BAKI, 1 iyul — Sputnik. COVID-19 adı verilən koronavirus artıq Azərbaycan da daxil olmaqla bütün dünyaya meydan oxuyur. Ancaq Odlar yurdunun şübhə və tərəddüd arasında qıvrılan vətəndaşları hələ də bu illətə, bu bəlaya inanmır. Ümumiyyətlə, təkcə bizim ana vətənimizdə deyil, dünyanın hər yerində pandemiyanı “oyun” hesab edənlər var: O boyda Amerikanın qocaman prezidenti Tramp, Belarusiyanın macərapərəst lideri Lukaşenko, Britaniyanın Osmanlı əsilli baş naziri Boris Conson və daha kimlər, kimlər...
İnanlarla bir işimiz yox. İnanclı insanlara hər zaman sayğıyla yanaşmışam. İnanclılar bu dünyada şübhədən, əgər varsa, o biri dünyada da cəhənnəm əzabından sığortalanmışlardır. Koronaya inananlar da ehtiyatlı davranır, qaydalara məsuliyyətlə yanaşırlar.
Sözüm inancsızlara olacaq, elə birinci Amerikanın prezidenti Trampa! Dinlə məni, Tramp!
Yaxşı, yaxşı...Trampla, Lukaşenkoyla, Consonla işim yoxdur, üzrlü sayın, qəfil əsəblərim gərilir, özümü saxlaya bilmirəm.
Dərhal qayıdıram öz ölkəmə.
Virusa inanmayıb, maskanı masqaraya qoyan, koronavirusu bihörmət edən, qaydalara əməl ediyini göstərmək üçün çənəsinə maska keçirib dolaşan, eşqdə məsafələrə meydan oxuyub sosial məsafə gözləməyən, sevgidə sərhəd tanımayıb, bütün dünyanın masonlar, gizli supergüclər tərəfindən idarə olunduğunu düşünən, 5G texnologiyasının insan orqanizmindəki oksigeni “əmdiyini”, radiodalğaların virus yaydığını düşünən “üstün zəka sahibləri” ilə bir balaca həsbi-hal etmək keçir könlümdən. Bütün müqəddəslərə and içirəm ki, istifadə etdiyim məlumatları masonlar 5G vasitəsi ilə beynimə ötürməyiblər, bədənimə hər hansı “çip” quraşdırılmayıb, faktları ciddi mənbələrdən dəqiqləşdirmişəm, yazımda ciddi virusoloq alimin fikirlərindən istifadə etmişəm.
Əvvəlcə oradan başlayaq ki;
Adəm oğlunun orqanizmi açıq bir sistemdir və daima ətraf mühitlə, təbiətlə maddələr mübadiləsi aparır. Bəzən orqanizmimiz mübadilə prosesində gözləmədiyi və hazır olmadığı sürprizlərlə qarşılaşır. Dünyanı girinc edən, bizi məzlum günə qoyan COVID-19 da bu sürprizlərdən biri olan SARS-CoV-2 virusunun gətirdiyi bir infeksion xəstəlikdir. Yəni mənim, sizin və yaxud qonşunuz Fərmayıl dayının, uzaq qohumunuz Zərgülşən xalanın bu virusa, bu xəstəliyə inanıb-inanmaması heç nəyi dəyişmir. Çox təəssüf ki, SARS-CoV-2 adlı bir virus var və dünyada tənəffüs sistemi xəstəliklərini törədən ən ağır viruslardan biri hesab edilir. Üstəlik, ÜST-ün üstün araşdırmalarına görə, bu illətin bir “üstünlüyü” də var: digər viruslardan daha çox xəstələndirmə və yoluxdurma gücünə sahibdir. Elmi dildə desək, bu virus daha çox virulent xüsusiyyətli virusdur.
Gül-çiçəkli ölkəmin dərin düşüncəli insanları arasında SARS-CoV-2-nin laboratoriya şəraitində hazırlandığını düşünən iti düşüncəli, dərin zəkalı, heç kəsin bilmədiyi gizli sirləri internetdən araşdırıb vaqif olan dühalar da var.
Bu düşüncələri elm əsaslı şəkildə rədd edir və şübhə üçün yer qoymur.
Bizin inanmadığımız, “oyun” hesab etdiyimiz virusun labaratoriya şəaitində hazırlanması üçün virusun genlərində genetik manipulyasiyalarla dəyişikliklər edilməlidir. Genom araşdırması göstərir ki, bu virus daha əvvəllər 2002 və 2014-cü illərdə yayılan koronavirus növlərindən fərqlənmir və tərkibində hansısa genetik material izi yoxdur.
Tutaq ki, bu virus bizim (daha doğrusu, sizin) düşündüyümüz kimi laboratoriyada təbiətdən gətirilən heyvanlardan, məsələn, yarasadan, izolə edilib. Bəli, elmi olaraq virusun laboratoriyada izolə edilməsi mümkündür və bu cür virus, bakteriya toplanılması dünyada bir çox elmi araşdırma mərkəzlərində aparılır. Amma nəzərə alaq ki, belə mərkəzlərdə risklərin idarə edilməsi və təhlükəsizlik ən yüksək səviyyədədir. Bu virusun “doğum yeri” olan Uhan laboratoriyasında bu standartların və təhlükəsizlik praktikasının çox yüksək olduğunu bu mərkəzlə əməkdaşlıq və təftiş etmiş təşkilatlar və orada olmuş insanlar dəfələrlə qeyd ediblər.
