Купюра номиналом в 200 AZN, фото из архива - Sputnik Azərbaycan, 1920
İQTİSADİYYAT
Sosial-iqtisadi gündəmə, maliyyə, biznes sahəsinə dair materiallar

Çörəyin qiyməti ucuzlaşacaqmı? Qiymət niyə qalxıb

© pixabay / hschmiderÇörək, arxiv şəkli
Çörək, arxiv şəkli - Sputnik Azərbaycan, 1920, 17.09.2021
Abunə olmaq
Un istehsalçılarına subsidiya veriləcək. İqtisadçılara görə, xərclərin çox olması qiymət artımını şərtləndirir və istehsalçılar ya qiymət artırır ya da çörəyin çəkisini azaldırlar.
BAKI, 17 sentyabr — Sputnik. Bəzi çörək növlərinin qiymətində artım baş verib. İstehsalçılar qiymət artımını xammalın dəyərinin və daşınma xərclərinin artması ilə izah ediblər.
Qeyd edək ki, bəzən çörəyin qiyməti dəyişməsə də, çəkisində azalma müşahidə edilir. İqtisadçılara görə, xərclərin çox olması qiymət artımını şərtləndirir və istehsalçılar ya qiymət artırır ya da çörəyin çəkisini azaldırlar. Digər tərəfdən, ərzaqlıq buğdanın idxal qiymətinin artmasının ölkə daxilində satılan un və un məmulatlarının qiymətinə mənfi təsirlərinin azaldılması ilə bağlı bir sıra tədbirlər həyata keçirilir.
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin professoru Elşad Məmmədov Sputnik Azərbaycan-a bildirib ki, çörəyin qiymətinin artımı ilk növbədə ölkədə istehsal proseslərinin daxili resurslar üzərində lazımi səviyyədə qurulmaması ilə bağlıdır. Kənd təsərrüfatında inkişafda yaranmış problemlər, sahələrarası balansın lazımi səviyyədə işlənilməməsi, kənd təsərrüfatı sahələrinin Azərbaycanda taxıl istehsalına lazımi səviyyədə xidmət etməməsi idxaldan kritik səviyyədə asılı olmağımıza səbəb olub. İdxal etdiyimiz ölkələrdə daxili bazarın qorunmasına yönəlmiş tədbirlər, ixrac rüsumlarının tətbiq edilməsi Azərbaycana idxal edilən məhsulların qiymətinə öz təsirini göstərir. Biz faktiki olaraq inflyasiyanı idxal edirik. Burada əsas problem inflyasiyanın idxalından və yerli iqtisadiyyatın real sektorunun inkişaf etməməsindən ibarətdir.
© Sputnik / Xalid MammedovÇörəyin çəkisi
Çörəyin çəkisi - Sputnik Azərbaycan, 1920, 01.10.2021
Çörəyin çəkisi
"Faktiki olaraq çörək istehsalçılarının xərclərinin yüksək olması qiymət artımını şərtləndirir və onlar ya qiymət artırırlar ya da çörəyin çəkisinin azaldılmasına gedirlər. Əks halda onlar aidiyyəti qurumların təzyiqlərindən faktiki olaraq yaxalarını qurtara bilməyəcək. Ona görə də belə bir vəziyyət yaranmaqdadır və yerli real sektorun lazımi səviyyədə inkişafı olmadan bu problemlərlə üzləşəcəyik"-deyə ekspert qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, digər bir problem inhisarçılıq ilə bağlıdır: "Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti çox aktiv fəaliyyət göstərməli və inhisarçılıq, süni qiymət artımı ilə bağlı meyillərin qarşısı alınmalıdır. Təəssüf ki, bu qurumun istehlak bazarının tənzimlənməsi ilə bağlı, antiinhisar siyasətinin effektiv həyata keçirilməsi ilə bağlı fəaliyyətinin müsbət nəticələri müşahidə edilmir".
İdxalın 96.4%-i Rusiyadan həyata keçirilib
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin Analitika Departamentinin müdiri Səadət Hacıyeva Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, 2021-ci ilin yanvar-avqust ayları üzrə 122.2 milyon ABŞ dolları dəyərində 481.0 min ton buğda idxal edilib. Bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən dəyər ifadəsində 17.1%, miqdar ifadəsində isə 30.3% azdır. İdxalın 96.4%-i Rusiyadan, 3.6%-i isə Qazaxıstandan həyata keçirilib.
Ölkədə buğda ilə özünütəminetmə səviyyəsi 60 faizdir
O bildirib ki, 2021-ci ildə ölkədə 1885.4 min ton buğda istehsal olunub ki, bu da ötən ilinə nisbətən 1.0% çoxdur. Bu il buğda üzrə məhsuldarlıq göstəricisi hektardan 32.9 sentner təşkil edib. Ötən il isə bu göstərici 31.7 sentner/ha olub. Son illərin orta göstəricisinə əsasən ölkədə buğda ilə özünütəminetmə səviyyəsi 60 faizdir.
