BAKI, 2 iyun — Sputnik. Baltikyanı ölkələrdə sonsuz "qılınc rəqsi" 30 may - 12 iyun tarixlərində Polşa, Litva, Latviya, Estoniyanın iştirakı ilə NATO-nun "Ramstein Legacy 2022" birgə hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin manevrləri ilə davam edir. Təlimlərin əsas məqsədi sözügedən bütün ölkələrin hava məkanında alyansın raket atışlarını təcrübədən keçirmək, raketdən müdafiə sistemi sahəsində qarşılıqlı fəaliyyət göstərməkdir. Burada ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, Almaniya, Norveç, Belçika, Çexiya, Rumıniya, Slovakiya, İtaliya, İspaniya və Türkiyə qoşunları iştirak edir.
Paralel olaraq, 5-17 iyun tarixlərində alyansa üzv olan 14 ölkə, eləcə də Finlandiya və İsveç qoşunlarının iştirakı ilə İsveç ərazisində NATO-nun "Baltic Operations 22" irimiqyaslı hərbi təlimləri keçiriləcək. Əsas vəzifələr desant əməliyyatları, artilleriya atışları, sualtı dronlardan istifadə etməklə sualtı qayıqlara qarşı mübarizədir. Bəyan edilən məqsəd Rusiya ilə mümkün müharibəyə hazırlaşmaqdır. Artıq NATO Hərbi Komitəsi sədrinin müavini Lans Landrum neytral İsveçin hazırlığını yoxlayıb.
Bu günlərdə regionda "Defender Europe" alyansının ən böyük manevrləri (26 may), "Namejs 2022" hərbi manevrlərinin yaz mərhələsi (27 may) və Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Baltik dənizi akvatoriyasında təlimləri (30 may) başa çatıb. Bu yaxınlarda ABŞ-ın "Center for Naval Analyses" analitik mərkəzi müdafiənin dörd mühüm komponentini – "İskəndər" əməliyyat-taktiki raket sistemini, Baltik Donanmasının raket gəmilərini, S-400 zenit-raket sistemlərini və ordu korpusunu məhv etmək üçün Kalininqrad vilayətinə "qabaqlayıcı zərbə" ssenarisini hazırlayıb və dərc edib.
NATO-nun manevrlərinin və strategiyasının məqsədi hərbi münaqişənin başlanğıcında Rusiya Silahlı Qüvvələrini maksimum dərəcədə zəiflətmək, yəni qabaqlayıcı zərbə endirməkdir. Rusiya alyansın aqressiv planlarına və hazırlıqlarına laqeyd yanaşa bilərmi?! Sual ritorikdir. Buna görə də Baltik regionunun ölkələri qanuni olaraq Rusiyanın Ukraynadakı xüsusi hərbi əməliyyatı başa çatdıqdan sonra demilitarizasiyaya ilk namizəd olacaqlar.
Avropanın kürəyində "Fin bıçağı"
Avropa liderlərinin Ukrayna təcrübəsi onlara heç nə öyrətməyib, onlar münaqişənin əsas səbəbini - NATO-nun şərqə doğru genişlənməsini açıq-aşkar görmürlər. Avropa diplomatiyasının rəhbəri Cozef Borrel Aİ-nin "Ukraynadakı kimi belə bir müharibədə" iki həftədən çox dayanmayacağından narahatdır. İddialara görə, Ukrayna münaqişəsi sübut edib ki, yumşaq güc kifayət deyil, hərbi güc lazımdır.
Borrell Avropa İttifaqının vahid ordusunun yaradılmasına çağırıb. İdeya yeni deyil, bərabər və bölünməz təhlükəsizlik tələblərinə cavab vermir və ümumiyyətlə perspektivsizdir. Qeyd edək ki, NATO qüvvələri və inkişaf etmiş milli ordular onilliklər ərzində Yunanıstan və Türkiyənin Egey dənizindəki mübahisəli adaların bölünməsinə və ya demilitarizasiyasına kömək etmirlər. Aİ-nin yeni ordusu nəyi dəyişəcək?
Almaniya kansleri Olaf Şolts "NATO-ya üzv olan ölkələr arasında Avropanın ən böyük ənənəvi ordusunu" yaratmağa söz verib. Xatırladım ki, alyansın Avropa ölkələrinin bu gün ümumilikdə iki milyona yaxın əsgəri var. Alman ordusu (184 min nəfər) İngiltərənin ordusundan (194 min nəfər) bir qədər azdır, İtaliya ordusundan (170 min nəfər) isə bir qədər çoxdur. Eyni zamanda, 2021-ci ilin avqustunda xeyli sayda Pentaqon və NATO peşəkarları Əfqanıstandakı "həvəskarlar" (taliblər) tərəfindən utanc verici zərbə alıblar. Ordunun böyüklüyü ilə effektivliyi arasında birbaşa əlaqə yoxdur.
