BAKI, 19 yanvar — Sputnik, Aleksandr Xrolenko, hərbi şərhçi. Xüsusi təyinatlı nüvə sualtı qayığının korpusunun inşası başa çatmaq üzrədir və tezliklə hidravlik sınaqlara başlanacaq. Rusiya Hərbi Dəniz Donanması bu qayığı 2027-ci ilə qədər əldə etməlidir.
"Ulyanovsk" sualtı qayığının (09853 layihəsi) əsası 2017-ci ildə Sevmaşda qoyulub. Bu qayıq "Xabarovsk" (09851 layihəsi) ilə eyni əsas ölçülərə malik olsa da, onun konstruksiyasında daha müasir sistem və mexanizmlərdən istifadə olunub. "Military Watch Magazine"-ə görə, qayıqlar "Borey" strateji raket sualtı kreyserlərinin ixtisar edilmiş struktur varisləridir. "Ulyanovsk", "Xabarovsk" və "Belgorod" (949A Layihəsinin təcrübəli daşıyıcısı) arasındakı əsas fərq ən yeni sualtı qayığın bənzərsiz "Poseydon" termonüvə torpedaları ilə birlikdə xidmət göstərəcəyidir. Rusiya yaxın gələcəkdə Rusiya Şimal Buzlu və Sakit okean donanmalarının döyüş tərkibində iki "Poseydon" daşıyıcısına sahib olmağı planlaşdırır.
"Poseydon" çoxməqsədli okean sistemi Rusiya Federasiyasının NATO-nun genişlənməsinə və Pentaqonun zərbə potensialının Şərqi Avropadakı təhlükəli konsentrasiyasına, Rusiyanın müdafiə potensialının qabaqcadan məhv edilməsi üçün istifadə edilə biləcək qlobal ABŞ raket hücumundan müdafiə sisteminin formalaşmasına asimmetrik cavabdır.
"Poseydon" – Rusiya Donanmasının ən gizli layihələrindən biridir. Buna baxmayaraq, layihənin əvvəllər dərc olunmuş təxmini xüsusiyyətləri (ekspert qiymətləndirmələri) nüvə hücumunun qarşısını alan bu bənzərsiz sistemin nəyə qadir olduğunu tam təsəvvür etməyə imkan verir.
"Xabarovsk" konsepsiyasının davamı olan "Ulyanovsk" sualtı qayığı ikiqat korpusa malikdir, uzunluğu təxminən 113 metr, tonnajı təxminən 10 min ton, istismar dərinliyi 500 metrə qədər, sualtı sürəti 30 dəniz milindən çoxdur. 120 sutka avtonom şəkildə fəaliyyət göstərə bilir. Qeyri-məhdud məsafə uzaqlığını tamamilə yeni nüvə enerji qurğusu təmin edir. Şəxsi heyəti 100 nəfərdən ibarətdir.
"Ulyanovsk" sualtı qayığının burun hissəsində 6 ədəd "Poseydon" termonüvə torpedasının yerləşdiriləcəyi ehtimal olunur. Bundan əlavə, sualtı qayıq "Kalibr-PL" qanadlı raketləri, "Zirkon" hipersəsli raketləri və "Paket-PL" özünümüdafiə sistemi (düşmənin torpedalarının hücumlarını dəf etmək üçün) ilə təchiz oluna bilər.
Çoxməqsədli okean sistemi təyyarə gəmisi zərbə qruplarını, böyük hərbi bazaları və sahil bölgəsindəki düşmən iqtisadiyyatının strateji obyektlərini məhv etmək üçün nəzərdə tutulub.
Putindən "matryoşkalar"
09851 və 09853 saylı nüvə "Qiyamət günü" torpedalarının sualtı daşıyıcıları gizli fəaliyyət göstərir və çox güclüdür, dörd ayadək (suyun üzünə çıxmadan) böyük dərinliklərdə döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirə bilir. Dünya okeanının istənilən nöqtəsində fəaliyyət göstərməyə qadirdir.
"Poseydon" pilotsuz hava aparatlarının həssaslığı daha azdır, daha avtonomdur, döyüş istifadəsi vəziyyətində tamamilə qarşısıalınmazdır. Bütövlükdə çoxməqsədli okean sistemi, göyərtəsindəki sualtı qayıq və termonüvə qitələrarası torpedaları bir növ rus matryoşkalarını xatırladır. Özü də bu "matryoşka"ları kiminsə narahat etməməsi məsləhətdir. Məsələ burasındadır ki, "Poseydon" sistemi ciddi səbəb olmadan heç vaxt işə düşməyəcək.
