Sağa dönüş: Rusiya isə yenə öz yolu ilə gedir

BAKI, 14 yanvar — Sputnik. Doxsan altı yaşlı Jan-Mari Le Penin ölümü onun pioneri olduğu sağçı hərəkatın inanılmaz uğurunu bir daha göstərdi. Bütün liberal elita tərəfindən yekdilliklə təhqir edilən və ələ salınan partiyalar bu gün bütün Avropada hakimiyyət iddiasındadırlar, ABŞ-da isə artıq onu ələ keçiriblər. Onlar sözün əsl mənasında köhnə alqoritmi təcəssüm etdirdilər: əvvəlcə onlara məhəl vermədilər, sonra məsxərəyə qoydular, daha sonra onlara qarşı mübarizə apardılar və nəhayət məhz onlar qalib gəlirlər.

"Milli Birliyə" çevrilən yenilənmiş "Milli Cəbhə" keçən il Fransada keçirilən parlament seçkilərində qalib gəldi. Le Penin qızı isə Fransanın ən populyar siyasətçisi və prezidentliyə əsas namizəd oldu.

"Almaniya üçün alternativ" fevral ayında Almaniyada keçiriləcək seçkilərdə ən azı ikinci yeri tutacaq.

Bir il əvvəl Hollandiyada keçirilən seçkilərdə Gert Vildersin "Azadlıq Partiyası" qalib gəldi. Bu yaxınlarda Avstriyada hakimiyyətə gələn eyniadlı partiya isə artıq hökumətini formalaşdırmağa başlayıb.

Macarıstan sağçılarının lideri Viktor Orban Avropa Parlamentində sağçı fraksiya yaradıb və yalnız Avropada deyil, dünya siyasətində aparıcı rol oynamağı hədəfləyir.

Və nəhayət, Donald Trampın ABŞ-da hakimiyyətə gəlməsi ilə hətta ən anlaşılmazlar da başa düşdü ki, dünya siyasətinin sarkacı sola yelləndikdən sonra sağa yellənməyə başlayıb.

Dəyişikliklər həqiqətən də tektonik xarakter daşıyır. Onların baş vermə sürəti məsələnin məğzini dərk etməyimizə mane olur.

Tarixi standartlara görə gülməli bir dövr olan cəmi on il əvvəl hər şeyə qadir olan liberal təbliğat bu insanlara "milləçi", "seksist", "irqçi" damğası vururdu. Onları lağa qoyur, təhqir edir və hədələyirdilər.

Gert Vilders illər ərzində potensial qatillərdən gizləndi, 2023-cü ildə "Almaniya üçün Alternativin" liderlərindən biri az qala o dünyaya göndərildi və keçən il Robert Fitso sui-qəsdən sonra möcüzə nəticəsində sağ qaldı. Donald Tramp iki hücumdan sağ çıxa bildi.

Bir tərəfdən milyonlarla miqrantı ölkəyə buraxmaqla iqtisadiyyatı yüksəltmək cəhdi nəticə vermədi. Yeni gələnlər nə ixtisaslı iş tapa bilir, nə yeni texnologiyalar inkişaf etdirə bilirdi. Onlardan bunu heç kim gözləmirdilər də.

Eyni zamanda diktatura və senzura güclənir, ən iyrənc pozğunluqlar tətbiq edilirdi. Dövlət həyasızcasına insanların şəxsi həyatına müdaxilə edir, hər şeyi istədiyi kimi formalaşdırırdı. Uşaqların cinsiyyətinin dəyişdirilməsi, LGBT-nin açıq-aşkar dominantlığı və xristian kilsəsinin və ənənəvi əxlaqın dəyərsizləşdirilməsi adi hal alıb.

İnsanların fikirləri - məsələn, "sarı jiletlilər" nümayişləri və ya eynicinsli nikahlara etiraz edən valideynlərin möhtəşəm nümayişləri - nəzərə alınmadı. Etirazçılar su şırnaqları ilə dağıdıldı, sonra onlara dərs olması üçün külli miqdarda cərimələr tətbiq edildi.

Qərb ölkələrinin rəhbərliyi iqtisadi uğurları ilə öyünə bilsəydi, yenə hakimiyyəti dəyişmədən bütün bunlara dözmək olardı. Amma bu da baş vermədi.

Amerikalıların və avropalıların hər bir yeni nəsli əvvəlkindən daha pis yaşayır. Əmlak qiymətləri və onlarla birlikdə kirayə qiymətləri sürətlə qalxdı. Nəticə olaraq yaşayış sahəsi almaq istəyi orta təbəqə üçün əlçatmaz xülyaya çevrildi. Onlar üçün yaşayış ev kirayəsi, ərzaq və yanacaq xərclərini ödəmək naminə işləmək prosesinə çevrildi.

Belə yasamın heç bir perspektivi görünmür. Rusiya ilə iqtisadi müharibə isə bu yoxsullaşma mənzərəsinə əlavə rəng qatıb.