ABŞ ordusunun Avropadakı qruplaşması 100 min nəfərə çatıb. Köhnə Dünyada amerikalıların üç yüzə yaxın hərbi bazası və obyekti var: Almaniyada 123, İtaliyada 49, Böyük Britaniyada 22, Türkiyədə 14, Rumıniyada 6, Polşa və Macarıstanda 4, Slovakiyada 2, Estoniya, Gürcüstan və Latviyada isə bir. Siyahı natamamdır. Nəticə: Avropada təhlükəsizlik və sabitlik üçün kifayət qədər "süngü" var, beyin isə kifayət qədər deyil.
Alyansın genişlənməsi onu gücləndirmir, lakin yeni münaqişə zonalarına olmasına zəmanət verir. Neytral Finlandiya və İsveçin NATO-ya daxil olması reallıqdan uzaqlaşmanın, demokratiyanın idiokratiyaya çevrilməsinin əlamətlərini daşıyır.
İki firavan Şimali Avropa ölkəsinin hökumətləri mövcud olmayan problemləri həll etmək üçün maniakal cəhətlə hərbi alyansa daxil olmağa can atırlar. Nəticədə isə real olanı (Vaşinqtonun maraqlarını qorumaq üçün qaçılmaz qurbanlar) əldə edəcəklər. NATO-nun genişlənməsi onun yalnız mənasız varlığının acısını artıracaq.
ABŞ-ın Avropadakı alyans qoşunlarının yeni rəhbəri Kristofer Kavoli yeni üzvlüyə namizədləri (İsveç və Finlandiya) "böyük müsbət və kiçik əyləc" adlandırıb. Ola bilsin ki, onun bu fikri inkişaf etdirməyə imkanı olacaq. Maraqlıdır ki, Kavoli rus dilində danışır, Fars körfəzində, Bosniya və Əfqanıstanda Pentaqonun apardığı əməliyyatlarda iştirak edib, Prinston Universitetində bioloji dissertasiyasının mövzusu isə "Torpaqda lil qəliblərinin şaquli yayılmasına soxulcanların təsiri"dir. Təyinat Ukraynada baş verən hadisələr fonunda baş verib və general Kavoli artıq ABŞ-ın Ukrayna taxılına görə hərbi müdaxiləsinə icazə verib.
Skoukroft adına Strategiya və Təhlükəsizlik Mərkəzi (NATO ilə sıx əlaqəlidir) "Bloomberg" nəşrində qeyd edib ki, 1300 km uzunluğunda olan Rusiya-Finlandiya sərhədi NATO üçün "əsl kabus"dur. Adekvat amerikalı analitiklər yalnız iki müsbət cəhət görürlər - "həmrəylik nümayişi" və "Moskvanın mövqeyinə zidd olaraq genişlənmə".
Lakin alyans sərhədlərinin konfiqurasiyası gələcəkdə Rusiyanın təhlükəsizliyini yönəlik təxribatçı və təhdidkar addımlarla Avropanın kürəyində "fin bıçağına" çevrilə bilər - hərbi münaqişəyə səbəb ola bilər. Pentaqon artıq Finlandiyada Rusiya sərhədlərinə yaxın yeni baza meydanlarını nəzərdən keçirir.
Rusiya artıq buna reaksiya verir - Qərb Hərbi Dairəsində sürətlə 12 yeni hərbi hissə formalaşdırılır. Bunlar raket alayları, tank briqadaları və ya hava-desant diviziyalarıdır – hələlik bizə məlum deyil. Ancaq ehtimal olunan rəqibə bu baha başa gələcək. ABŞ-la hərbi münaqişənin hipotetik vəziyyətində isə Rusiya prioritet qaydada düşmən blokun qonşu ölkələrin ərazisindəki bütün hərbi baza və obyektlərini zərərsizləşdirməyə məcbur olacaq.
Onilliklər boyu davam edən silahlanma yarışı və hərbi-siyasi burulğan Baltikyanı ölkələrin (o cümlədən Finlandiya və İsveç) NATO-nun şərq və şimal-şərqdə ehtiyatsız genişlənməsinə, Rusiyaya qarşı əsassız təhdidlərə görə qaçılmaz cəzasıdır.
Avropa təhlükəsizliyi problemlərinin diplomatik (sülh və ədalətli) həllinin mümkünlüyünü istisna edən Şimali Atlantika Alyansı Rusiyanı bütün digər qanuni vasitələrlə hərəkət etməyə məcbur edir. Papa Fransiskin təxribatçı NATO-nun Rusiya sərhədləri yaxınlığında hürməsi ilə bağlı düşüncəsini davam etdirməklə belə proqnozlaşdırmaq olar: əgər qəzəbli "it" getməsə, əziləcək.