BAKI, 21 may — Sputnik, Aleksandr Xrolenko, hərbi şərhçi. Rusiya Silahlı Qüvvələri Qara dənizə etibarlı nəzarət edir, bu, regionda sabitliyin təminatıdır və ABŞ-ın müttəfiqlərinin fəallığına qanunauyğun cavabdır.
Rusiya Hava-Kosmik Qüvvələrinin (HKQ) iki Tu-22M3 uzaqmənzilli bombardmançı-raketdaşıyanı mayın 19-da Qara dənizin neytral suları üzərində beş saatlıq planlı uçuş həyata keçirərək ayrı-ayrı marşrutlar üzrə 4500 km məsafə qət edib. NATO ölkələrinin neytral sular üzərindəki təyyarələri bu zaman meydana çıxmayıb.
Rusiyanın uzaqmənzilli aviasiya pilotları mütəmadi olaraq Arktika, Şimali Atlantika, Sakit okean, Baltik və Qara dəniz üzərində uçuşlar həyata keçirirlər. Lakin həmin gün aktiv döyüş hazırlığı göydə, suyun üstündə və Qara dənizin dərinliklərində baş verirdi. Müxtəlif qruplaşdırmanın vahid plan üzrə, müəyyən məqsədlərlə inteqrasiya olunmuş vəzifələri yerinə yetirdiyini ehtimal etmək məntiqlidir.
Qara Dəniz Donanmasının "Admiral Makarov" və "Admiral Essen" adlı iki raket freqatı mayın 19-da dəniz poliqonlarında kompleks gəmi təlimləri keçirib, vahid və birgə vəzifələri yerinə yetirib. Kiçik qayıq əleyhinə "Muromets" və "Yeysk" gəmilərinin ekipajı şərti düşmənin sualtı qayığının axtarışı və izlənməsi, praktiki torpedo atışları üzərində işləyib. Qayıq əleyhinə gəmilərin düşməni rolunu dizel-elektrik submarini "Kolpino"oynayırdı. Üstəlik, həmin gün Qara Dəniz Donanmasının dəniz poliqonlarında "Rostov" gəmisində 636.3 layihəsinin içində "Kalibr" qanadlı raketləri olan ikinci sualtı qayığı da var idi. "Varşavyanka"lardan birincisi olan bu submarina Suriyada İŞİD yaraqlılarının Aralıq dənizi akvatoriyasında olan komanda məntəqələrinə raket zərbəsi endirməsi və hədəfləri məhv etməsi ilə məşhurdur.
Güc və vəsaitlər
Mayın 19-da Qara dənizdə və onun səmasında Rusiya Federasiyası aviasiya və donanmasının ən maraqlı qruplaşması yaranıb. Bu qruplaşma Hərbi Dəniz Qüvvələri və Hərbi Hava Qüvvələrinin regional qonşularının və okeanın o tayındakı çağırılmamış qonaqların rəngarəng müxtəlifliyi üzərində üstünlük təşkil edən parlaq döyüş tətbiqi taktikasını nümayiş etdirib. Əsas xüsusiyyətlərinə nəzər yetirək.
Qara dəniz üfüqündə NATO-nun "Qara dənizə aid olmayan" gəmi və kəşfiyyat təyyarələrinin (bombardmançı) peyda olmasından fərqli olaraq, Rusiyanın döyüş hazırlığı planı inteqrasiya olunmuş işi dərhal, əyani və effektiv şəkildə əhatə edir. Burada mahiyyət, hətta fəaliyyət göstərən mütəxəssislərin və döyüş texnikasının sayında deyil, onun həyata keçirilməsi üzrə əməliyyat planında və texnoloji səviyyəsindədir.
Tu-22M3 raketdaşıyıcıları Qara dəniz üzərində bir neçə saat uçuş keçirdilər, 4000 km-dən çox məsafə qət etdilər, lakin şərqdən qərbə dəniz hamarlığı təxminən 1000 km (şimaldan şərqə və daha az) uzanır. Tu-22M3 ekipajına bütün akvatoriyanı keçmək üçün, təxminən, 30 dəqiqə vaxt lazımdır. Raketdaşıyanlar da döyüş patrulu rejimində "ellipslər cızıblar", öz silahlarının tətbiqinə hazır vəziyyətdə olublar. Bu nümayiş hər kəsə aydındır.
Oxvarı qanadı dəyişdirilmiş uzaq mənzilli çoxrejimli səsdən sürətli bombardmançı raketdaşıyan Tu-22M3 strateji və əməliyyat-taktiki aviasiya arasında yer tutur. Onun dünyada analoqu yoxdur.
1000–dən 2300 km/s-a qədər sürət diapazonunda, istənilən şəraitində, yerüstü və dəniz hədəflərini (aviadaşıyıcılarının qatili), idarə olunan raketlər və aviasiya bombalarını geniş spektrli yüksəkliklərdən məhv etmək üçün nəzərdə tutulub. Əsasən X-32, X-101 (və ya x-102-nüvə başlıqlı) qanadlı raketlərin və hipersəs raketlərinin havaya buraxılması üçün xaricə çatdırılmasına xidmət edir.
Modernləşdirilmiş Tu-22M3, dörd X-47M2 "Xəncər" raketlərini (maksimal döyüş yükü – 24 ton) dərhal göyə qaldıra bilər. May ayının əvvəlində Tu-22M3 gəmisindən xüsusi olaraq raket daşıyıcısının modernləşdirilmiş versiyası üçün yaradılmış yeni hipersəs raketi sınaqdan keçirilib.
