BAKI, 3 sentyabr — Sputnik. Sentaybrın 3-də "Rossiya 1" telekanalında "Beslan" araşdırma filminin premyerası olacaq. Film 2004-cü ildə Beslan şəhərindəki 1 saylı məktəbdə faciəvi girov götürmə hadisəsinə həsr olunub. Mif və şayiələrin ifşa edilməsi, şahidlərin xatirələri və materiallar üzərində iş barədə RİA Novosti-yə filmin rejissoru Aleksandr Roqatkin danışıb.
- Aleksandr, tamaşaçılara anons verin, sizin sənəndli filminizdən onlar yeni nə öyrənəcəklər?
- Bu yeni əhvalat deyil. 16 ildir ki, o cəmiyyəti hissələrə bölüb. Bizim yeni tariximizdə daha dəhşətli və qorxulu heç nə olmayıb, ona görə də əlbəttə, bu bütün jurnalistlərin diqqətini cəlb edəcək. Lakin iş ondadır ki, son zamanlar çox insanlar bu faciə ilə spekulyasiya edirlər. Çoxlu sayda alternativ nəzəriyyə və hekayə, əfsanə və şayiə irəli sürülür. Yeri gəlmişkən, onların əsasında o illərdə "Rodina" fraksiyasından deputat və parlament komissiyasının (Terror aktının araşdırılması üzrə -red.) üzvü olmuş Yuri Savelyevin hesabatı durur. O rəsmi hesabatı imzalamaq istəməyib və özünün alternativ yeddi fəsildən ibarət hesabatını dərc edib. Bu hesabatında iddia edib ki, terrorçularda heç bir əldəqayırma partlayıcı qurğu olmayıb, zalı xüsusi təyinatlılar odsaçanlardan atəşə tutublar, bu da çoxlu sayda girovun həlak olmasına səbəb olub. Guya terrorçuları buraxmaq istəməyərək hamısını öldürmək qərarına gəliblər. Məhz bu ideyanı bizim liberal müxalif KİV-lər, Qərb bütün bu illər ərzində yayır.
- Lakin onu dəfələrlə təkzib ediblər...
- Prokurorluq bu versiyanı yoxlayıb. Və hətta qumbaraatan istehsal edən "Bazalt" EİB-ə onu yoxlamaq tapşırılıb. Moskva ətrafındakı poliqonda həmin idman zalının divarının eyni kərpicdən, eyni suvaqdan modelini tikiblər. Ora məktəbdə olduğu kimi qızdırıcı batareyaları düzüblər, divarın qalınlığı da elə oradakı kimi iki kərpic olub. Və ona qumbaraatandan, odsaçandan, pulemyotdan atəş açmağa başlayıblar. "Bazalt"ın ekspertləri belə bir nəticəyə gəliblər ki, həmin dövrdə, 2004-cü ildə iki kərpic qalınlığı olan divarı dağıdaraq belə dağıntı yarada biləcək nə odsaçan, nə də qumbaraatan olmayıb. Digər eksperimentdə isə divarın qarşısında üstündə əldəqayırma partladıcı qurğu olan stul qoydular. Onda da oxşar nəticə alındı. Buna baxmayaraq, həm "Novaya qazeta"nın, həm "Exo Moskvı"nın, həm də "Radio Svoboda"nın çoxsaylı jurnalist araşdırmaları məhz Savelyevin bu hesabatına əsaslanır. İldən ilə onlar heç nəyə əsaslanmayan bu mifi təkrar edirlər.
Biz bir çox miflər barədə, o cümlədən, hamının ( "İçkeriya prezidenti" Aslan) Masxadovu gözlədiyi barədə mifdən danışmağa cəhd etdik. Guya onu içəriyə buraxmamaq, ondan qəhrəman düzəltməmək üçün xüsusi təyinatlılar bu əməliyyata başlayıblar.
Yenə də Savelyev iddia edir ki, uşaqlar qaçanda terrorçular girovlara atəş açmayıblar. Hansısa şəkilləri göstərirlər, deyirlər, baxın, həyət boşdur, heç kim yoxdur. Lakin bunlar çox qəribədir, çünki çoxlu sayda başqa şəkillər, şahidlərin ifadələri var. Onun istinad etdiyi fotoqraf isə belə deyir: "Uşaqlar, kim deyir ki, terrorçular girovlara atəş açmayıblar, yalan deyir". Bir də bu filmdə çoxlu sayda insan hekayəsi, faciəsi var. Onların bütün bu illər ərzində bununla necə yaşadıqlarından, yeni ailə qurduqlarından, uşaq dünyaya gətirdiklərindən danışılır.
- Çəkiliş prosesi barədə danışın: əsas çətinliklər nədən ibarət idi?
- Prinsip etibarilə, heç nədə çətinlik yox idi. Şahid də çoxdur, keçmiş girovlar da çoxdur. Lakin kimsə imtina edir, kimsə yada salmaq istəmir, kimsə əksinə, məmnuniyyətlə təfərrütları bölüşür. Biz iyulda çəkməyə başladıq, sentyabrın 3-dək filmi çatdıra bildik. Böyük format alındı. Hamının münasibəti müsbətdir. "Beslan anaları" komitəsi də bizə şərhlər verib, lakin onlar professor Savelyevin alternativ nəzər nöqtəsini bölüşürlər. Ən azından, suallarımızın çoxuna cavab ala bildik.
- Davamını planlaşdırırsınız? Kitab yazacaqsınız?
- Bilmirəm. Hələlik o barədə fikirləşməmişəm.
