Belarus "Oreşnik"i - Almaniyada ABŞ raketlərinin yerləşdirilməsinə cavab

BAKI, 12 dekabr — Sputnik. Amerika "dostluğu" bütün qitələrdəki müttəfiqlər üçün çox baha başa gəlir. Bu baxımdan Rusiyanın hipersəs raketlərinin tuşlandığı Avropadakı NATO ölkələri də istisna deyil. Rusiyanın "Oreşnik" raket sisteminin Belarus Respublikası ərazisində yerləşdirilməsi təhdid deyil, Vaşinqtonun yaxın gələcəkdə ABŞ ordusunun arsenalına daxil edilə biləcək orta mənzilli raketlərin Almaniyada yerləşdirmək qərarına Moskvanın sərt cavabıdır.

Pentaqon "gələcəkdə bu vəsaitlərin daimi yerləşdirilməsinə diqqət yetirərək, 2026-cı ildə Almaniyadakı işçi qrupunun uzun mənzilli zərbə sistemlərinin epizodik yerləşdirilməsinə"başlamaq niyyətindədir. Söhbət Amerikanın Tostavk qanadlı raketlərindən (Typhon yerüstü kompleksinin bir hissəsi kimi), SM-6 zenit raketlərindən (hipersəs hədəfləri üçün) və üzərində işlənilən orta mənzilli raketlərdən – hipersəsli Dark Eagle-dan gedir.

Ağ Ev nüvə "Tomagavk"ı və 2500 km-dən çox məsafəyə zərbə endirə bilən digər sistemlərini "Avropa kompleks məhdudlaşdırmasına töhfə"hesab edir. Almaniya kansleri Olaf Şolts hər şeyə razı olsa da, Bundestaqın ayıq düşüncəli deputatları ABŞ-ın Visbaden yaxınlığında uzun mənzilli raketlərin yerləşdirilməsində Rusiya ilə hərbi eskalasiya riskini görür. Almaniya əhalisi qorxu və təşviş içindədir.

Moskva sərt cavab verəcəyini vəd edib. Rusiya prezidenti Vladimir Putin dekabrın 6-da 2025-ci ilin ikinci yarısında Belarus Respublikası ərazisində "Oreşnik" hipersəs raketlərinin yerləşdirilməsinin mümkünlüyünü elan edib:

"Bu komplekslərin Rusiyada seriyalı istehsalı artdıqca və... Rusiya strateji qüvvələrinin arsenalına daxil edildikcə".

Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko Qərb siyasətçilərini və strateqlərini effektiv şəkildə "sakitləşdirmək" üçün "Oreşnik"ın Belarus Respublikasında sürətlə yerləşdirilməsinin tərəfdarıdır. Belarus Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Sergey Lagodyuk da, güclü "Oreşnik"ın NATO ölkələri ilə coğrafi "yaxınlaşmasının" ABŞ və Almaniyanın təxribatçı qərarlarına cavab olduğunu vurğulayıb.

Noyabrın 21-də Dnepropetrovskdakı "Yujmash" müəssisəsinə qeyri-nüvə başlığı ilə təhciz edilmiş "Oreşnik"lə endirilən zərbə Qərbdə düzgün düzgün anlaşılıb. Anladılıar ki, NATO ölkələrinin hərbi zavodları tamamilə müdafiəsizdir. Və bundan sonra ATACMS, Storm Shadow / SCALP raketlərinin Rusiya Federasiyası ərazisinin dərinliklərinə istifadəsini faktiki olaraq blokladılar. NATO mütəxəssisləri "texnoloji şoku" müsbət demaqogiya ilə gizlətməyə çalışsalar da, inandırıcı görümçür.

Belarus Respublikası ərazisində yüksək dəqiqlikli "Oreşnik" raket sistemlərinin yerləşdirilməsi ABŞ və NATO-nun Avropadakı hər hansı bir hərbi bazasına uçuş müddətini təxminən üç dəqiqə azaltmağa imkan verəcək. Məsələn, Brestdən Berlinə - cəmi üç dəqiqə, Visbadenə - beş dəqiqə, Parisə və ya Londona – təxminən 8 dəqiqə uçuş vaxtı (orta sürət – dəqiqədə 204 km). Pentaqon və NATO-nun digər ölkələrinin orduları ona qarşı ələ keçirmə və müqavimət vasitələrinə malik deyillər. "Oreşnik"ın hər vuruşu hədəfin zəmanətli məhvidir. Beynəlxalq öhdəliklərə görə, "Oreşnik" OMBR-nin yerləşdirilməsinə heç bir məhdudiyyət yoxdur.

Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov bu yaxınlarda amerikalı jurnalist Taker Karlsona verdiyi müsahibədə Rusiyanın "Qərbin bizə" strateji məğlubiyyət" verməkdə uğur qazanmasına imkan verməmək üçün istənilən vasitədən istifadə etməyə hazır olduğunu xatırlatdı. Qeyd edək ki, ABŞ və alyansın zərbə vasitələri texnoloji müstəsnalıq mifinə obyektiv olaraq uyğun gəlmir.

