https://sputnik.az/20230614/qiymetler-asagi-keyfiyyet-yuksek-mdb-de-yeni-sazisin-imzalanmasi-neye-getirib-cixaracaq-455923627.html
Qiymətlər aşağı, keyfiyyət yüksək: MDB-də yeni sazişin imzalanması nəyə gətirib çıxaracaq?
Qiymətlər aşağı, keyfiyyət yüksək: MDB-də yeni sazişin imzalanması nəyə gətirib çıxaracaq?
Sputnik Azərbaycan
Ekspertlərin fikrincə, Birlik ölkələrinin sakinləri daha ucuz qiymətə daha keyfiyyətli xidmətlər ala biləcəklər. 14.06.2023, Sputnik Azərbaycan
2023-06-14T21:26+0400
2023-06-14T21:26+0400
2023-06-14T21:26+0400
rusiya
dollar
məhsul
mdb
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/05/19/442222287_0:171:3337:2048_1920x0_80_0_0_4cd35d141786a215448583eaadc16cb6.jpg
BAKI, 14 iyun - Sputnik, Mixail Vorobyov. Ötən həftə Ermənistan, Belarus, Qırğızıstan, Qazaxıstan, Rusiya, Tacikistan və Özbəkistanın baş nazirləri MDB məkanında xidmətlərin azad ticarəti haqqında Saziş imzalayıblar. Bu, Soçidə Birlik ölkələrinin Hökumət Başçıları Şurasının iclası zamanı baş verib. On bir ildir üzərində işlənən sənəddə nələr deyilir və onun icrasının hansı nəticələrə gətirib çıxaracağı - ekspertlər Sputnik-ə bu barədə danışıblar.Yeni müqavilə nə üçün lazımdır?2012-ci ildən MDB-də birlik ölkələri arasında rüsumsuz və ÜTT qaydalarına uyğun olaraq mal mübadiləsi həyata keçirilən azad ticarət zonası haqqında saziş var. İndi xidmətlərlə bağlı oxşar müqavilə bağlanıb. Sənəd ən azı üç iştirakçı dövlət tərəfindən ratifikasiya edildikdən bir ay sonra qüvvəyə minəcək.Digər ölkələr üçün - ratifikasiyadan sonra 30 gün. Prosedur təxminən bir il çəkir. Müqavilə iki blokdan ibarətdir. Birincisi nəqliyyat, hüquq, konsaltinq, maliyyə, tikinti və digər xidmətlər bazarlarına çıxış şərtlərindən bəhs edir.İkinci hissədə ilk növbədə kənd təsərrüfatı və sənayeyə aid olan digər ölkələrdə şirkətlərin yaradılması imkanlarından bəhs edilir. Rusiya Federasiyasının iqtisadi inkişaf naziri Maksim Reşetnikovun qeyd etdiyi kimi, bu, başqa ölkələrə daxil olmaq, sərbəst şirkətlər yaratmaq, investisiya qoymaq, işləmək və sənaye əməkdaşlığını inkişaf etdirmək istəyən Rusiya biznesi üçün son dərəcə vacibdir, idarənin mətbuat xidməti xəbər verir.Nazirin sözlərinə görə, hər bir dövlət bu sahədə müəyyən məhdudiyyətləri saxlamaq istədiyi üçün ən çox müzakirələr ikinci bölmə ətrafında olub.Beləliklə, Rusiya strateji şirkətlərə, Tacikistan - dağ-mədən sənayesinə, Özbəkistan - nüvə enerjisi, elektrik enerjisi və maşınqayırma sahəsinə xarici investisiyaları məhdudlaşdırmaq hüququnu özündə saxlayacaq.NəticələrSosial-İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru Aleksey Zubets Sputnik-ə bildirib ki, Soçidə sazişin imzalanması mahiyyətcə MDB çərçivəsində vahid xidmətlər bazarının yaradılması deməkdir.Ekspertin fikrincə, Rusiya Federasiyası MDB bazarlarında əsas oyunçuya çevrilə bilər, çünki Birlik ölkələrinin heç bir yerində maliyyə və investisiya da daxil olmaqla, potensial baxımından ən böyük Rusiya şirkətləri ilə müqayisə edilə bilən şirkətlər yoxdur.