Nüvə mühərrikli pilotsuz aparat "Poseydon"un (https://www.youtube.com/watch?v=T_7hWSv689Q&feature=emb_logo) uzunluğu 20 metr, diametri 1,8 m, çəkisi 100 tondur. Fəaliyyət məsafəsi praktik olaraq məhdudlaşdırılmayıb, istismar dərinliyi 1000 metr, sürəti 100 dəniz milinə (185 km/saat) bərabərdir ki, bütün bunlar da potensial düşmənin bütün müasir torpedaları üçün praktik olaraq əlçatmaz olan parametrlərdir.
Bundan başqa, termonüvə başlığına malik bu sualtı vasitə kompüter zəkasına sahibdir və daşıyıcıdan bir neçə min kilometr məsafədə müstəqil hərəkət edə bilir. Dərinliyi və sürəti vəziyyətə uyğun olaraq özü seçir. Üstəlik, maksimum sürət istənilən təhdiddən uzaqlaşmağa imkan verir. Hidroakustika vasitəsilə bu cür hədəfi izləmək isə demək olar ki, mümkün deyil.
"Poseydon" dəniz dibi relyefini rəhbər tutaraq 10 min km-ə qədər məsafədə hərəkət edə bilər. Təyinat nöqtəsində aylarla olduğu yerdə qalaraq döyüş istifadəsi üçün və ya bazaya qayıdışla bağlı siqnal gözləyə bilər.
"Poseydon"un döyüş başlığı tutumu tortil ekvivalentində 100 meqatondur. Üstəlik, kobalt bölməli döyüş başlığı ərazinin radioaktiv çirkləndirilməsini maksimum dərəcədə artırmaq üçün hazırlanıb.
Planlaşdırılan dörd daşıyıcı sualtı qayıq – Dünya okeanına yerləşdirilmiş 24 pilotsuz "Poseydon"dur və "Forbes"in qiymətləndirməsinə görə, hər hansı bir düşmənin sahil müdafiəsini "sıfıra endirmək", Hərbi Dəniz Qüvvələrinin təyyarə gəmisi zərbə qruplarını məhv etmək və "ABŞ-ın şərq və ya qərb sahillərinə zərbə vurmaq" qabiliyyətinə malikdir.
Rus inqilabı və Hərbi Dəniz Donanması strategiyası
Vaşinqton, kifayət qədər aqressiv xarici siyasətində Hərbi Dəniz Donanmasına gediş edir, nəhəng xarici baza şəbəkəsinə arxalanaraq planetə nəzarət etməyə çalışır. Buna asimmetrik reaksiya verən Rusiya dənizdə özünü təkcə strateji və çoxməqsədli sualtı qayıqlarla müdafiə etməyə hazırdır. Əslində, amerikalı mütəxəssislər "Poseydon"un ABŞ-ın raket əleyhinə sistemləri, kreyserlər, eskadra mina gəmiləri, sualtı qayıqlar və 2500 km-ə qədər mənzilli "Tomaqavk" qanadlı raketlərinin yaradılmasına cavab olduğunu dərk edirlər.
Amerika tərəfi rus "Poseydon"larının meydana çıxmasından ciddi şəkildə təşvişə düşüb və onları bir sual narahat edir: hərbi silahlı münaqişə baş verərsə, bu silahların istifadəsi beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olacaqmı? Sual ritorik xarakter daşıyır.
Rus "Poseydonlar"ı ABŞ-ı əvvəllər iki okeanda da sahib olduğu təhlükəsizlikdən və cəzasızlıqdan məhrum edir. Yeganə alternativ – Vaşinqtonun "Qiyamət günü torpedaları" ilə mübarizə aparmaq üçün tamamilə yeni sistemlərin yaradılması məqsədilə böyük maliyyə xərcləri ayırması ola bilər. Amma ABŞ və Rusiya arasında hərbi sahədə nəzərəçarpan texnoloji boşluq bu sahədə də Vaşinqtona uğur vəd etmir.
Gələcəkdə nüvə torpedalarının daşıyıcısı kiçik səth gəmiləri də ola bilər. "Poseydon" sistemi silahlandırmanın məhdudlaşdırılması ilə bağlı müqavilələrə tabe deyil, böyük ixrac potensialına malikdir və beynəlxalq bazarda adi döyüş başlığı ilə də satıla bilər. Belə hesab edirik ki, Hindistan və Çin çox düşünmədən onları almağa qərar verəcək. Çinli mütəxəssislər artıq bəyan ediblər ki, oxşar texnologiyalar dərin dəniz tədqiqatları üçün idealdır. Həqiqətən də, "Poseydon"un korpus gücü 14 kilometr dərinliyə dalmağa imkan verir.
Hər bir halda, Rusiyanın nüvə elektrik stansiyasına malik strateji qitələrarası dərin dəniz gəmisinin gələcəyi parlaqdır. Moskva isə humanist "güc mövqeyindən" çıxış edərək həmişə ən nataraz tərəfdaşlarla belə bərabər və dinc danışıqlara hazırdır.
