Zülfiyyə Quluyeva, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 6 may — Sputnik. Koronavirusla bağlı dünyanı bürüyən daha bir narahatlıq "Hindistan ştammı" ilə bağlıdır. Bu gün Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın brifinqində TƏBİB-in departament müdiri Yaqut Qarayeva Azərbaycanda "Hindistan ştammı"nın qeydə alınmadığını bəyan etsə də, virusun mutasiya etmiş bu növü artıq bir neçə ölkəni xofa salıb. ABŞ-da koronavirusun ikiqat mutasiyalı ştammı aşkarlanıb. "San Francisco Chronicle" qəzetinin Stanford Kliniki Virusologiya Laboratoriyasının mütəxəssislərinə istinadən məlumatına görə, ştamm San-Fransisko Körfəzində yaşayan bir nəfərdə aşkarlanıb. "Hindistan ştammı" ilə təmasda olan daha yeddi nəfər test edilib və nəticələr gözlənilir. Bu ştamm martın sonunda ortaya çıxıb.
Fransanın Lo və Qaronna departamentində də COVID-19 virusunun Hindistan ştammına yoluxma aşkarlanıb. Bunu Yeni Akvitaniya bölgəsinin regional səhiyyə təşkilatının rəhbəri Benuat Elbod deyib. Onun sözlərinə görə, yeni ştamm Hindistandan ölkəyə gələn fransızın analizlərinin cavabında aşkar edilib. Hazırda təcrid olunan şəxsin təmasda olduğu insanlar da yoxlanılır.
Polşada da koronavirusun Hindistan ştammı aşkarlanıb. Bu barədə ölkənin səhiyyə naziri Adam Nedzelski bildirib. Nazirin sözlərinə görə, Varşava və Katovis bölgələrində koronavirus ocaqları qeydə alınıb. Həmin regionlardan götürülmüş nümunələrdən 14-də hind mutasiyası təsdiqlənib.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı COVID-19 virusunun Hindistanda aşkarlanan variantının (B.1.617) dünyada sürətlə yayıldığını, artıq 20-dək ölkədə koronavirusun bu ştammının aşkarlandığını açıqlayıb. Məlumatda bildirilir ki, Böyük Britaniya, ABŞ, Sinqapur kimi ölkələrdə də aşkarlanan COVID-19 virusunun Hindistan variantı virusun orijinal variantından daha təhlükəlidir. Belə ki, bu variantın yoluxuculuq qabiliyyəti daha yüksəkdir və daha ölümcüldür. Bundan başqa, vaksinlərin qoruyuculuq qabiliyyətinə üstün gələ bilir.
Qeyd edək ki, son günlər Hindistanda COVID-19 virusuna yoluxmaların sayı və ölüm halları sürətlə artır. Mütəxəssislər bunun əsas səbəblərindən biri kimi virusun ikiqat mutasiyasının ölkədə sürətlə yayılmasını göstərir. Son bir həftədir ki, dünya üzrə sutkalıq yoluxma antirekordunu Hindistan gündəlik 300 mindən çox yoluxma ilə yeniləyir. Ölüm hallarının çoxalması krematoriyaların işini çətinləşdirib. Belə ki, meyit sayının krematoriyaların gündəlik iş potensialından çox olması səbəbindən meyitlərin şəhərlərin müxtəlif yerlərində yandırılmasına (kremasiya) başlanılıb. Bundan başqa, bir neçə krematoriyanın fasiləsiz işləyən sobalarında ərimə baş verib.
Bəs görəsən, dünyanı təşvişə salan "Hindistan ştammı"nın Azərbaycan-a keçməsinin qarşısını almaq üçün hansı profilaktik tədbirlər görülməlidir?
İnfeksionist Vüqar Cavadzadə Sputnik Azərbaycan-a bildirib ki, "Hindistan ştammı"nın Azərbaycanda da yayılma riski böyükdür. Onun sözlərinə görə, "Hindistan ştammı" pandemiya infeksiyası olduğundan bütün dünyada yayıla bilər. İnfeksionistin fikrincə, "Hindistan ştammı"ndan qorunmaq üçün xüsusi profilaktik üsul yoxdur, lakin COVID-19-da tətbiq edilən qorunma tədbirləri davam etdirilməlidir:
""Hindistan ştammı"nın yayılmasının qarşısını almaq üçün virusun yayıldığı ölkələrə, xüsusilə Hindistana hava nəqliyyatı, eləcə də avtomobil nəqliyyatı ilə səfərlərdən qaçmaq lazımdır. Əks halda, virusun Azərbaycanda da yayılma riski böyük olacaq".
V.Cavadzadə deyir ki, Hindistanda B.1.617 ştammının yayılma səbəbi həmin ölkədə açıq havada kütləvi toplaşma oldu. O ki qaldı, B.1.617 ştammından sonra Hindistanda ölüm hallarının artmasına, Hindistanda daha çox ölüm müşahidə olunma səbəbi daha çox sosial faktorlarla və gigiyenik tələblərə əməl etməməklə bağlıdır.
İnfeksionist "Hindistan ştammı"nın xüsusi müalicəsinin olmadığını, COVID-19-da tətbiq edilən müalicə metodunun B.1.617 ştammında da keçərli olduğunu söyləyir.
Professor Adil Qeybulla bildirib ki, bu gün bütün dünyada "Hindistan ştammı" təhlükəsi var və virusun bu cür mutasiyası çox təhlükəlidir. Əgər Hindistan ştammı Azərbaycana gəlib çıxarsa, dərhal karantin tədbirləri görülməlidir:
"Əgər bu ştamm dünya üzrə yayılarsa, ölkələr çox sərt tədbirlər görərsə, təbii ki, biz də bu yolu getməyə məcbur olacağıq. Çünki bəzi alimlər bunu virusun ikiqat mutasiya olduğuna görə pandemiyanın yeni mərhələsi sayırlar. Belə bir dalğa olsa, bu, böyük itkilərə gətirəcək. Koronavirusun mutasiya etməsi pandemiya ilə bağlı verilən proqnozların özünü doğrultmadığını göstərir. Buna görə də, karantin qaydalarına əməl etməyə davam etməliyik".
Məlumat üçün bildirək ki, Yaqut Qarayeva brifinqdə bəyan edib ki, Azərbaycanda indiyədək koronavirusun "Böyük Britaniya ştammı"ndan başqa yeni növ qeydə alınmayıb.
B.1.617 ştammından sonra Hindistanda gündəlik ölü sayı 3 min civarındadır. Küçələrdə kütləvi meyitlərin yandırılması həyata keçirilir. Xatırladaq ki, "Hindistan ştammı" ilk dəfə şərqi Benqaliya ştatında Genomika və İnteqrativ Biologiya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən aşkarlanıb. Müəyyən edilib ki, virusda ikili mutasiya əmələ gəlib və bunlar B.1.617 və B.1.618 mutasiyalarıdır. Bunun nəticəsində virusun genomunda olan arxitektonika nukleotid zəncirinin quruluşu xeyli dəyişib və virus yeni bir xassə alıb. İkiqat mutasiya nəticəsində virusun immunreaksiyadan yayınma qabiliyyəti var.