BAKI, 14 mart - Sputnik, Fuad Əlizadə. Azərbaycan Mərkəzi Bankı həftənin son iş günündə də əhalinin nağd dollara olan tələbatını ödəmək, yəni, istirahət günlərində valyuta mübadiləsi məntəqələrinin fasiləsiz işini təmin etmək üçün növbədənkənar valyuta hərracı keçirib.
AMB-nin martın 13-də keçirilmiş valyuta hərracında Dövlət Neft Fondu 265,2 milyon dollar satıb.
Mərkəzi Bankdan həmçinin bildirilib ki, keçirilən hərrac zamanı 1 dolların orta kursu 1,7 manat səviyyəsində qərarlaşıb. Bu isə milli valyutanın sabitliyinin göstəricisidir. Yəni, ABŞ valyutasının qiymətinin artacağına dair əlamətlərinin olmamasından xəbər verir. Hazırda banklar 1 dolları 1,702 – 1,703 manata satırlar.
Nəticədə yalnız ötən həftənin dörd günü ərzində əhalinin valyuta ajiotajının qarşısını almaq üçün Dövlət Neft Fondu 1,634 milyard manat qarşılığında 961,5 milyon dollar satıb.
“2020-ci il üçün dövlət büdcəsi haqqında” AR qanununa əsasən, Fond büdcəyə 11,56 milyard manat və ya dolların hazırkı kursuna uyğun olaraq 6,8 milyard dollar ödəməlidir.
Cəmiyyətin dollar ajiotajı nədən qaynaqlanır – ekspert danışır
Son hərracların nəticəsi nəzərə alınmaqla Fond ilin əvvəlindən 3,510 milyard manat, yəni 2,065 milyard dollar xərcləyib.
Yəni, Fond cari ildə valyuta hərracına hələ təxminən 4,8 milyard dollar çıxaracaq ki, bu da hazırkı kursla 8,1 milyard manat deməkdir.
Bu gün əhalinin devalvasiya qorxusu altında valyutaya yaranmış tələbatını azaltmaq vacibdir. Tələbat hökumətin iqtisadi blokunun rəhbərliyinin manatın devalvasiyası üçün iqtisadi əsas olmadığını dediklərinə baxmayaraq artıb.
Dünya bazarında neftin qiyməti barelə görə 30-35 dollar aralığında dəyişir və bu, Azərbaycanın 2020-ci il üçün dövlət büdcəsinin gəlir hissəsində cüzi itkilərə gətirib çıxara bilər.
Ölkənin qızıl-valyuta ehtiyatları 52 milyar dollara çatır.
Neftin qiymətinin kəskin düşməsi ilə bağlı 2015-ci ilin fevralında və dekabrında Azərbaycanda iki devalvasiya baş verib. Manatın dollara nisbətən kursu nəticədə 0,78 AZN-dən əvvəl 1,05 AZN-ə, sonra isə 1,55 AZN-ə düşüb. Hazırda 2017-ci ilin aprelindən etibarən mövcud olan 1,7 AZN kursu saxlanılır.
Martın 6-da Vyanada keçirilmiş OPEC və OPEC+ ölkələrinin energetika nazirlərinin müşavirəsində neft hasilatının azaldılması və neft qiymətlərinin saxlanılması barədə razılığa gəlmək mümkün olmayıb. Beləliklə, 31 martdan sonra neft hasilatının azaldılması barədə saziş özü qüvvəsini itirəcək. Bu uğursuz danışıqların nəticəsində neftin qiyməti kəskin düşdü: Brent-in qiyməti barelə görə 35 dollar oldu. Neft qiymətlərinin düşməsinin ardınca bir sıra neft hasilatçısı olan ölkələrin milli valyutası da zəifləməyə başladı.