© Sputnik / Xalid MammedovÇörəyin çəkisi
Çörəyin çəkisi - Sputnik Azərbaycan, 1920, 01.10.2021
Çörəyin çəkisi
Un istehsalçılarına subsidiya veriləcək
Sentyabrın 16-da Baş nazir Əli Əsədov "Ərzaqlıq buğdanın idxal qiymətinin artmasının ölkə daxilində satılan un və un məmulatlarının qiymətinə mənfi təsirlərinin azaldılması ilə bağlı əlavə tədbirlər barədə" Nazirlər Kabinetinin qərarına dəyişiklik edilməsi barədə qərar imzalayıb. Məqsəd dünya birjalarında buğdanın qiymətinin artmasının daxili bazarda un və un məmulatlarının qiymətlərinə təsirinin azaldılması və qiymət artımının qarşısının alınmasıdır.
Bu qərarın qəbul edilməsi nəticəsində un istehsalçılarına subsidiya verilməsi sentyabr ayından sonrakı dövrdə də davam edəcək.
Əlavə olaraq, qərarda ölkə daxilində satılan un və un məmulatlarının qiymətinə təsirlərin azaldılması məqsədilə 2021-ci il sentyabrın 1-dən un istehsalçılarına satılan unun hər tonuna görə ödəniləcək subsidiyanın məbləğinin hesablanması qaydası da müəyyən edilir.
Təsdiq edilmiş qaydaya əsasən, un istehsalçıları tərəfindən satılan unun hər tonuna görə, ərzaqlıq buğdanın orta aylıq idxal dəyəri və istehsalçının marjasının cəmi ilə unun topdansatış qiymətinin yuxarı həddi arasındakı fərq həcmində subsidiya veriləcək.
Subsidiya verildiyi müddətdə dünya birjalarında ərzaqlıq buğdanın qiymətlərinin monitorinqini aparsın və əldə edilmiş məlumatların ayda bir dəfə taxıl idxalçılarına çatdırılmasını təmin ediləcək. Maliyyə Nazirliyi bu Qərara uyğun olaraq tələb olunan subsidiya məbləğinə dair İqtisadiyyat Nazirliyinin məlumatları əsasında subsidiyanın ödənilməsi məqsədilə maliyyələşmə mənbələri barədə təkliflərini Nazirlər Kabinetinə təqdim etməlidir.
İqtisadiyyat Nazirliyi Maliyyə Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Fövqəladə Hallar Nazirliyi, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi və "Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə birlikdə ərzaqlıq buğda ehtiyatının yaradılması və dünya birjalarında buğda qiymətlərinin ölkədaxili buğda qiymətlərinə təsirinin azaldılması üçün müvafiq tənzimləmə və nəzarət üzrə dayanıqlı mexanizmin formalaşdırılmasına dair təkliflərini 2021-ci il dekabrın 31-dək Nazirlər Kabinetinə təqdim edəcək.
Qeyd edək ki, qiymət artımı xüsusilə "Çörəkçi""Nömrə 1" çörək zavodlarının məhsullarında hiss edilib. Lakin bütün istehsalçılar qiyməti artırmayıb. "Nömrə 1" çörək zavodunun satış müdiri Rahim Nizaməddinov oxu.az-a qiymət artımını məhsulun hazırlanmasında istifadə edilən xammalın dəyərinin və daşınma xərclərinin artması ilə əlaqələndirib: "Daşınma xərclərimiz artıb. Nəzərə almaq lazımdır ki, məhsullarımızı marketlərə və digər obyektlərə yük avtomobilləri ilə paylayırıq. Eyni zamanda biz çörəkləri qablaşdırarkən paketlərdən istifadə edirik və bu malların dəyərində də 20 faizə yaxın artım baş verib. Hazırda şirkətimizdə 700-ə yaxın əməkdaş çalışır və biz ixtisara getməmək, eyni zamanda digər problemlərlə üzləşməmək üçün 7-8 faiz civarında qiymətləri qaldırmağa məcbur olduq. Hazırda çörək məhsullarımızın qiymətində əsasən 4-5 qəpik, bəzi çeşidlərimizin qiymətində isə 10 qəpik artım var".
"Çörəkçi" zavodunun məhsullarında qiymət artımına aydınlıq gətirən şirkətin hüquq departamentinin direktoru Akif Abbasov da bunu məhsulda istifadə olunan xammalın dəyəri və logistika xərcləri ilə izah edib:
"İlin əvvəli ilə müqayisədə taxılın qiymətinin artması, eləcə də paketlənmədə istifadə olunan xammalın, daşınma xərclərinin artması qiymət artımına səbəb olub. Digər tərəfdən çalışanlarımızın da əməkhaqqlarını müvafiq səviyyədə saxlamaq üçün qiymət artıma gedilib".
Paytaxtın ən böyük çörək tədarükçülərindən olan "Bakıxanov" çörək zavodunun icraçı müdiri Elman Bağırov isə hazırda zavod çörəyinin qiyməti ilə bağlı heç bir dəyişiklik edilmədiyini qeyd edib, bununla belə əsas tərkib hesab edilən unun qiymətində kəskin artım olduğu təqdirdə qiymətin dəyişə biləcəyini istisna etməyib:
"Unun qiymətində hər hansı kəskin dəyişiklik olmasa qiymətdə dəyişiklik edilməyəcək. Hazırda isə mağazalardakı çörəklərimizin qiyməti 50 qəpikdən çox deyil və heç bir sahibkarın da məhsulu bu qiymətdən artıq satmağa ixtiyarı yoxdur".
Xəbər lenti
0