Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Rusiya Qərbin neft sanksiyalarını üstələyir

© AFP 2023 / ROBYN BECKНефтяная качалка, фото из архива
Нефтяная качалка, фото из архива - Sputnik Azərbaycan, 1920, 01.03.2023
Abunə olmaq
Reallıq və Rusiyanın ticarət fərasəti sözün əsl mənasında hər kəsi heyrətləndirib.
Son günlər müsbət enerji ilə dolmaq üçün Qərbin aparıcı KİV-lərində nəşr edilənləri oxumaq kifayətdir. Məsələn, "The Wall Street Journal" ötən gün rusofob "satqın"ın tonqalına ürəkdən benzin töküb. Nəşrin yazdığına görə, Avropa İttifaqı tərəfindən Rusiya xam neftinin və onun emalı məhsullarının idxalına radikal məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq edildikdən sonra Rusiya iqtisadiyyatı nəinki çökməyib, əksinə, kifayət qədər sağlam və firavandır.
Özünün çox böyük diqqəti ilə müxtəlif profilli 20-dən çox dünya bazarını əhatə edən "Kpler" beynəlxalq analitik şirkətinin ekspertlərinin fikrincə, Rusiyanın neft şirkətləri Avropa ilə birtərəfli ayrılma prosesindən sakitcə sağ çıxaraq dərhal yeni müştərilərə, yəni Şimali Afrika ölkələrinə keçid ediblər.
Xatırladaq ki, ötən ilin dekabrında Aİ ABŞ-ın təzyiqi ilə Rusiya xam neftinin alınmasına qadağa qoyub və bu ilin fevralında qiymət tavanının müəyyən edilməsi ilə yanaşı, Rusiya mənşəli neft məhsullarının idxalına da qadağa qoyulub. Anti-Rusiya klubunun siyasətçiləri məmnuniyyətlə Rusiya iqtisadiyyatına düzəlməz zərbə vurulduğunu desələr də reallıq özünün acı düzəlişlərini edib.

Digər analitik agentlik – "Bruegel"in məlumatına görə, 2021-ci ildə (son dərc olunan məlumatlar) Rusiyada 540 milyon ton xam neft hasil edilib ki, bu da qlobal hasilatın 13 faizini təşkil edib. İki yüz altmış milyon ton xam neft ixrac edilib - bu da dünya bazarının 13 faizini təşkil edir. İki yüz səksən milyon tonu ölkə daxilində emal edilib ki, bunun da 130 milyonu benzin, mazut və yağlar şəklində xaricə satılıb (bazarın 11 faizi), qalan 150 milyonu isə Rusiyanın daxili dövlət ehtiyacların ödənilməsinə yönəlib.

Köhnə ixrac sxemində Avropa İttifaqı Rusiya neft və neft məhsullarının tədarükünün, təxminən, 60 faizini alırdı. Yuxarıdakı rəqəmləri bilərək ümumi həcmi hesablamaq çox asandır. Təfərrüatlara nəzər salsaq, tankerlərlə hər ay Aİ limanlarına orta hesabla 6,3 milyon ton, neft kəmərləri ilə isə 3,2 milyon ton neft və neft məhsulları çatdırıb. İkinci əsas alıcı Çin olub, onun idxal göstəriciləri müvafiq olaraq 4,1 və 2,5 milyon ton olub. Qiymət tavanının tətbiqindən, gəmilərin idxalına və sığortasına qadağa qoyulduqdan sonra Qərb (və təkcə deyil) analitikləri yekdil fikrə gəliblər ki, rus satıcılarının Çin, Hindistan və digər Asiya ölkələrinə böyük endirimlə neft "boşaltmaqdan" başqa çarəsi qalmayacaq.
Reallıq və Rusiyanın ticarət fərasəti sözün əsl mənasında hər kəsi heyrətləndirib.
Məsələn, məlumdur ki, Mərakeş 2021-ci il ərzində 600 min barel Rusiya nefti idxal edib, təkcə 2023-cü ilin yanvar ayında bu göstərici iki milyona çatıb. Elə həmin "Kpler", fevral ayının sonunda mərakeşlilərin daha 1,2 milyon barel alacağına əmindir. Bazar təhlili Əlcəzair və Misirdə oxşar tendensiyaları göstərir. Neft əsasında müxtəlif növ polietilen, plastik və plastik məmulatlar istehsal edən inkişaf etmiş kimya sənayesinə malik Tunis yanvarda 2,8 milyon, fevralda isə daha 3,1 milyon barel Rusiya mənşəli neft alıb.
Adi Coğrafiya Qərbin Cənazə komandasının şirin xəyalarına acı bibərlə cavab verdi.

Birdən-birə məlum oldu ki, Rusiyanın təkcə öz (kiçik də olsa) tanker donanması deyil, həm də Baltik dənizi limanlarından Şimali Afrikanın yanalma körpülərinə Çin və Sinqapurdan daha yaxın məsafədə olan dost ölkələrin neft tankerləri var. Yəni, Asiyaya rəqabətsiz satışın maddi-texniki çiyinləri əhəmiyyətli dərəcədə uzadacağına və onu daha da zərərli hala gətirəcəyinə dair ümidlər artıq bir ildir ki, Rusiyanın süqutunu uğursuz şəkildə gözləyən xarici ictimaiyyətin böyük məyusluğunda qərq olub.

Ümumi mənzərəyə Amerikanın "Bloomberg"indən geniş bir qeydi əlavə etmək lazımdır. Onlar bildirirlər ki, Rusiya neftinə qarşı mübarizə demək olar ki, bütün cəbhələrdə uduzub və bunda təkcə ruslar deyil, həm də hər gün Vaşinqtona qaçılmaz sədaqət andı içən köhnə tərəfdaşlar da günahkardır. Nəşrin jurnalistləri hərtərəfli araşdırma aparıblar və belə qənaətə gəliblər ki, dəniz və okean fəzalarında bir sxem düşünülüb və tam şəkildə işləyir, bu sxemə əsasən Rusiya nefti bir tankerdən digərinə tökülür, nəqliyyat sənədləri isə dəyişdirilir. Yunanıstan və Şimali Amerika sahillərində iki belə "zavod" gecə-gündüz işləyir və əl və kağız hoqqalarının müstəsna cəldliyi sayəsində Rusiya nefti ənənəvi bazarlara geniş axınla tökülməyə davam edir.
Başqa bir problem - ən dəhşətlisi və böyük cidd-cəhdlə gizlədilən problem - Avropa embarqonu pozanların hamısına hirslə barmağını silkələdiyi halda, özü Rusiya neftini, mazutunu və benzinini idxal etməyə davam edir. Məxsusi bunun üçün sanksiyaların ciddi bir hasarında bir boşluq qalıb. Burada qeyd edilir ki, Rusiya nefti başqa bir ölkədən qara qızılla hər hansı bir nisbətdə (hətta ən az) qarışdırılsa, bu pozuntu sayılmayacaq. Neft, sanki, təmizlənmiş olur və indi onu almaq ayıb deyil və tamamilə qanunidir.
Bir müddət əvvəl bir siyasi lətifə var idi: Ukrayna hansı ittifaqa daxil olursa olsun, onu mütləq məhv edəcək. Hazırkı məqam göstərir ki, orada zarafatın yalnız bir hissəsi olub. Bir müddət əvvəl Aİ-də Rusiya nefti, qazı və kömür var idi. İndi isə avropalıların Ukraynası və sonsuz "satqın" çarxı var.
Xəbər lenti
0