Dekarbonlaşdırma və ixrac perspektivləri: Azərbaycan elektrik avtobus istehsalını öyrənir
© AP Photo / Reed Saxon
Abunə olmaq
Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisində 34 milyon dollara yaxın sərmayə ilə elektrik avtobusları istehsal edən zavod tikiləcək. Bu, Azərbaycan iqtisadiyyatına nə vəd edir?
BAKI, 15 iyul — Sputnik. Azərbaycanda son illərdə intibah dövrünü yaşayan avtomobil sənayesi sektoru iqtisadiyyatın karbonsuzlaşdırması ilə bağlı yeni layihə və təşəbbüslərlə yenilənir.
Məlum olub ki, Azərbaycan elektrik avtomobillərin, o cümlədən elektrik avtobusların istehsalına və ixracına başlamağı planlaşdırır. Bu həftə isə bu istiqamətdə ilk addımlar atılıb: Azərbaycan Baş Nazirinin müavini Şahin Mustafayevin "BYD Company Limited" şirkətinin kommersiya avtomobilləri üzrə icraçı direktoru Tien Çunlon və "Electrify Azerbaijan" MMC-nin direktoru Tariyel Rüstəmov arasında keçirilən görüşdə gələn il ölkədə elektrik avtobuslar istehsalı zavodunun işə salınması barədə razılıq əldə olunub.
Bu əməkdaşlığın məqsədi Azərbaycanın avtobus parkını yerli istehsal hesabına artırmaq, o cümlədən elektrik nəqliyyat infrastrukturunu inkişaf etdirmək, ətraf mühitə zərərli təsirləri azaltmaq və müvafiq olaraq ekoloji vəziyyəti yaxşılaşdırmaqdır.
Əlavə dəyər zəncirinin inkişafına töhfə
Razılaşmanın icrası çərçivəsində "BYD Company Limited" şirkəti iqtisadiyyatda əlavə dəyər zəncirinin inkişafı məqsədilə Azərbaycanda yeni istehsal müəssisələrinə investisiya qoymağı planlaşdırır. 2026-cı ildən Azərbaycan tərəfi ilə həmçinin yüngül yükdaşıyan elektrik yük maşınlarının, kommunal xidmətlər üçün elektrik avtomobillərin, minik elektrik avtomobillərin istehsalı, 2028-ci ildən isə akkumulyatorların yığılması sahəsində əməkdaşlığın qurulması nəzərdə tutulur.
Bundan əlavə, Azərbaycan Prezidentinin müvafiq sərəncamına əsasən, elektrik avtobuslarının ölkədə istehsalını həyata keçirəcək şirkətdən alınması barədə qərar qəbul edilib. İlk olaraq "BakuBus" MMC "BYD"dən 160 elektrik avtobusu və 100 elektrik şarj cihazları alacaq. Azərbaycanda elektrik avtobusları istehsalının qurulmasından sonra isə tələbat onun hesabına ödəniləcək.
Qeyd edək ki, respublikada elektrik avtobusların istehsalı layihəsinin səhmdarı "Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti" ASC-si, BYD layihəsinin Azərbaycanda tərəfdaşı isə "Electrify Azerbaijan" MMC-dir.
Elektrik avtobusu
© AP Photo / Wilfredo Lee
Elektrik avtobuslarının istehsalı zavodu Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisində tikiləcək və təxminən 34 milyon dollar həcmində investisiya tələb edəcək. Daxili tələbat və ixrac imkanları nəzərə alınmaqla ildə onların 500 ədəd istehsal edilməsi nəzərdə tutulur.
İqtisadiyyata zərərsiz inkişaf
İqtisadiyyat, Menecment və Biznes İnstitutunun direktoru, professor Elşad Məmmədov hesab edir ki, Azərbaycanda elektrik avtobuslarının istehsalı üzrə istehsal güclərinin inkişafına ilk növbədə ölkənin bütün enerji və sənaye siyasəti kontekstində nəzərdən keçirilməlidir.
"Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan bununla bağlı bir sıra ölkələrdə, xüsusən də Qərbi Avropada təşkil olunan spekulyasiya və siyasi şoulara deyil, elmi əsaslı təhlillərə əsaslanan ayıq və adekvat yanaşma nümayiş etdirir. Biz alternativ elektrik enerjisi istehsalını inkişaf etdiririk və ölkənin ümumi enerji balansında bərpa olunan enerji mənbələrinin (RES) payını artırmağa çalışırıq. Ancaq bununla yanaşı, biz enerji sektorunda ənənəvi üstünlüklərimizi də unutmuruq", - Məmmədov Sputnik Azərbaycan-a bildirib.
Ekspertin fikrincə, Azərbaycanın nəqliyyat bazarına eyni rasional yanaşma olmalıdır. Belə ki, elektrik avtomobillərin və elektrik avtobuslarının istehsalının inkişafı hökumətin diqqət mərkəzində olmalı, həm maliyyə, həm də lazımi investisiyalar cəlb edilməlidir. Bu məsələdə Azərbaycan da geri qalmamalıdır və bu cür nəqliyyat vasitələrinin daxili bazarda payını artırmaq üçün bu bazarda olan aparıcı korporasiyalarla işləmək vacibdir.
"Lakin eyni zamanda, burada bu tip nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan əhalisinin mütləq əksəriyyətinin olmasını təmin edəcək elmi cəhətdən əsaslı yanaşma olmalıdır", - Məmmədov hesab edir.
Bundan əlavə, ekspert əlavə edib ki, bu nəqliyyat vasitələrinin əldə edilməsi üçün müvafiq imkanlara sahib olan biznes də dəstəklənməlidir. Həmçinin bərpa olunan elektrik enerji mənbələrindən yaşıl enerjidən istifadə də təmin edilməldir, çünki enerji iqtisadiyyatın sütunudur.
"Mən əminəm ki, dövlətimizin enerji və sənaye sahələrinin inkişafına sağlam və rasional yanaşması dəyişməz olaraq qalacaq və bu da bizə bu istiqamətlər üzrə rəqabət üstünlükləri əldə etməyə imkan verəcək", - iqtisadçı fikrini yekunlaşdırıb.
Elektrik avtobusu
© AFP 2024 / RAUL ARBOLEDA
Yüksək əlavə dəyəri olan məhsulların ixracı
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin "Beynəlxalq İqtisadiyyat" kafedrasının dosenti Emin Qəribli hesab edir ki, elektrik avtobusların və elektrik avtomobillərin istehsalı sahəsinə qoyulan investisiyalar Azərbaycanın çox ehtiyac duyduğu müasir və yeni texnologiyaların ölkəyə cəlb olunması deməkdir.
"Bazarımızın elektrik avtobuslarına ehtiyacı var və biz bu mərhələdə onları fəal şəkildə alırıq. Bu nəqliyyat növünün istehsalına başlamaq daxili tələbatların ödənilməsi baxımından vacibdir", - iqtisadçı Sputnik Azərbaycan ilə söhbətində bildirib.
Ekspertin fikrincə, elektrik avtobuslarının istehsalı kifayət qədər yeni və inkişaf etməmiş sənaye sahəsidir, ona görə də Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün iqlim dəyişikliyi ilə əlaqədar Bakının məqsədlərinə cavab verən yüksək texnologiyalı məhsulların istehsalının ölkə ərazisində lokallaşdırılması vacibdir.
Eyni zamanda, Qəribli qeyd edir ki, Azərbaycanda elektrik avtobuslarının istehsalı region ölkələri, xüsusən də Mərkəzi Asiya, Xəzəryanı region dövlətləri, Gürcüstan və Rusiya Federasiyası üçün də maraqlı olacaq.
"Azərbaycanda zavodun ərazisində istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulan bu istehsal həcmləri ölkəyə yüksək əlavə dəyərli məhsulların tədarükü sahəsində ixrac potensialını artırmağa kömək edəcək", - iqtisadçı vurğulayıb.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
