Xalid Məmmədov, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 26 iyun — Sputnik. Rusiyanın Baş naziri avtomobillərin benzindən qaza keçməsi ilə bağlı mühüm qərar verib.
Bu gün bir çox ölkələr avtomobil yanacağında alternativ variantlara keçməyə başlayıb. Qonşu İranda artıq uzun illərdir ki, qazla işləyən avtomobillər buraxılır. Digər ölkələr də, daha ucuz olan qazla işləyən avtomobillərdən yararlanırlar.
Bəs, Azərbaycanda bu sahədə vəziyyət necədir, ölkə sıxılmış təbii qaza (CNG) keçə biləcəkmi? CNG daha sərfəlidirmi?
Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, Rusiyada CNG çoxdan var və iri şirkətlər bunun satışı ilə məşğuldur: "Rusiyada buna bənzər müsbət təcrübə olub. Belə ki, 2000-ci illərdə köhnə avtomobili gətirməklə yerli istehsal olan yeni avtomobili güzəştlə almaq mümkün idi".
Ekspert bildirib ki, Azərbaycanda 2022-ci ilədək ictimai nəqliyyatın tam şəkildə CNG-dən istifadəyə keçməsi qərarlaşdırılıb: "Amma bunun icrası ilə bağlı heç nə yoxdur. CNG-dən istifadə daha sərfəlidir, benzinlə müqayisədə iki dəfə ucuzdur, 45 qəpikdir. Heç olmasa dövlət qurumlarının balansında olan avtomobillər CNG-yə keçməlidir, dövlət bunu edə bilər. Sürücülərin bir çoxu maye qazla (LPG) sıxılmış təbii qazı (CNG) səhv salırlar. CNG maye qaz deyil, təbii qazın sıxılmış formasıdır. Bu gün bütün Avropa, ABŞ sıxılmış təbii qazdan – CNG istifadə edir. CNG ekoloji baxımdan "Avro-6" standartındadır və daha təhlükəsizdir".
Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) ictimaiyyətlə əlaqələr və tədbirlərin təşkili idarəsinin rəis müavini İbrahim Əhmədov Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, Azərbaycanda sıxılmış təbii qaz (CNG) yanacaq növü nisbətən yenidir: "Ölkəmizdə hazırda məhz "SOCAR Petroleum" şirkəti CNG-nin ən geniş şəbəkə üzrə satışını həyata keçirir, yəni 9 məntəqədə CNG-nin satışı mövcuddur. Digər bızi şirkətlər 1 məntəqədə bu yanacaq növünün satışını həyata keçirir. Hədəfimiz CNG-nin satışı üzrə şəbəkəni genişləndirməkdir".
O bildirib ki, CNG-nin üstünlükləri barədə ictimaiyyətə dəfələrlə məlumat verilib: "Bunun əsas üstünlüyü birincisi qiymətidir və CNG qiymət baxımından benzindən və dizeldən daha sərfəlidir. CNG-nin bir kubmetrinin qiyməti 45 qəpik təşkil edir. Bu, sadəcə təbii qazdır və hər məntəqədə xüsusi cihaz vasitəsilə sıxılır və maşına vurulur.
SOCAR rəsmisi qeyd edib ki, əhalinin böyük hissəsi sıxılmış təbii qazdan istifadə etsə, ətraf mühitin yaxşılaşması üçün münbit şərait yaranacaq: "CNG həm istehlakçı, həm də istehsalçı üçün daha sərfəlidir. Bunun benzinlə müqayisədə gəlirliliyi daha yüksəkdir. CNG avtomobilin mühərrikini daha az zədələyir və mühərrikin davamlılığı artır. Demək olar ki, bütün avtomobillərdə CNG-dən istifadə etmək olar, sadəcə əlavə bir çən quraşdırılmalıdır. Bu çənin quraşdırılması üçün qiymətlər 1000 manatdan yuxarıdır və müvafiq şirkətlər bunu quraşdırırlar. Çən quraşdırılandan sonra bu, yol polisi tərəfindən təsdiqlənməlidir. Bu baxımdan müvafiq qurumların gələcəkdə bu məsələyə töhfəsi ola bilər. Yəni prosedurların sadələşdirilməsi baxımından kömək edə bilərlər. Azərbaycanda CNG-dən istifadənin genişlənməsi müsbətdir və SOCAR bu sahəyə investisiya qoymağı davam etdirir".
"Hazırda bu, daha çox ictimai nəqliyyatda istifadə olunur. Dövlət qurumlarının balansında olan avtomobillərdə də CNG-dən istifadə mümkündür. Azərbaycanda bütün yanacaq satan şirkətlər bu yanacaq növünü satmaq hüququna malikdir. Amma ola bilər hələlik tələbat nisbətən aşağı olduğuna görə yanacaq satan şirkətlər bunu geniş yaymayıb" – deyə o əlavə edib.