BAKI, 19 fevral — Sputnik, Andrey Kots. Moskva ABŞ-ın raket əleyhinə müdafiə sisteminin kosmosda peyda olma perspektivindən narahatdır. Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey Ryabkov əmindir ki, Vaşinqtonun bu sahədəki planlarını həyata keçirməsi mövcud beynəlxalq təhlükəsizlik sisteminin sabitliyini pozacaq. Diplomat vurğulayıb ki, bu təşəbbüs həyata keçərsə, amerikalılar birbaşa orbitdən qitələrarası ballistik raket mövqelərinə zərbə endirə biləcəklər.
Otuz faizə qədər
Avqust ayında ABŞ Kosmik Qüvvələri hərbi doktrinasını yayımladı. Sənədin əsas mahiyyəti ondan ibarət idi ki, orbit üzərində nəzarət döyüş əməliyyatlarının planlaşdırılması və aparılması üçün unikal imkanlar yaradacaq.
Müəlliflər xatırladırlar ki, qədim dövrlərdən bəri komandirlər döyüşdən əvvəl hər hansı bir yüksəkliyi tutmağa və bununla da strateji üstünlük qazanmağa can atıblar. Bu onlara düşmənin manevrlərini görmək, döyüş sahəsini müdaxiləsiz müşahidə etmək, qəfil hücum ehtimalını aradan qaldırmaq imkanı verirdi. XXI əsrin ən hündür "yüksəkliyi" isə yerətrafı orbitdir və Pentaqona görə, ora məhz ABŞ Kosmik Qüvvələri tərəfindən idarə olunmalıdır.
Doktrina strateji silah elementlərinin orbitdə yerləşdirilməsini də istisna etmir. Pentaqonun rəhbəri Ceyms Mettis 2018-ci ilin avqust ayında kosmosa "yeni hərbi əməliyyatlar teatrı" kimi baxmaq lazım gəldiyini bildirmişdi. Onun sözlərinə görə, "əsas amil kosmosdakı buraxılışları aşkar etmək üçün oraya ötürücülərin yerləşdirilməsidir".
Mütəxəssislər amerikalıların ötürücülərdən sonra orbitə zərbə silahları yerləşdirəcəklərini də istisna etmirlər. ABŞ-ın hələ soyuq müharibə dövründə Sovet qitələrarası ballistik raketlərini vurmağa qadir olan orbital raket aşkarlayıcıları ilə bağlı layihələri var idi.
"Kosmosun hərbiləşdirilməsi məsələsi Trampın hakimiyyəti vaxtı gündəmə gəlmişdi. Kosmik qoşunlar yaratdılar, buraxılışların sayını artırdılar. Belə görünür ki, Baydenin hakimiyyəti dövründə bu kursu davam etdirəcəklər. ABŞ-ın kosmik raket əleyhinə layihəsini reallaşdırmaq üçün şansı çoxdur. Bu ölkə davamlı şəkildə genişlənən dünyanın ən böyük peyk şəbəkəsinə sahibdir. Üstəlik, kosmik gəmilər rəsmi olaraq qeyri-dövlət şirkətləri, məsələn, İlon Maskın "SpaceX" şirkəti tərəfindən də buraxılır. Orbitdəki bir çox kommersiya peyklərindən hərbi məqsədlər üçün istifadə oluna bilər", – deyə amerikaşünas-politoloq Sergey Sudakov RİA Novosti-yə bildirib.
Bununla belə, ekspertin sözlərinə görə, ABŞ-ın raket əleyhinə müdafiə sistemini kosmosda yerləşdirməsi Pentaqona nüvə silahları sahəsində Rusiyanın qarşısını tam şəkildə almağa imkan vermir. Orbital raket aşkarlayıcıları ən yaxşı halda buraxılan bütün qitələrarası ballistik raketlərin yalnız 30 faizini tuta bilər. Hərçənd, total nüvə müharibəsi vaxtı bu belə çoxdur.