11356 layihəsinin əsasən "Kalibr" raket kompleksləri ilə silahlanmış ("Oniks"lə də silahlana bilər) "Admiral Makarov" və "Admiral Essen" ən yeni raket freqatlarının manevrləri də az maraqlı deyil. Bu gəmilər 400 km-ə qədər məsafədə dəniz hədəflərini məhv edə bilər, quru hədəflərə atılmaq üçün təchiz olunmuş ZM–14 qanadlı raket isə düşmən obyektlərini 2500 km-ə qədər (Aralıq dənizinin böyük hissəsini və tamamilə Baltikyanı regionu əhatə etməklə) məsafədə vura bilər.
Döyüş təchizatı və idarəetmə vasitələri düşmənin suüstü gəmilərinə qarşı durmaq, havadan hücumu dəf etmək (çoxkanallı "Ştil-1" ZRK), submarinlərin (533 mm çaplı iki qoşalaşdırılmış torpeda aparatının) axtarışı və məhv edilməsi üçün nəzərdə tutulub. Freqatlar həmçinin Ka-27 helikopterləri ilə də təchiz olunub (hava kəşfiyyatı). Korpusun konstruksiyasında raketlərin və aviasiyanın zərbələrindən gəminin gizliliyini və qorunmasını artırmaq məqsədilə "Stels" texnologiyalarından istifadə olunur. Üzmə məsafəsi 4500 km-ə qədərdir, avtonomluğu isə 30 sutkadır. Qara dəniz Donanması bu gün 11356 layihəsinin üç freqatına malikdir və cəmi altı dənəsini (seriyanın ümumi dəyəri - 80 milyard rubla yaxındır) alacaq. Bu gəmilər nadir hallarda öz doğma bazalarına daxil olurlar, demək olar ki, həmişə Aralıq dənizində və hətta Hind okeanında döyüş xidməti aparırlar.
"Rostov" və "Kolpino" ekipajları mayın 19-da suüstü gəmiləri məğlub etdilər və sualtı düşmənin axtarışı və aşkarlanması üzrə birgə təlim keçdilər (alternativ olaraq axtarış, izləmə və hücuma çıxdılar). Üçüncü nəsil "Rostov" və "Kolpino" sualtı qayıqları Qara dəniz donanması üçün xüsusi olaraq inşa edilmiş altı seriyalı 636.3 "Varşavyanka" layihəsinin ikinci və altıncı submarinləridir. Hər birinin silahlanmasında yüksək dəqiqlikli "Kalibr" raketləri, 533 mm torpedo aparatları, minaları var. Raket silahları döyüş effektivliyini dəfələrlə təsdiqləyib. Yüksək səviyyəli gizliliyə malik olduğu üçün bu layihənin submarinlərini "qara dəlik" adlandırırlar. Dalmanın işçi dərinliyi 240 metrdir (limit - 300 metr). Sualtı səyahət məsafəsi 400 mildir. Suüstü sürət 17 dəniz mili, sualtı sürət 20 dəniz milidir. Avtonomluğu 45 gündür. Ekipaj 52 nəfərdir.
Yuxarıda qeyd olunan silah konfiqurasiyasından Qara dəniz rayonunda elə bir planlı "naxış" hörmək olar ki, ən əsas rəqibin belə gözünə az görünə bilməz. Tu-22M3 raketdaşıyanları, qırıcı aviasiya, suüstü gəmilər və submarinlər vahid döyüş orqanızmi kimi fəaliyyət göstərirdilər. Qanunauyğun olaraq sual yaranır: bütün bunlar may ayının 19-da döyüş hazırlığı planında nəyə görə meydana çıxıb?
Rusiya Federasiyasının məcburi gücləndirilməsi
Qara dəniz regionunda ABŞ və NATO hərbi-dəniz və hərbi hava qüvvələrinin əməliyyat fəallığının artması Rusiya Hava-Kosmik Qüvvələri və Hərbi-Dəniz Donanmasının adekvat reaksiyasına səbəb olur. ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin 6-cı donanmasının Qara dənizdəki esminesləri müntəzəm olaraq ulduzlu-zolaqlı bayraq və qanadlı "Tomaqavk" raketlərini nümayiş etdirir. Bolqarıstan və Rumıniyada hərbi infrastruktur və maddi vəsait ehtiyatları, Alyans qüvvələrinin qəbulunun və operativ yerləşdirilməsinin təşkili üçün qabaqcıl koordinasiya mərkəzləri yaradılır. Bu yaxınlarda Câmpia Turzii rumın hava bazası ABŞ-ın strateji hücum silahlarının yerləşdirilməsi üçün platformaya çevrilib. Əvvəllər Tu-22M3 raketdaşıyıcıları Krıma Amerikanın raketdən müdafiə sisteminin yox, Rumıniyadakı raket əleyhinə müdafiə sisteminin yerləşdirilməsinə cavab olaraq göndərilib.
Rusiya Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının məlumatına görə, NATO ölkələri hərbi xərcləri 2016-cı ildən bu yana 130 milyard dollar artırıblar və 2024-cü ilə qədər daha 400 milyard dollar artırmaq niyyətindədirlər. Rusiyalı hərbçilərin qiymətləndirməsinə görə, manevr ssenariləri alyansın irimiqyaslı hərbi münaqişəyə məqsədyönlü şəkildə hazırlaşdığını göstərir. Moskva vəziyyətin inkişafını xüsusi diqqətlə müşahidə etməyə, hərbi-siyasi vəziyyətin qəfil kəskinləşməsindən sığortalanmağa – ordunu, aviasiyanı və donanmanı möhkəmləndirməyə məcburdur.