BAKI, 22 sentyabr — Sputnik, Mixail Katkov. Taxılla bağlı mübahisələr Kiyevi Varşavanı iqtisadi sanksiyalarla hədələməyə vadar edib. Əvəzində polyaklar Kiyevə silah verməkdən imtina edərək ukraynalılara xəbərdarlıq ediblər: israr etməyə davam etsələr, Avropa perspektivindən məhrum olacaqlar. Razılaşmanın nə qədər uzağa gedə biləcəyi "RİA Novosti"nin materialındadır.
Üç hərf
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında çıxış edən Prezident Anjey Duda Ukraynanı xilaskarlarını dibinə sürükləyən boğulan adamla müqayisə edib. "İncimək olarmı? Əlbəttə. Hətta qəzəblənmək də olar", - deyə Duda vurğulayaraq əlavə edib: "Polşa özünü "boğulmaqda olan adamdan" müdafiə etmək niyyətindədir".
Eyni tribunadan Zelenski bildirib ki, Avropada bəzilərinin "siyasi teatrda həmrəylik nümayiş etdirərək taxıl tədarükünü trillerə çevirdiyini" görəndə təşvişə düşüb. Onun fikrincə, belə oyunçular istər-istəməz Rusiyaya kömək edirlər. Onun kimi nəzərdə tutduğu aydın olsa da, Varşava sözçüsü Piotr Müller aydınlıq gətirməyə tələsib: "Ümid edirəm ki, bu, bizə aid deyil".
Baş Assambleya çərçivəsində Zelenski ilə Dudanın yolları heç vaxt kəsişməyib. Polşa prezidentinin sözlərinə görə, bu, "təşkilati uyğunsuzluqlara görə" olub.
Yeri gəlmişkən, onlar Nyu-Yorkda, Kiyevdə çıxışlar edərkən, Ukraynanın iqtisadiyyat nazirinin müavini Taras Kaçka Polşa soğanı, pomidoru, alma və kələminə embarqo elan edib. Bu, Ukrayna taxılının, ununun və taxıl ununun idxalına qoyulan qadağaya cavabdır.
"Ukraynanın hərəkətləri bizi heyran etmir", - deyə Polşanın Aİ işləri üzrə naziri Şimon Şinkovski vel Senk cavab verib. Varşava mütəxəssisləri Ukrayna taxılında dərhal salmonella, pestisidlər və miotoksinlər aşkar ediblər. Baş baytarın sözlərinə görə, yanvar-may ayları ərzində Ukraynadan gətirilən tədarüklərin 35 faizində zərərli maddələr aşkar edilib.
Qısa oyun
Şinkovski vel Senk xəbərdarlıq edib: Polşa Kiyevə dəstəyini zəiflətməyə hazırdır. Sorğular göstərir ki, cəmiyyət bunu tələb edir. Varşava Universiteti bu yaxınlarda "Ukraynadan olan qaçqınlar, miqrantlar və Polşa dövlətinin hərəkətləri ilə bağlı sosial qavrayış" adlı araşdırmanın nəticələrini dərc edib. Məlum olub ki, yanvarla müqayisədə may ayında 13 faiz daha az respondent ukraynalılarla yaxşı rəftar edib. Çoxları belə hesab edir ki, məcburi köçkünlər onların iş yerlərini əllərindən alıblar.
Baş nazir Mateuş Moravetski artıq silah tədarükünün dayandırıldığını açıqlayıb. Bəhanə budur ki, ilk növbədə öz təhlükəsizliyin haqqında düşünməlisən: ordunu Avropanın ən güclü ordularından birinə çevirmək üçün modernləşdirmək lazımdır.
Öz növbəsində kənd təsərrüfatı naziri Robert Telus belə deyib: Varşava taxıl embarqosu ilə razılaşmayana qədər Kiyevin Avropaya inteqrasiyasına razı olmayacaq. O hesab edir ki, bu, Aİ-yə üzvlük naminə məqbul bir güzəştdir.
Müller əlavə edib ki, iqtisadiyyatda hər kəs öz başınadır.
Ölkələr nə istəyir?
