CƏMİYYƏT
Cəmiyyətin həyatında baş verən aktual hadisələr

Bir qalanın sirri: Şirvanşahların Abşerondakı yadıgarı

Abunə olmaq
Mərdəkan qalası təmir edilən zaman "Tuba şah" məscidi də təmir ediləcək

İradə Cəlil, Sputnik Azərbaycan

BAKI, 12 may — Sputnik. Bir müddət əvvəl Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti ilə Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyi (TİKA) arasında Böyük Mərdəkan qəsri və Tuba Şah məscidində təmir-bərpa işlərinin aparılması haqqında niyyət məktubu imzalanıb. Belə ki, bərpa işləri Dövlət Xidmətinin nəzarəti altında TİKA tərəfindən həyata keçiriləcək.

Səudiyyə Ərəbistanının müqəddəs şəhərlərinə çəyirtkə hücumu - Sputnik Azərbaycan
Müsəlmanların müqəddəs şəhəri basqına məruz qala bilər - Xəbərdarlıq

Bu barədə Sputnik Azərbaycan-a xidmətin mətbuat katibi Fariz Hüseynov məlumat verib. Hələlik isə qala ziyarətçilərinin üzünə açıqdır.

Biz də vəziyyəti nəzərə alaraq, təmir işləri başlamamışdan öncə qaladan reportaj etməyə qərar verdik.

Öncə onu qeyd edək ki, Mərdəkan Bakının ən qədim qəsəbələrindən hesab edilir və 1936-cı ildə qəsəbə statusu alıb. Tarixçi Sara Aşurbəylinin araşdırmalarına görə, Mərdəkan "Mərd" qəbiləsinin yaşadığı ərazi olduğu üçün "mərd"lər məkanı, "mərd"lər vətəni olaraq adlandırılıb. Burada Hacı Zeynalbidin Tağıyevin, Musa Nağıyevin, Şəmsi Əsədullayevin bağları olub.

Mərdəkanın qəsəbədaxili yolları darısqaldır. Mərdəkanlılar həm də başqa Bakı kəndlərinin əhalisindən fərqlənirlər. Söz soruşmaq istəyəndə "sizi tanımıram, danışmaram" deyəni də var, az qala ünvana qədər aparıb yol göstərəni də.

Soraqlaşa-soraqlaşa Mərdəkan qalasını tapdıq. Qəsəbə sakinləri dedilər ki, qalaya kənd ağsaqqalı Vidadi Əmirulla oğlu nəzarət edir.

Vidadi kişinin evi də elə qalanın yanında yerləşir. Qalanın həyətinə girdikdən 5-10 dəqiqə sonra Vidadi kişi gəldi. Salamlaşıb danışırıq. Deyir ki, ömrünün 40 ildən çoxunu bu qalaya həsr edib.

Bizimlə danışan zaman qalada əcnəbi ziyarətçilər olduğu üçün bələdçi onlara yol göstərir, abidə haqqında məlumat verirdi. Həm də ingilis dilində. 73 yaşlı bələdçinin ingilis və rus dillərində bu qədər rahat danışması maraqlı gəldi.

Vidadi Əmirulla oğlu dedi ki, uşaq yaşlarında rus dili bölməsində təhsil aldığı üçün rus dilini yaxşı bilir. İngilis dilini isə oğlundan öyrənib. Öz növbəsində oğlu da uzun illər Misirdə çalışdığı üçün bir neçə dildə sərbəst danışır.

Əlincə qalası - Sputnik Azərbaycan
Yenilməzlik rəmzi sayılan əfsanəvi, sirli qala

Əcnəbi turistlər getdikdən sonra Vidadi kişi qala haqqında bizə məlumat verməyə başladı. Dediyinə görə, qala 1187-i ildə Mənüçöhrün oğlu I Axsitan tərəfindən inşa etdirilib: "Bəzən saytlarda qalanın tarixini XIII-XIV əsr kimi verilir. Amma bizim əlimizdə faktlar var ki, qala XI əsrdə inşa edilib. Qalanın hündürlüyü 22 metrdir. Burada 5 qapalı otaq və ən üstdə müşahidə otağı var. 1722-1723-cü illərdə I Pyotrun qoşunlarının hücumu zamanı dəniz donanması lokal döyüşlərdə qalanın divarlarını dağıdıb. Sonradan həmin yerlər taxta ilə hörülüb. Zamanla həmin taxtalar eroziyaya uğrayıb. 1959-cu ildən yenidən təmir edildi. İndi vəziyyət elədir ki, mən məktəb uşaqlarını yuxarı qoymuram. Çünki mərtəbələr arasında olan taxta arakəsmələr sıradan çıxıb. Qalaya çıxmaq təhlükəlidir" – deyə Vidadi kişi bildirir.

