olan xeyriyyəçi insanların maliyyə dəstəyi ilə AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu və Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin əməkdaşlarından ibarət birgə ekspedisiya tərəfindən orada genişmiqyaslı arxeoloji tədqiqatlara başlanılıb.

© Photo : Mammad RahimovQazıntı sahəsinin şimaldan görünüşü.
Qazıntı sahəsinin şimaldan görünüşü - Sputnik Azərbaycan
1/15
Qazıntı sahəsinin şimaldan görünüşü.
© Sputnik / Mammad RahimovBuzxana təmizlənərkən.
Buzxana təmizlənərkən - Sputnik Azərbaycan
2/15
Buzxana təmizlənərkən.
© Photo : Mammad RahimovBuzxana
Buzxana - Sputnik Azərbaycan
3/15
Buzxana
© Photo : Mammad RahimovCümə məscidi və ətraf məhəlləsi
Cümə məscidi və ətraf məhəlləsi - Sputnik Azərbaycan
4/15
Cümə məscidi və ətraf məhəlləsi
© Photo : Mammad RahimovCümə məscidinin qalıqları
Cümə məscidinin qalıqları - Sputnik Azərbaycan
5/15
Cümə məscidinin qalıqları
© Sputnik / Mammad RahimovEkspedisiya qrupu.
Ekspedisiya qrupu - Sputnik Azərbaycan
6/15
Ekspedisiya qrupu.
© Photo : Mammad RahimovHamamin iri vannaları.
Hamamin iri vannaları - Sputnik Azərbaycan
7/15
Hamamin iri vannaları.
© Photo : Mammad RahimovHolland dukatları
Holland dukatları - Sputnik Azərbaycan
8/15
Holland dukatları
© Photo : Mammad RahimovXII əsrə aid saxsı qazan hissəsi
XII əsrə aid saxsı qazan hissəsi - Sputnik Azərbaycan
9/15
XII əsrə aid saxsı qazan hissəsi
© Photo : Mammad RahimovQala divarı.
Qala divarı - Sputnik Azərbaycan
10/15
Qala divarı.
© Photo : Mammad RahimovMis qazan.
Mis qazan - Sputnik Azərbaycan
11/15
Mis qazan.
© Photo : Mammad RahimovRus əsgərlərindən qalma xaç.
Rus əsgərlərindən qalma xaç - Sputnik Azərbaycan
12/15
Rus əsgərlərindən qalma xaç.
© Photo : Mammad RahimovLondon istehsalı olan şüşə butulkalar.
London istehsalı olan şüşə butulkalar - Sputnik Azərbaycan
13/15
London istehsalı olan şüşə butulkalar.
© Photo : Mammad RahimovŞəhər küçələrindən biri
Şəhər küçələrindən biri - Sputnik Azərbaycan
14/15
Şəhər küçələrindən biri
© Photo : Mammad RahimovTədavüldə olan yerli pullar
Tədavüldə olan yerli pullar - Sputnik Azərbaycan
15/15
Tədavüldə olan yerli pullar
1/15
Qazıntı sahəsinin şimaldan görünüşü.
2/15
Buzxana təmizlənərkən.
3/15
Buzxana
4/15
Cümə məscidi və ətraf məhəlləsi
5/15
Cümə məscidinin qalıqları
6/15
Ekspedisiya qrupu.
7/15
Hamamin iri vannaları.
8/15
Holland dukatları
9/15
XII əsrə aid saxsı qazan hissəsi
10/15
Qala divarı.
11/15
Mis qazan.
12/15
Rus əsgərlərindən qalma xaç.
13/15
London istehsalı olan şüşə butulkalar.
14/15
Şəhər küçələrindən biri
15/15
Tədavüldə olan yerli pullar

Burada beş sahədə üst-üstə təqribən 3500 kvadratmetrə yaxın ərazi öyrənilib. Hazırda Ağsuda genişmiqyaslı arxeoloji tədqiqatlar davam etdirilməkdədir. Bununla paralel olaraq ekspedisiya rəhbərliyi aşkar olunmuş tapıntıların konservasiya edilərək gələcək nəsillər üçün qorunması istiqamətində də ardıcıl iş aparır.

Bakının tarixi məhəlləsi tarixə qovuşdu - Sputnik Azərbaycan
VİDEO
Bakının tarixi məhəlləsi tarixə qovuşdu

2011-ci ildə "Orta əsr Ağsu şəhəri: Sənətkarlıq məhəlləsi" sərgi kompleksinin açılışı olub. Muzeyin ən maraqlı xüsusiyyəti qazıntıların aparıldığı sahədə inşa edilməsidir. Muzey orta əsr məhəllə həyatını özündə əks etdirir. Eyni zamanda müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi üçün də konfrans zalı da fəaliyyət göstərir.

Şəhər kompleksi nəinki azərbaycanlıların, hətta xarici turistlərin də böyük maraqla qarşıladığı tarixi abidədir. Ağsu şəhərinin qalıqları və qazıntılar zamanı tapılmış qiymətli materiallar aşağıdakı fotolarda əksini tapıb.

Xəbər lenti
0