BAKI, 24 noyabr — Sputnik. Faydalı bitki olan yerfındığı Azərbaycanda məhdud ərazilərdə əkilir. Onu ölkəmizdə əsasən Özbəkistandan deportasiya olunan Axısqa türkləri becərirlər. Qərb bölgəsində bu məhsula axısqalıların kompakt yaşadığı Şəmkir rayonunun Sarıtəpə kəndində rast gəlmək mümkündür. May ayında əkilən bu bitkinin hazırda yığım prosesi gedir.
Təsərrüfatçılar Sputnik Azərbaycan-ın bölgə müxbiri ilə söhbətlərində davamlı zəhmət tələb edən yerfındığının becərilməsində, demək olar, bütün işlərin əl ilə görüldüyünü deyirlər. Yetişmiş kollar çıxarılaraq kiçik dəstələrdə toplanır. Yaşıl kütləsi qurudularaq açıq havada təxminən 6-7 gün saxlanır.
Bundan sonra isə bir neçə nəfərin köməkliyi ilə bitkinin gövdədən əl ilə təmizlənməsi prosesi başlanır. Xırmanda kolların kökündəki yerfındığı döyülərək tökülür. Bundan sonra isə qurudulma prosesi başlayır. Artıq 30 ildir yerfındığı becərən Virşan Meraliyev məhsulun tam satışa hazır olması üçün hələ bir ay vaxt lazım olduğunu söyləyir.
“Bu, əsasən Özbəkistanda olur. Oradan gələndən sonra Azərbaycanda əkmişik. İşi çox çətindir. Çıxartmağı, çırpmağı, qurutmağı, qovrulması - hamısı zəhmət tələb edir. 10-15 gün qurutmağa vaxt gedir. Hazır olması üçün bir aya kimi vaxt lazım olur. Xaricdə işlərinin çoxu texnika ilə görülür. Azərbaycana hələ gətirilməyib. Yəqin, çox baha başa gəlir. Texnika olsa, becərilməsi asanlaşar. Daha ucuz başa gələn xarici məhsul ilə qiymətdə rəqabət aparmaq olar".
Alıcısı olduğundan təsərrüfatçılar satışda ciddi çətinlik çəkmirlər. Lakin əziyyəti çox, tələbatı isə istənilən səviyyədə yüksək olmadığına görə daha geniş sahələrdə becərmədiklərini deyirlər.
“Gəlirli bitkidir. Hektara 200 kilo toxum hesabı ilə əkirik. Yaxşı becəriləndə 7-8 ton məhsul verir. Bu dəqiqə kiloqramı topdan 3, pərakəndə 4-5 manata satılır. Lakin ölkədə tələbat azdır. Demək olar ki, gündəlik tələbat üçün alınır. Yəni bunu hansısa zavod, fabrik alıb istifadə etmir. Xarici bazarlara çıxarılsa, yaxud zavodlar alsa, lap gözəl olar”, - təsərrüfatçı bildirir.
Yerfındığı əkən torpaq sahibləri bir hektara təxminən 1500 manata qədər vəsait xərcləyirlər. Elə də susevər olmayan bu bitki cəmi dörd dəfə suvarılır. Təxminən üç dəfə də alaq otlarından təmizlənir. Saxlanması da asandır, quru şəraitdə saxlanarsa, xarab olan bitki deyil. Becərildiyi müddətdə dərmandan da istifadə olunmur. Qeyd edək ki, bəzi ölkələrdə yerfındığı toxumlarından ərzaq yağı almaq üçün əkilib-becərilir. Tərkibində 60%-ə qədər yağ və 35%-dən çox zülal var.