Qalanın divarlarında müxtəlif ölçülərdə məşəl və şam yerləri oyulub. Bu yerlər bütün mərtəbələrdə var. Qalaya qalxan pilləkən darısqal və ensizdir. Orta mərtəbələrdə pilləkənlərarası məsafə genişlənir. Yəni bir pilləkəndən digərinə enib-düşmək üçün birində oturub, digərinə düşməli və ya qalxmalı olursan. Pilləkənlərin müxtəlif formada işlənilməsinin də öz mənası var. Qalanın nəzarətçisi deyir ki, orta mərtəbələrdə pilləkənlər arasında olan məsafənin böyük olması qalaya çıxmağı çətinləşdirmək üçün nəzərdə tutulub.

"O dövrlərdə müharibələr olanda qadın və uşaqlar bu qalada saxlanırmış. Qalalar müharibə zamanı qadın və uşaqların sığınacaq yeri hesab edilib. Qalanın daxilində yeraltı yol da var. Deyilənə görə, Abşeron qalalarının yeraltı yolları onlarla birləşdirir. Amma bu yollar sonadək tədqiq edilməyib" – deyə nəzarətçi qeyd edir.

Qalanın həyətində 3-4 metr dərinliyində 98 yeraltı quyular var. Deyilən görə, bu quyularda ərzaq saxlanılırmış.

Bir tərəfdə isə müxtəlif əsrlərdən qalma eksponatlar, qab qırıqları yığılıb.

Vidadi kişi deyir ki, Mərdəkanda kim nə qədimi eksponat tapsa gətirib ona verir. O da, bütün tapıntıları qalanın həyətinə yığır.

Дагестанский форт Боярд - Sputnik Azərbaycan
VİDEO
Xəzər Dənizinin “Boyard İstehkamı” - Tərk edilmiş qala indi necə görünür

"Bura hər gün onlarla turist gəlir. Mərdəkan qalası hər zaman turistlərin diqqət mərkəzində olub. Ərəb turistlərlə oğlum Rəşad danışır, qala haqqında məlumat verir. İngilis və ya ruslar gələndə isə özüm danışıb məlumatlandırıram. Çalışıram ki, bura gələn hər kəs razı getsin. Azərbaycan haqqında yüksək fikirdə olsun. Bəlkə də inanmazsınız, mən bu qalanı üçüncü övladım hesab edirəm. Burada sakitləşirəm. Qalanın həyətində gəzdikdə elə hesab edirəm ki, əsrlər əvvələ düşmüşəm. Düşünücələrimi bəlkə də izah edə bilmirəm. Amma mən bu qala ilə yaşayıram" – Vidadi Əmirulla oğlu hisslərini açıqlayır.

Qalanın yanında yerləşən "Tuba şah" məscidi isə 1482-1483-cü ildə inşa edilib.

Dövlət xidmətinin məlumatına görə, qala təmir edilən zaman məsciddə təmir ediləcək.

© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
1/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
2/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
3/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
4/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
5/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
6/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
7/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
8/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
9/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
10/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
11/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
12/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
13/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
14/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
15/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
16/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
17/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
18/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsrindən görünən məscid
Böyük Mərdəkan qəsrindən görünən məscid - Sputnik Azərbaycan
19/38
Böyük Mərdəkan qəsrindən görünən məscid
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Kənd ağsaqqalı Vidadi Əmirulla oğlu - Sputnik Azərbaycan
20/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
21/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
22/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
23/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
24/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
25/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
26/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Kənd ağsaqqalı Vidadi Əmirulla oğlu - Sputnik Azərbaycan
27/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
28/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
İradə Cəlil və Vidadi Əmirulla oğlu - Sputnik Azərbaycan
29/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsrinin ziyarətçiləri - Sputnik Azərbaycan
30/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
31/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
32/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
33/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
34/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
35/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILBöyük Mərdəkan qəsri
Böyük Mərdəkan qəsri - Sputnik Azərbaycan
36/38
Böyük Mərdəkan qəsri
© Sputnik / Irade JELILQalanın yanında yerləşən "Tuba şah" məscidi
Qalanın yanında yerləşən Tuba şah məscidi - Sputnik Azərbaycan
37/38
Qalanın yanında yerləşən "Tuba şah" məscidi
© Sputnik / Irade JELILQalanın yanında yerləşən "Tuba şah" məscidi
Qalanın yanında yerləşən Tuba şah məscidi - Sputnik Azərbaycan
38/38
Qalanın yanında yerləşən "Tuba şah" məscidi
Xəbər lenti
0