Məhz o zaman vətəndaşlar liberal təbliğatı rədd etməyə başladı. Məlum oldu ki, "dəhşətli millətçilər" öz ölkələrinin sıravi vətənpərvərləridir, onlar sadəcə olaraq öz həmvətənlərinin həyatını bir qədər yaxşılaşdırmaq istəyir. Belə olan halda, vətəndaşların solçuların böhtanlarına məhəl qoymayaraq, sağçılara səs verməyə başladılar.

Burada isə avropalı vətənpərvərləri maraqlı sınaq gözləyir - Amerika pulları. İlon Maskın geniş şalvarından pul kisəsini çıxararkən həyəcanlandığını görürük. Qızıl yağışı ingilis sağçılarının, alman sağçılarının və digər yerlərdə də yağmağa hazırdır.

Bəs belə olan halda elə çıxmayacaq ki, amerikalılar Avropanın sağçı partiyalarını öz maaşlarına oturdaraq, onları seçicilərinin maraqlarına zidd olan hər cür təşəbbüslərə imza atmağa məcbur edəcəklər? Məsələn, Çinlə ticarət müharibəsi? Bəlkə də elə real müharibə?

Onda belə çıxacaq ki, Avropanın solçu partiyalarını ABŞ Demokrat Partiyası, sağçı partiyaları isə Amerikalı Gənc Respublikaçılar himayə edəcək. Nəticədə orta statistik avropalı üçün isə sıra dəyişilsə də, şərtlər dəyişməz olacaq. Avropanın Vaşinqtondan asılılığı da aradan qalxmayacaq. Təzələr transgenderləri təşviq etməyəcək, miqrasiyanı tənzimləyəcək, lakin ağır iqtisadi tənəzzül və orta sinfin məhv edilməsi prosesi davam edəcək. Hə, nə olsun?

Bəs Rusiyada "sağa dönüş" mümkündürmü? Axı, müvafiq gündəm artıq sosial şəbəkələrdə çox populyardır və bir çox cəhətdən qərbdəki sağçıların gündəmini kopyalayır: miqrasiya ilə mübarizə, xristianlığın müdafiəsi və "biz belə yaşaya bilmərik" kimi ümumi əhval-ruhiyyə.

Amma ölkə iqtisadiyyatı inkişaf edərkən, onlayn vətənpərvərlərin uğur qazanmaq şansı azdır. Vətəndaşlar əllərində olan rahatlıq və firavanlığı itirmək istəməyəcək.

Dövlət miqrasiya nəzarətini qətiyyətlə və sərt şəkildə öz üzərinə götürüb. Ölkəmizdə liberal pozğunluqlar ekstremizm hesab olunur - və onların potensial dağıdıcı gücünü nəzərə alsaq, bu, tamamilə düzgündür. Rusiyadakı xristian kilsəsi bütün digər ənənəvi dinlər kimi hörmət və ehtiramla qarşılanır.

Belə çıxır ki, mübarizə aparılacaq heç nə yoxdur. Üstəlik qərbli həmkarlarından fərqli olaraq, rusiyalı onlayn vətənpərvərlərin əlində müsbət proqram da yoxdur. Məsələn, "Almaniya üçün Alternativ" partiyasının lideri Elis Vaydel almanlara "Şimal axını"nı bərpa edəcəklərini və Rusiya ilə münasibətləri yaxşılaşdıracaqlarını vəd edib. Aydın və konkret.

Rusiyalı sağçılar isə bütün qonşularla viza rejiminin tətbiq edilməsini və ümumilikdə bütün ölkəni "səfərbər etməyi" təklif edirlər ki, bu da artıq qələbə üçün əlindən gələni əsirgəməyən milyonlarla vətəndaşı kifayət qədər təhqir edir.

Rusiya sağ hərəkatının strukturu Rusiyadakı cəmiyyətin strukturunu əks etdirmir: məsələn, orada praktiki olaraq qadın yoxdur. Onlayn sağçılar isə giley-güzarlı qərb gülmə-şəkərlərini xatırladan qaraqabağ kişilərdən ibarətdir. Elə bil ki, qadınlar onları yaxınına buraxmadıqlarına görə, onlar bütün dünyadan küskün düşüblər.

Rusiya sağçılarının mərhum liderləri ilə bağlı da çoxlu suallar var. Yeqor Prosvirnin general Vlasova pərəstiş edir və açıq şəkildə Zoya Kosmodemyanskayanı söyürdi. Konstantin Krılov "bolotnı" hərəkatında fəal iştirak edirdi.

Bütün bu hərəkatın aqressiv antisovet ritorikası Xodorkovskinin**, Çubaysın və liberal düşərgənin digər eyni dərəcədə iyrənc fiqurlarının Sovet İttifaqına yağdırdıqları lənətlərdən qəti fərqlənmir.

Ən əsası isə Rusiyanın turbopatriotlarını və liberallarını "xalq o xalq deyil" ümumi ideyası birləşdirir. Ona görə də liberallar bütün arzuolunmazları peşədən qovduğu halda, turbopatriotlar onları rusların sırasından pozur.

Təbii ki, belə hərəkətlər insanların xoşuna gəlmir. Belə bir fikir var ki, Rusiya yaxın gələcəkdə "sağa dönüş" etməyəcək. Eyni zamanda bu onun dünyadakı sağçı partiyalarla yaxşı münasibətləri saxlamağına qəti mane olmur.