BAKI, 7 iyul – Sputnik. Azərbaycan, Rusiya və Qazaxıstan "OPEC+"da yeni neft hasilatı kvotaları ilə bağlı münaqişənin həllinin öz versiyasını təklif edə bilər. Bunu Geoenergetika.info analitik jurnalının baş redaktoru Boris Martsinkeviç deyib.
"İndi BƏƏ ilə Səudiyyə Ərəbistanı arasında OPEC + çərçivəsində yetişən münaqişənin həllini öz üzərinə götürə biləcək bir növ səlahiyyətli vasitəçiyə ehtiyacımız var. Əgər belə bir təşəbbüs eyni zamanda üç ölkə - Azərbaycan, Rusiya və Qazaxıstandan gəlsə, OPEC + tərəfdaşlarının onları dinləmək şansı da böyük olacaq", - Martsinkeviç Sputnik Azərbaycan Multimedia Mətbuat Mərkəzinin təşkil etdiyi onlayn mətbuat konfransında bildirib.
Azərbaycan neftinin qiymətlərinə gəlincə, ekspertin fikrincə, Azeri Light-a bazarda tələbat var və bu səbəbdən “özünü inamlı aparır”. Azeri Light Brent səviyyəsində kotirovka olunur və kiminsə Azərbaycan neftindən imtina etməsi üçün heç bir səbəb yoxdur.
BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanı siyasi qarşıdurmanı enerji sahəsinə keçirir
Mütəxəssisin fikrincə, OPEC + və BƏƏ kompromisə getməlidir, çünki neft bazarındakı xaos neft kartelinin marağında deyil. Martsinkeviç qeyd edib ki, Səudiyyə Ərəbistanı ilə BƏƏ arasındakı qarşıdurmanın kökü kifayət qədər dərindir - bu bir növ siyasi münasibətlərin enerji sektoruna daşınmasıdır.
"BƏƏ ilə Səudiyyə Ərəbistanı arasındakı gərginlik, Əmirliklərin Səudiyyə kontingentini Yəməndə tək qoyaraq oradan hərbi qüvvələrini geri çəkdiyini elan etməsindən sonra başladı. Ancaq bu, münaqişənin yalnız başlanğıcı idi. Bu yaxınlaradək bu məkan rüsumsuz bir bölgə idi, sonra isə Körfəz ölkələrində istehsal olunmuş məhsulun Səudiyyə Ərəbistanına idxalına məhdudiyyətlər qoyuldu. Növbəti maneə Tel-Əviv və Əbu-Dabi arasında imzalanan əməkdaşlıq müqaviləsi fonunda İsrail əleyhinə sanksiyalar oldu. Qarşıdurma addım-addım böyüdü və nəticədə indi Əmirliklər gündə 600 min bareldən çox kvota tələb edir, bu, OPEC + razılaşmasını aşır”, - ekspert hesab edir.
BƏƏ-nin karteldən çıxması ehtimalına dair sualı cavablandıran Martsinkeviç oxşar bəyanatların keçən il yeni OPEC+ sazişi müzakirə olunarkən Əmirliklərin nümayəndələri tərəfindən verildiyini, lakin bu açıqlamalardan sonra heç bir addım atılmadığını qeyd edib.
Neft qıtlığı mümkündürmü?
Martsinkeviçə görə, pozulmuş OPEC + danışıqları başlamazdan əvvəl mövcud olan məhdudiyyətlər rejimi qorunmalıdır.
"Bu ilin iyul ayı üçün nəzərdə tutulduğu kimi eyni rejim davam etdiriləcək. Dünya ölkələrinin səlahiyyətliləri tərəfindən görülən anti-pandemiya tədbirləri uğurlu olarsa, bu, neft defisitinə səbəb olacaq. Eyni zamanda, danışıqların dayandırıldığı mesajı gələndə fyuçerslərin qiyməti üç dollar endi", - ekspert deyib.
Mövcud qiymət diapazonuna maraq
Martsinkeviçin sözlərinə görə, ABŞ neft qiymətlərini bir barel üçün 75 dollar aralığında saxlamaqda maraqlıdır, çünki bu, ABŞ-ın istehsal xərclərinin kifayət qədər yüksək olduğu şist sektorunu daha aktiv şəkildə bərpa etməsi üçün bir şansdır. Bundan başqa, daha yüksək neft qiyməti qlobal iqtisadiyyatın bərpa sürətini artırmağa imkan verəcək.
"Mövcud qiymət aralığı nefti həm istehsal edən, həm də istehlak edən ölkələrə uyğundur", - ekspert söyləyib.
İranın dünya neft bazarına qayıtması
Analitikin fikrincə, amerikalılar tərəfindən sanksiya tətbiq olunmazdan əvvəl İran dünya bazarına gündə təxminən 2 milyon barel neft tədarük edirdi və bu gün bu həcmin bərpası Tehranın prioritetinə çevrilir.
"Aydın məsələdir ki, İranın neft hasilatını bərpa etmək üçün kifayət qədər potensialı var. Tehranın hasilatı və nəqliyyat həcmlərini hansı sürətlə artıra biləcəyi başqa bir sualdır. 2022-ci ilin sonuna kimi nəzərdə tutulmuş OPEC + sazişi qüvvədən düşənədək bunu gözləmək çətindir", - Martsinkeviç əlavə edib.
Eləcə də oxuyun:
Ekspert: “ABŞ üçün əsas odur ki, neft bazarında təlatüm olmasın”
OPEC+ razılaşmasının gələcəyi necə olacaq
Neft bazarında defisit yaranmasının hansı nəticələri ola bilər – iqtisadçı rəyi