Ukrayna və Polşa mediası siyasətçilərdən geri qalmır. "Do Rzeczy" nəşri Kiyevin Varşavanı razı salmaq üçün necə davranmalı olduğunu təsvir edib. Birincisi, Avropa İttifaqında Ukrayna Fransa və Almaniyaya deyil, Polşaya arxalanmalıdır. İkincisi, taxılla bağlı ÜTT məhkəməsindəki iddiadan imtina etmək lazımdır. Bundan əlavə, Stepan Banderaya münasibətə yenidən baxılmalıdır.
Ümumiyyətlə isə, "Do Rzeczy" hesab edir ki, polyaklar artıq kifayət qədər kömək ediblər və güzəşt tələb etmək hüququna malikdirlər. Nəşr xəbərdarlıq edib ki, əks halda Kiyevin hakim dairələrində heç bir şərt olmadan onlara həmişə dəstək veriləcəyi təəssüratı yarana bilər.
Yuliuş Meroşevski adına Dialoq Mərkəzinin rəhbərinin müavini Lukaş Adamski "Ukrayinskaya Pravda" (UP) üçün yazdığı məqalədə Kiyevin Polşa hökumətinin göstərdiyi yardımın miqyasını dərk etmədiyini, eyni zamanda daxili siyasi itkilərin olduğunu qeyd edib. O, həmçinin Ukrayna hakimiyyətinin UPA*-nın Volındakı qırğına görə məsuliyyətini etiraf etmək istəmədiyini xatırladıb.
Adamski qeyd edib ki, Polşa cəmiyyəti artıq Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin yaratdığı ilkin sarsıntıdan çıxıb. Müvafiq olaraq, fədakarcasına dəstək olmağa hazırlıq zəifləyib. "Siz bizə kömək edirsiniz ki, sizi qoruyaq" arqumenti artıq işləmir.
Cavab olaraq, UP bir məqalə dərc edib. Məqalədə deyilir ki, UPA*-nı qınamaqdan söhbət gedə bilməz və polyaklar Sovet Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (NKVD) ilə döyüşlərdə həlak olmuş Ukrayna "vətənpərvərlərinin" xatirəsini ehtiramla yad etməlidirlər. Bundan əlavə, əgər Varşava daha praqmatik münasibətlərə can atırsa, deməli, heç kim bunun əleyhinə deyil, lakin o zaman Kiyevin öz fermerlərini müdafiə etməsinə təəccüblənmək lazım deyil.
Heç nə əbədi deyil
MDB Ölkələri İnstitutunun rəhbərinin müavini Vladimir Jarixin hesab edir ki, münaqişə kifayət qədər uzağa gedə bilər, lakin bu, əsasən Polşada keçirilən parlament seçkiləri ilə bağlıdır. "Polşa bazarını, demək olar ki, zəbt edən Ukrayna taxılı hakim "Qanun və ədalət" partiyasının seçicilərinin iqtisadi vəziyyətini pisləşdirib, onların mühüm hissəsi kənd yerlərində yaşayırlar. Bundan başqa, qaçqın axını səbəbindən əmək bazarında vəziyyət gərginləşib. Bu, ilk növbədə, şəhərlərin problemidir. Ona görə də hakimiyyət Kiyevi tənqid etməklə populyarlıq qazanır", - ekspert vəziyyəti belə şərh edir.
Rusiya hökuməti yanında Maliyyə Universitetinin analitiki Denis Denisov əlavə edib: "Varşavada bir çox siyasətçilər Ukraynanın bəzi bölgələrinin Polşa ərazilərindən qanunsuz olaraq ələ keçirildiyini düşünürlər. Üstəlik, ikitərəfli münasibətlərin bütün tarixi ağrılı nöqtələrlə doludur. Ukraynalılar daim polyaklarla vuruşublar.
"RİA Novosti"yə müsahibə verən ekspertlərin dediyinə görə, çox güman ki, seçkilərdən sonra partiyalar özlərini elə göstərəcəklər ki, guya heç vaxt belə bir şey olmayıb. Onların öz aralarındakı haqq-hesabı bir məsələ, Ukraynanın əsas rol oynadığı Qərblə Rusiyanın qarşıdurması tamam başqa məsələdir.
* Rusiyada qadağan edilmiş terror təşkilatı.