Corc Buş “Azərbaycan” deməyi necə öyrəndi?

© Flickr / The U.S. National ArchivesFollowing the terrorist attacks of Sept. 11, 2001, President George W. Bush authorized the NSA to collect Americans’ phone calls and emails without warrants required by the Foreign Intelligence Surveillance Act.
Following the terrorist attacks of Sept. 11, 2001, President George W. Bush authorized the NSA to collect Americans’ phone calls and emails without warrants required by the Foreign Intelligence Surveillance Act. - Sputnik Azərbaycan
Abunə olmaq
Amerikanın 43-cü prezidentinin bitib-tükənməz məcaraları hələ də müzakirə olunmaqdadır

Corc Buş “Azərbaycan” deməyi necə öyrəndi?
Aqata Kristi və Hans Kristian Andersen, ser Riçard Çarles Nikolas Brenson və Tom Kruz, ABŞ prezidenti kiçik Corc Buş və ser Entoni Hopkins. Dikleksiyanın müxtəlif formalarından əziyyət çəkən məhşurlar siyahısını davam etmək olar. Lakin ABŞ-ın 43-cü prezidenti müasir ingilis dilində öz adını saxlayıb. Buşun sayəsində bu dil “buşizmlər”lə zənginləşib.

Məhz bu xüsusi termin onun ən müxtəlif yersiz və gülməli kəlamlarını birləşdirib. Belə kəlamların topluları böyük tirajla dərc olunur, onlar təqvimlərin üzərində çap olunur və internetdə yayılır. Dilçilər hesab edirlər ki, Buşun xüsusi tərzinin ən məhşur xüsusiyyətləri tavtologiya, absurd ifadələr, eləcə də oxşar səslənən başqa mənalı sözün səhv istifadəsidir.

Politoloq, amerikaşünas Dmitri Drobniçkiy təəssüf edir ki, bu zarafatları yalnız ingilis dilini yaxşı bilən insanlar anlaya bilir:

“Məsələ Amerikanın cənubunun hazırcavablığı ilə seçilməsindədir: söz axtarma, dərhal cavab ver. Buna görə kiçik Buşun bir çox uğursuz ifadələri “buşizmlər” olublar. Hərçənd tək şəkildə “buşizm” Amerika siyasətinin 1988-ci ildən başlayan bir qatıdır. Yəni, “buşizmlər” lotu Texaslı oğlanın bəzi gülməli kəlamlarıdır. Onları yaxşı tərcümə etmək həmişə alınmır, lakin ingilis dilinə yaxşı yiyələnən  adama çox gülməli görünürlər”.

Onun elə ifadələri məlumdur ki, ilk başıxdan prezidentin savadsız olduğu fikri yarana bilər, lakin politoloqun fikrincə, belə düşünmək təmamilə yalnış olardı:

“Bununla yanaşı, o, özü ilə də zarafat edə bilirdi. Məsələn, deyirdi ki, həyat yoldaşı onun üçün çox şey edib, o olmasaydı o, heç vaxt “Azərbaycan” sözünü tələffüz edə bilməzdi. Amma qeyd etməliyik ki, bunun əsasında prezidentin savadsız olması və Amerika xalqının iki dəfə savadsız prezident seçməsi nəticəsinə gəlmək kökündən yalnışdır. Bu keyfiyyətsiz bir mifdir”.

Jurnalistlər onun tək parlaq ifadələrini deyil, eləcə də hərəkətlərini xatırlayırlar. Məsələn, 2008-ci il dekabrın 14-ü baş verən “ayaqqabı hadisəsi”. Bağdadda mətbuat konfransında bir jurnalist ABŞ prezidentinə ayaqqabı atdı. Qeyd etmək lazımdır ki, Ərəb mədəniyyətində oxşar manipulyasiya güclü təhqirə bərabər hesab olunur. Bu mövzunu ondan sonra dünyanın bir çox media qurumları müzakirə etdilər, Buş özü isə bu hadisənin əyləncəli olduğu və “o oğlana kin saxlamadığını” etiraf etdi. Daha sonra Buş bu hadisəni bütün prezidentlik dövrü ərzində ən qəribə an kimi təsvir etdi.

Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsinin professoru Aleksandr Kubışkin hesab edir ki, bütün bu məzəli hadisələrin arxasında seçicilərin gözlədiyi, respublikaçıların isə müntəzəm olaraq müraciət etdikləri bir oyun dayanır:

“Bütün bu “buşizm” və zarafatlar, Ronald Reyqanda olduğu kimi, onun oyununun bir hissəsi idi. Bu, demokratlardan çox respublikaçılar sırasında qəbul olundu. Ümumiyyətlə, son 20 ildə Respublikaçılar Partiyasının imici dəyişib. Bu müddət ərzində təşəbbüs respublikaçılara keçdi. Bu, Respublikaçılar partiyasında liderlik böhranı ilə əlaqədardır”. 

Böyük siyasətdə oxşarlıq nümunəsinə çevrilə bilməsə belə, kiçik Buş müxtəlif sahələrdə təqdiqatlar aparmaq üçün son dərəcə zəngin material saxlayıb. Dilçilər prezident sintaksisi və orfoqrafiyasını, tarixçilər — keçmişin yazılarını, bəzi mütəxəssislər isə — gözlənilməz ifadələrin prezident reytinqinə təsirini öyrənirlər.

“Sputnik” (Rusiya)

Xəbər lenti
0