Düşünsək ki, virusun mənbəyi laboratoriyadandır, o halda virusun yayılması ilə bağlı iki ehtimal ola bilər.
Birinci versiya: Araşdırma əsnasında qəza baş verib və virus insanlara yoluxub.
Laboratoriyada olan təhlükəsizlik qaydalarını nəzərə alsaq, bu ehtimal çox aşağıdır. Çünki bu təhlükəsizlik qaydaları ağlasığmaz dəqiqlik və vasvasılıqla hazırlanılıb, qaydalara ciddiyətlə əməl edilir.
İkinci versiya: Virus məqsədli şəkildə insanlara yoluxdurulub.
Bu ehtimalın da həddindən artıq az olduğunu deyə bilərik. Qlobal faciəni bir kənara qoyuram, niyə bir ölkə özünü, öz insanlarını xəstələndirsin? Hətta əhalisinin sayı iki milyardı keçmiş Çin də bu axmaqlığı, nadanlığı etməz. Masonların isə bu söhbətdə barmağının olduğuna inanmıram, bəlkə, Trampın nəsə müdaxiləsi olar, ona da əmin deyiləm. Çünki “Simpsonlar”a 2-3 dəfə baxdım, bununla bağlı heç bir işarə görmədim.
İnsanlar virusla bağlı xəbərdarlıqlara, tövsiyələrə laqeyd yanaşırlar. Maska, əlcək, dezinfektan istifadə etməyənlər, əlini-üzünü vaxtlı-vaxtında yumayanlar yoluxma üçün risk qrupundadırlar. Bu laqeydlik doğmalarınızın ölümünə səbəb ola bilər ki, bununla bağlı sonradan masonları günahlandıra bilməyəcəksiniz.
Qəbul edirəm ki, laqeydlik insanın təbiətində var. Proses uzandıqca, insanlar laqeydləşirlər. Düşünürəm ki, bunun öhdəsindən ancaq daha geniş maarifləndirmə tədbirləri ilə gəlmək olar. Məsələn, televiziyalar toylara qadağa qoyulduqdan sonra ortalıqda qalan müğənniləri, saxta mütəxəssisləri, mənasız ekspertləri efirlərə dəvət etməkdənsə, ciddi alimləri, bu sahəni dərindən bilən insanları efirlərinə dəvət edərək, məsələnin əsas mahiyyətini müzakirə etməli, bizi gözləyən təhlükəni daha ciddi şəkildə insanlara təqdim etməlidir.
Cəhaləti, yersiz inamsızlığı və savadsızlığı ucbatından maska və dezinfektantlardan istifadə etməyən, əl-üzünü yumayan, sosial məsafə gözləməyən insanlar virusun süni şəkildə yayılmasına səbəb olurlar, bilavasitə özlərini, yaxınlarını və cəmiyyəti riskə atırlar, ən dəhşətlisi isə - xəstəliyin yox edilməsi prosesini ləngidirlər.
Bu xəstəlikdən qorunmaq üçün, xüsusilə karantinsonrası qadağaların yumşaldığı dövrdə, insanların çox olduğu yerlərdən uzaq durmaq, insanlarla təmasda məsafə saxlamaq, əlləri tez-tez yumaq, dezinfektantlardan, maskadan düzgün istifadə etmək lazımdır. Adam var ki, birdəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulan maskanı bilərzik kimi qoluna taxır və yaxud maskanı polis xofu ilə çənəsində gəzdirir. Hələ birdəfəlik maskanı dəfələrlə yuyub, ütüləyib təkrar istifadə edənlər var.
Fürsətdən istifadə edib təklif edirəm ki, ölkədə karantin elan olunan şəhərlərdə maska pulsuz paylanılsın. Mən inanıram ki, dövlətimizin ən azı buna gücü çatar.
Eyni zamanda maarifləndirmə məqsədi ilə daha çox sosial çarxlar çəkilməli, şəhərdə reklam lövhələrində, internet mediada, televiziyalarda bu maarifləndirici çarxlar dövri olar nümayiş etdirilməlidir.
Nə qədər narazı qalsaq da, şikayətlənsək də karantin xəstəliyin yayılma sürətini kifayət qədər aşağı salır və effektivdir. Dünya ölkələri artıq bunun bəhrəsini görür. Limitli tibbi personal və resurslara malik Azərbaycan kimi ölkələrdə karantin çox ən düzgün çıxış yoludur. Mən sizə xəstə olub sağalacağınıza ümid etməkdənsə, karantində qalıb xəstələnməməyi tövsiyə edirəm. Hətta karantin bitdikdən sonra belə, insanların çox olduğu yerlərdən uzaq durmağa, məcbur olmadıqca kənar insanlarla ünsiyyəti minimuma endirməyə çalışın. Nəzərə alın ki, bunu mən demirəm, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı da sizə məhz bunu məsləhət görür. Mən uzaqbaşı oxuduqlarımın xülasəsini sizinlə bölüşə, bəd ayaqda tövsiyə edə bilərəm.
Pandemiyanın bitməsi, bəlkə də onlarla digər faktorlardan asılıdır. Ancaq mən inanıram ki, karantin şərtlərinin yüngülləşdirilməsi, iş yerlərinin, məktəblərin mərhələli şəkildə açılması, xüsusilə sizin arzusunda olduğunuz toylara icazənin verilməsi sizin karantin qaydalarına riayət etdiyiniz təqdirdə mümkün olacaq.
Yəni sizin inanıb-inanmamağınız faktiki olaraq heç nəyi dəyişmir. “O” var və təhlükəlidir!