Azərbaycandakı palçıq vulkanlarından ürək açan mənzərələr

Dünən sahildən 30 kilometr aralıda yerləşən Daşlı adasında palçıq vulkanı püskürüb. Azərbaycan palçıq vulkanlarının sayına görə dünyada birinci yerdədir. Onlardan bəzilərini Sputnik Azərbaycanın fotolentindən izləyə bilərsiniz.

Azərbaycanda təxminən 350 palçıq vulkanı mövcuddur. Yeri gəlmişkən, el arasında onları "yanardağ", "qaynaca" və ya "bozdağ" da adlandırırlar.

Palçıq vulkanları turistlərin diqqətini adi vulkanlardan heç də az cəlb etmir. Əbəs yerə xarici nəşrlərdə ölkəmizin görməli yerləri arasında qeyri-adi vulkan kraterləri də yer almır.

Üstəlik, belə vulkanların bir çoxunun lavasından müalicəvi məqsədlə istifadə olunur.

Azərbaycanda 2019-cu ildən qüvvədə olan proqrama əsasən, palçıq vulkanları ərazisində tibb müəssisələri də daxil olmaqla, geniş turizm infrastrukturunun formalaşdırılması nəzərdə tutulub.

1 / 12

Daşlı adasında palçıq vulkanın püskürməsi.

Mediabanka keçid

2 / 12

Daşlı adasında palçıq vulkanın püskürməsi.

Mediabanka keçid

3 / 12

Azərbaycan palçıq vulkanlarının diyarı hesab olunur. Palçıq vulkanların 1/3 hissəsi Azərbaycanda, 16000 km² ərazidə cəmlənib.

4 / 12

Azərbaycanda palçıq vulkanlarının ən çox yayıldığı ərazi Abşeron yarımadası, Şamaxı-Qobustan, Aşağı Küryan çökəkliyi, Bakı arxipelaqı və Gürcüstan sərhədləridir.

5 / 12

Ölkə ərazisində 1810-cu ildən 50 vulkandan təxminən 200 püskürmə hadisəsi baş verib.

6 / 12

İddia olunur ki, Azərbaycanda ilk palçıq vulkanlarının püskürməsi 25 milyon il əvvəl olub. Torağay vulkanında 1841-1950-ci illərdə beş dəfə püskürmə baş verib.

7 / 12

Palçıq vulkalarının püskürməsi güclü partlayışlarla və yeraltı səslərlə müşayiət olunur. Yerin altından qazlar çıxır və dərhal alovlanır. Bəzən alovun hündürlüyü 100 metrə qədər çatır. Belə bir hadisə Qarasu vulkanında müşhaidə edilib.

8 / 12

Vulkanlar həmişə insanları qorxudublar; hətta müvafiq biliklərə və texnikaya malik müasir insan bu təbiət hadisəsinin qarşısını ala bilmir. Qədimdə insanların vulkanlardan necə qorxduqlarını təsəvvür etmək olar.

9 / 12

Adətən palçıq vulkanlarına neft və qaz yataqlarının yaxınlığında təsadüf olunur. Adi vulkanların vurduğu hədsiz maliyyə itkilərindən fərqli olaraq, palçıq vulkanlarından neft kəşfiyyat quyusu kimi də istifadə oluna bilər. Adi neft quyusunun dərinliyi 10-12 km-ə çatır və qazılması üçün milyonlarla dollar vəsait tələb olunur.

10 / 12

Palçıq vulkanları inşaatda geniş istifadə olunan təbii xammal kimi də qiymətli və əvəzsizdir. Vulkan gili tikinti üçün yararlıdır. Vulkan gilindən istifadə olunan kərpic isə yüksək keyfiyyətinə görə fərqlənir. Palçıq vulkanlarının iqtisadi sərfəliliyinin başqa bir tərəfi onun rekreasiya (istirahət) əhəmiyyətli təbii ehtiyat olmasından irəli gəlir.

11 / 12

Palçığın tərkibi çox lazımlı mikroelementlərlə zəngin olduğundan, onların çoxu müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Hələ 1980-ci illərdə ölkənin 16 tibb müəssisəsində vulkan palçığı poliartrit, radikulit, hepatit, bir çox dəri xəstəliklərinin və əsəb sisteminin müalicəsində tətbiq edilirdi.

12 / 12

Dünya təcrübəsində palçıq vulkanları yerləşən, möhtəşəm və əsrarəngiz görünüşə malik ərazilərə turistləri cəlb etmək üçün turlar təşkil edilir, müalicəvi əhəmiyyətli kurortlar salınır. Bu ölkələr rekreasiya əhəmiyyətli resurslarından bacarıqla istifadə edərək milyonlarla gəlir əldə edirlər.

Alov və kül: Azərbaycandakı palçıq vulkanları necə görünür