“Postsovet məkanında Sberbank ilə müqayisə edilə bilən şirkət yoxdur. Sığorta bazarını götürsək, İnqosstrax, Rosqosstrax, Alfa Sığorta, bunlar dünya səviyyəli strukturlardır. Onlar heç bir yerli şirkət kimi xidmət göstərə bilmirlər”, - deyə Zubets davam edib.Ekspert gözləyir ki, sazişin imzalanması MDB ölkələrinin sadə sakinlərinin həyatına müsbət təsir göstərməlidir:“İnsanlar üçün yaxşıdır. Onlar daha ucuz və keyfiyyətli xidmət alacaqlar”.Nəhayət, maneələrin zəifləməsindən istehlakçı faydalanacaq: rəqabət güclənir, bu da yüksək keyfiyyətə və qiymətlərin aşağı düşməsinə gətirib çıxarır, hər şey bərabərdir, Makroiqtisadi Təhlil və Qısamüddətli Proqnozlaşdırma Mərkəzinin real sektorunun rəhbəri Vladimir Salnikov Sputnik ilə söhbəti zamanı əlavə edib.Bunun konkret hansı sektorlarda baş verəcəyini cavablandırmaqda çətinlik çəkdi. Eyni zamanda ekspert MDB ölkələrinin iqtisadiyyatlarının miqyasında əhəmiyyətli fərqlər olduğu bir şəraitdə rəqabətin qorunub saxlanmasının zəruriliyinə də diqqət çəkib.Qarşılıqlı faydalı mübadiləRusiya Federasiyasından olan şirkətlərin digər MDB ölkələrinin bazarına daxil olması və onlara xidmət sektorunun inkişafına kömək etmək asanlaşacaq, deyə Rusiya Dövlət Humanitar Elmlər Universitetinin Postsovet ölkələri kafedrasının müdir müavini Aleksandr Quşçin Sputnik müxbirinə izah edib.“Digər tərəfdən, Rusiya şirkətləri qonşu ölkələrin xidmətlərindən istifadə edə biləcəklər. Bu, xüsusilə indi, logistikanın dəyişdiyi şəraitdə çox vacibdir”, - deyə ekspert qeyd edib.Onun sözlərinə görə, xidmətlərin azad ticarəti haqqında sazişin bağlanması bank, nəqliyyat, anbar və logistika sektorlarının güclənməsinə gətirib çıxarmalıdır.“Müqavilə bütün MDB ölkələri arasında ticarət dövriyyəsinin artmasına, habelə qarşılıqlı investisiyaların artmasına, sənaye əlaqələrinin inkişafına təkan verməli və ən əsası bu birlik çərçivəsində yeni dəyər zəncirlərinin formalaşmasına töhfə verməlidir”, - deyə Sputnik-ə açıqlamasında G.V.Plexanov adına Rusiya İqtisadiyyat Universitetinin İqtisadiyyat nəzəriyyəsi kafedrasının dosenti Yekaterina Novikova.O xatırladıb ki, 2021-ci ildə Rusiya MDB ölkələrinə 8 milyard dollar dəyərində xidmətlər ixrac edib ki, bu da bütün xidmətlərin 11%-ni təşkil edir.“Əlbəttə, belə bir sazişin bağlanması MDB-yə üzv ölkələrin qanunvericiliyinin unifikasiyasını tələb edir ki, eyni xidmətlərdən sadə vətəndaşlar üçün istifadə ən sərfəli olsun, o cümlədən bütün növ gömrük rüsumları və tarifləri”, - deyə ekspert əlavə edib.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
dollar, məhsul, mdb
Qiymətlər aşağı, keyfiyyət yüksək: MDB-də yeni sazişin imzalanması nəyə gətirib çıxaracaq?