Amerikanın orta mənzilli Dark Eagle raket sistemi (2800 km-ə qədər) hipersəs xüsusiyyətlərindən uzaqdır. Pentaqon və NATO – nun orta (1000 – 5500 km) və daha kiçik (500-1000 km) mənzilli hipersəsli raketləri əsasən layihələrdə mövcuddur. Prototiplərin uzunmüddətli sınaqları ümumiyyətlə uğursuz olub. Amerika prototipləri (AGM-183A növü) yaxına, həm də qeyri – sabit uçur, yalnız qısa müddət ərzində çətinlikə hipersəs həddinə - 5 Mach sürətinə çatır, idarəetmə və naviqasiya sahəsində problemlər yaşanır. Daha əvvəl ABŞ-ın Kortlend şəhərində hələ yaradılmaış hipersəsli raketlərin istehsalı üçün zavod inşa edilib.

Raket və kosmik texnologiyası sahəsində dünya nüfuzlu rusiyalı alim Herbert Yefremov hesab edir ki, ABŞ–ın döyüş hipersəsi 20 ildən sonra ortaya çıxacaq, çünki texnoloji geriləmə çox böyükdür.

Amerikalı mütəxəssislər 2023-cü ildən bəri HIMARS və MLRS RYAS-ları bazasında 500 km-ə qədər mənzilli PrSM əməliyyat-taktiki raketlərinin eksperimental döyüş əməliyyatlarını həyata keçirirlər. Pentaqon onları 2025-ci ildə qəbul etməyi və təxminən 4000 ATACMS raketini əvəz etməyi planlaşdırır. Bundan əlavə, ABŞ-da Avropa üçün (2030-cu ilə qədər çatmağa çalışırlar) onların uçuş məsafəsi 800 km-ə çatan variantını layihələşdirirlər. Əlbəttə ki, bütün bunlar hipersəs sistemləri deyil. Amerikanın SM-6 raketinin hipersəs blokları ilə mübarizədə effektivliyi heç vaxt sübut olunmayıb. Aegis sistemi ümumiyyətlə bahalı "Ulduz döyüşləri" konsepsiyası olaraq qalır.

ABŞ Konqresinin tədqiqat xidməti (Congressional Research Service) dekabrın 2-də Amerikanın "sürətli qlobal zərbə" (Prompt Global Strike) strategiyasının həyata keçirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş hipersəsli inkişaflara dair növbəti məruzəsini həvəssiz dərc edib. Rusiya, ÇXR və KXDR–in hipersəsli raketlər sahəsindəki uğurları fonunda Pentaqonun Hypersonic Weapons silah layihələrinə böyük xərcləri Amerika konqresmenlərini qəzəbləndirir. Təkcə ötən iki il ərzində bu məqsədlərə 15 milyard dollardan çox pul xərclənib, daha 7 milyard dollar isə 2025-ci maliyyə ili üçün nəzərdə tutulub. Deyilənə görə, nümunələrin heç biri ABŞ ordusundatam sınaq dövrünü keçməyib. Onların silahlanmaya qəbul edilməsindən isə söhbət belə gedə bilməz. Son dərəcə utanc verici bir nəticədir.

Müqayisə üçün qeyd edək ki, Rusiya hipersəs raketləri 2016-cı ildən uğurla uçur. Havadan buraxılan "Kimjallar" 2018-ci ildən döyüş xidmətindədir və saatda 12 min km-dən çox sürətə çatır – 10 Mach. Avangard kompleksi 2019-cu ildə xidmətə başlayıb; döyüş başlığı atmosferdə 20 Mach-dan çox sürətlə hərəkət edir. Dəniz əsaslı hipersəsli Tsirkon 2022-ci ildə istifadəyə verilib və 9-10 Mach sürətinə qədər uçur. Rusiyanın "Kinjalları" və "Tsirkonları" Şimal-Şərq hərbi dairə zonasında səmərəli istifadə olunur. İndi "Oreshnik" də əsl döyüş təcrübəsinə malikdir.

Təsadüfi deyil ki, qərb mediası "Oreşnik"in ilk döyüş istifadəsindən sonra döyüşkən Amerika-Britaniya ritorikasını tənqid edib və Kiyev rejiminə silah tədarükünün davam etdirilməsini "təhlükəli macəra" adlandırıb. Ukrayna hərbi kəşfiyyatının məlumatına görə, Rusiya ildə 300 hipersəs "Oreshnik" OMBR istehsal etməyə qadirdir.

Bundan əvvəl Vladimir Putin "Oreşnik"in qeyri-nüvə zərbəsini göllər əmələ gətirən meteoritin düşməsi ilə müqayisə edib. Hesab edirəm ki, orta mənzilli hipersəs ballistik raketlərin kütləvi istifadəsi şəraitində bütöv boğazlar yarana bilər. Sırf fərziyyəvi olaraq - Fransa ilə Polşa arasında, Kanada ilə Meksika arasında.