Kosmos müharibələri
Sudakov belə hesab edir ki, Moskva bu cür təşəbbüslərə daha sərt reaksiya verməlidir. "Vaşinqtonu başa salmaq lazımdır ki, raket əleyhinə müdafiə sisteminin elementlərini kosmosda yerləşdirmək ən sərt reaksiya tələb edən "casus belli"dir (müharibə üçün səbəb - red.). Əgər biz kosmosun hərbiləşdirilməsinin keçilməyən qırmızı xətt olduğunu onlara başa salsaq, ən azından orbital qoşunun yerləşdirilməsi prosesini ləngidə bilərik", – deyə o vurğulayıb.
Amerika doktrinasına əsasən, kosmik qoşunlar orbitin "təhlükəsizliyindən" cavabdehdir, ABŞ və müttəfiqlərinin ora girişini təmin edir, eyni zamanda rəqiblərini qorxutmaq və davranışlarını dəyişdirməyə məcbur etmək üçün döyüş gücünü nümayiş etdirir. Yüklər və personal təkrar istifadə edilə bilən gəmilərlə çatdırılacaq, məlumatların taktiki, əməliyyat və strateji səviyyələrdə sürətli ötürülməsi üçün güclü bir peyk qrupu yaradılacaq. Subatmosfer kəşfiyyat, müşahidə və rabitə aparatlarına xüsusi diqqət yetiriləcək.
ABŞ və onun NATO üzrə müttəfiqlərinin orduları peyklərdən çox asılıdır. Əsgərlər, silahlar, kəşfiyyat, rabitə və naviqasiyanın əsas idarəetmə vasitələri kosmosda cəmləşib. Orbitdə minə yaxın hərbi və ikili təyinatlı aparat keşik çəkir. Doktrinanın müəllifləri Vaşinqtonun bütün əleyhdarlarını Amerika orbital qruplaşması haqqında hər hansı bir məlumat almaq imkanından məhrum etməyə çalışırlar. Bu məqsədlə DARPA agentliyi artıq neçə ildir ki, tək bir şəbəkəyə qoşulmuş 200-ə qədər kiçik peykin aşağı orbitə çıxarılmasını təmin edən "Blackjack" proqramını həyata keçirir. Belə hesab edirlər ki, onları izləmək mümkün deyil.
Orbiti seyrəkləşdirmək
Rusiya Aerokosmik Qüvvələri Qərb ölkələrinin peyklərinin hərəkətlərini, müəyyən su və quru ərazilərdə cəmləşməsini, istənilən ərazi üzərindən keçmə tezliyini qeyd edə biləcək texniki vasitələr və mütəxəssislərə sahibdir. Bir qayda olaraq, orbital qruplaşmaların davranışları əsasında NATO qərargahında düşünülənlərin çoxunu təxmin etmək çətin olmur.
Beynəlxalq vəziyyətin kəskinləşməsi şəraitində Rusiya nəinki Qərb ölkələrinin peyklərini izləyə, hətta effektiv şəkildə məhv edə biləcək. Ötən ilin noyabr ayında Qazaxıstanın Sarı-Şağan poliqonunda Moskvaya və Rusiyanın qərbindəki sənaye obyektlərinə mümkün hücum zamanı Amerika qitələrarası ballistik raketlərini tutmaq üçün dizayn edilmiş perspektivli A-235 "Nudol" raketdən müdafiə sisteminin bir raketi uğurla sınaqdan keçirildi. Mütəxəssislərin fikrincə, onun imkanları aşağı orbitlərdəki kosmik obyektləri məhv etmək üçün kifayət edir.
Bu raket 2014-cü ildən bəri sınaqdan keçirilir və ilk dəfə 2018-ci ilin mart ayında Plesetskdə standart mobil buraxılış qurğusundan atəş açılıb. Mobillik – bu perspektivli kompleksin əsas üstünlüyüdür. Təhlükə dövründə qurğular əvvəlcədən hazırlanmış və kamuflyaj edilmiş mövqelərə köçürüləcək və bura atılan ana qədər düşmən peykləri üçün görünməz qalacaq. Sınaqların videosunu izləyən mütəxəssislərin fikrincə, raketin sürəti hipersəsə yaxındır.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri Kosmik Komandanlığının başçısı, general Con Reymond bəyan edib ki, Rusiyanın bu raketi sınaqdan keçirməsi Amerikanın yerətrafı fəzadakı maraqlarına meydan oxumaq deməkdir.