Ekspertlərin fikrincə, Birlik ölkələrinin sakinləri daha ucuz qiymətə daha keyfiyyətli xidmətlər ala biləcəklər.
BAKI, 14 iyun - Sputnik, Mixail Vorobyov. Ötən həftə Ermənistan, Belarus, Qırğızıstan, Qazaxıstan, Rusiya, Tacikistan və Özbəkistanın baş nazirləri MDB məkanında xidmətlərin azad ticarəti haqqında Saziş imzalayıblar. Bu, Soçidə Birlik ölkələrinin Hökumət Başçıları Şurasının iclası zamanı baş verib. On bir ildir üzərində işlənən sənəddə nələr deyilir və onun icrasının hansı nəticələrə gətirib çıxaracağı - ekspertlər Sputnik-ə bu barədə danışıblar.
Yeni müqavilə nə üçün lazımdır?
2012-ci ildən MDB-də birlik ölkələri arasında rüsumsuz və ÜTT qaydalarına uyğun olaraq mal mübadiləsi həyata keçirilən azad ticarət zonası haqqında saziş var. İndi xidmətlərlə bağlı oxşar müqavilə bağlanıb. Sənəd ən azı üç iştirakçı dövlət tərəfindən ratifikasiya edildikdən bir ay sonra qüvvəyə minəcək.
Digər ölkələr üçün - ratifikasiyadan sonra 30 gün. Prosedur təxminən bir il çəkir. Müqavilə iki blokdan ibarətdir. Birincisi nəqliyyat, hüquq, konsaltinq, maliyyə, tikinti və digər xidmətlər bazarlarına çıxış şərtlərindən bəhs edir.
İkinci hissədə ilk növbədə kənd təsərrüfatı və sənayeyə aid olan digər ölkələrdə şirkətlərin yaradılması imkanlarından bəhs edilir. Rusiya Federasiyasının iqtisadi inkişaf naziri Maksim Reşetnikovun qeyd etdiyi kimi, bu, başqa ölkələrə daxil olmaq, sərbəst şirkətlər yaratmaq, investisiya qoymaq, işləmək və sənaye əməkdaşlığını inkişaf etdirmək istəyən Rusiya biznesi üçün son dərəcə vacibdir, idarənin mətbuat xidməti xəbər verir.
Nazirin sözlərinə görə, hər bir dövlət bu sahədə müəyyən məhdudiyyətləri saxlamaq istədiyi üçün ən çox müzakirələr ikinci bölmə ətrafında olub.
“Biz “yalnız icazə verilənə icazə verilir” prinsipindən “birbaşa qadağan olunmayan hər şeyə icazə verilir” prinsipinə keçdik. Ölkələrin hər biri müqavilədə təsbit olunmuş qadağaların tam siyahısını tərtib edib”, - deyə nazir izah edib.
Beləliklə, Rusiya strateji şirkətlərə, Tacikistan - dağ-mədən sənayesinə, Özbəkistan - nüvə enerjisi, elektrik enerjisi və maşınqayırma sahəsinə xarici investisiyaları məhdudlaşdırmaq hüququnu özündə saxlayacaq.
Sosial-İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru Aleksey Zubets Sputnik-ə bildirib ki, Soçidə sazişin imzalanması mahiyyətcə MDB çərçivəsində vahid xidmətlər bazarının yaradılması deməkdir.
“Əgər bu saziş məcburidirsə və Rusiya üçün postsovet məkanında xidmətlər baxımından bazarların açılmasını təsdiqləyirsə, bu, böyük irəliləyişdir”, - deyə o, bildirib.
Ekspertin fikrincə, Rusiya Federasiyası MDB bazarlarında əsas oyunçuya çevrilə bilər, çünki Birlik ölkələrinin heç bir yerində maliyyə və investisiya da daxil olmaqla, potensial baxımından ən böyük Rusiya şirkətləri ilə müqayisə edilə bilən şirkətlər yoxdur.
“Postsovet məkanında Sberbank ilə müqayisə edilə bilən şirkət yoxdur. Sığorta bazarını götürsək, İnqosstrax, Rosqosstrax, Alfa Sığorta, bunlar dünya səviyyəli strukturlardır. Onlar heç bir yerli şirkət kimi xidmət göstərə bilmirlər”, - deyə Zubets davam edib.
Ekspert gözləyir ki, sazişin imzalanması MDB ölkələrinin sadə sakinlərinin həyatına müsbət təsir göstərməlidir:
“İnsanlar üçün yaxşıdır. Onlar daha ucuz və keyfiyyətli xidmət alacaqlar”.
Nəhayət, maneələrin zəifləməsindən istehlakçı faydalanacaq: rəqabət güclənir, bu da yüksək keyfiyyətə və qiymətlərin aşağı düşməsinə gətirib çıxarır, hər şey bərabərdir, Makroiqtisadi Təhlil və Qısamüddətli Proqnozlaşdırma Mərkəzinin real sektorunun rəhbəri Vladimir Salnikov Sputnik ilə söhbəti zamanı əlavə edib.
Bunun konkret hansı sektorlarda baş verəcəyini cavablandırmaqda çətinlik çəkdi. Eyni zamanda ekspert MDB ölkələrinin iqtisadiyyatlarının miqyasında əhəmiyyətli fərqlər olduğu bir şəraitdə rəqabətin qorunub saxlanmasının zəruriliyinə də diqqət çəkib.
“Müxtəlif ölçülü dövlətlər ticarətə başlasa, böyük bir ölkə potensial olaraq rəqabətdə yerli istehsalçıları darmadağın edə bilər. Bu çox yaxşı deyil və ayrıca tənzimlənməlidir”, - deyə o, bildirib.
Qarşılıqlı faydalı mübadilə
Rusiya Federasiyasından olan şirkətlərin digər MDB ölkələrinin bazarına daxil olması və onlara xidmət sektorunun inkişafına kömək etmək asanlaşacaq, deyə Rusiya Dövlət Humanitar Elmlər Universitetinin Postsovet ölkələri kafedrasının müdir müavini Aleksandr Quşçin Sputnik müxbirinə izah edib.
“Digər tərəfdən, Rusiya şirkətləri qonşu ölkələrin xidmətlərindən istifadə edə biləcəklər. Bu, xüsusilə indi, logistikanın dəyişdiyi şəraitdə çox vacibdir”, - deyə ekspert qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, xidmətlərin azad ticarəti haqqında sazişin bağlanması bank, nəqliyyat, anbar və logistika sektorlarının güclənməsinə gətirib çıxarmalıdır.
“Müqavilə bütün MDB ölkələri arasında ticarət dövriyyəsinin artmasına, habelə qarşılıqlı investisiyaların artmasına, sənaye əlaqələrinin inkişafına təkan verməli və ən əsası bu birlik çərçivəsində yeni dəyər zəncirlərinin formalaşmasına töhfə verməlidir”, - deyə Sputnik-ə açıqlamasında G.V.Plexanov adına Rusiya İqtisadiyyat Universitetinin İqtisadiyyat nəzəriyyəsi kafedrasının dosenti Yekaterina Novikova.
O xatırladıb ki, 2021-ci ildə Rusiya MDB ölkələrinə 8 milyard dollar dəyərində xidmətlər ixrac edib ki, bu da bütün xidmətlərin 11%-ni təşkil edir.
“Əlbəttə, belə bir sazişin bağlanması MDB-yə üzv ölkələrin qanunvericiliyinin unifikasiyasını tələb edir ki, eyni xidmətlərdən sadə vətəndaşlar üçün istifadə ən sərfəli olsun, o cümlədən bütün növ gömrük rüsumları və tarifləri”, - deyə ekspert əlavə edib.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin. 
