Вид на Москву-реку, фото из архива - Sputnik Azərbaycan, 1920
RUSİYA
Rusiya Federasiyasına dair aktual məqalələr

Moskvanın davranışlarına baxacaqlar: Almanlar "Şimal axını-2"-ni dayandıracaqlarmı

© AFP 2023 / ODD ANDERSENУказатель с надписью "Северный поток - 2", фото из архива
Указатель с надписью Северный поток - 2, фото из архива - Sputnik Azərbaycan, 1920, 16.04.2021
Abunə olmaq
"Əgər hakimiyyətə yeni koalisiya gəlsə və növbəti kansler "yaşıllar"dan olsa, o, "Şimal axını-2" layihəsinə tamamilə fərqli şəkildə yanaşa bilər".

BAKI, 16 aprel — Sputnik, Kseniya Melnikova. ABŞ Almaniya ilə Donald Trampın dövründə pozulan münasibətləri yoluna qoymaq qərarına gəlib. Pentaqonun rəhbəri Berlinə uçub, Almaniyadakı amerikalı əsgərlərin sayını artırmaq barədə sərəncam verib. Bununla belə, yeni administrasiya əvvəlki kimi qəti şəkildə "Şimal axını-2" təbii qaz kəmərinə qarşıdır. Onun səfərindən sonra almanlar layihənin icrasını dayandırıblar. Bəs AFR məhz hansı güzəştlərə getməyə hazırlaşır? Sualın cavabı RİA Novosti-nin növbəti məqaləsində.

Amerikalılara reverans

Almaniya "Şimal axını-2" qaz kəmərinin inşasında ABŞ-ın fikrinə qulaq verib bu mübahisəli layihənin yekunlaşdırılmasına moratorium qoyacaq. Bu barədə Almaniyanın müdafiə naziri Anneqret Kramp-Karrenbauer Pentaqonun rəhbəri Lloyd Ostinlə görüşdən sonra məlumat verib.

O, bu günlərdə Avropaya səfəri çərçivəsində Berlində olub. Beləliklə də, Amerika Müdafiə Nazirliyinin rəhbəri Vaşinqtonun Baydenin hakimiyyəti dövründə Almaniya ilə münasibətləri qaydaya salmaq istədiyini nümayiş etdirib. Berlin də buna hazır olduğunu büruzə verib.

İndiyə kimi qaz kəmərinin 95 faizi və ya 2460 kilometrindən 2339 kilometri inşa olunub. Əgər hər bir halda, layihəni başa çatdırmaq mümkün olsa, Almaniya Rusiya qazını müəyyən şərtlərlə alacaq.

"Hər şey Moskvanın davranışından asılıdır", – deyə Kramp-Karrenbauer bildirib.

Ostin bəyan edib ki, Amerika hökuməti kəmərin Baltik dənizinin dibinə döşənən ikinci qolunun tikintisinin başa çatdırılmasının əleyhinədir. Bununla belə, o qeyd edib ki, layihə ilə bağlı fikir ayrılığı iki ölkənin yaxın dostluq münasibətlərinə təsir göstərməyəcək. Yeri gəlmişkən, Kramp-Karrenbaueri amerikalı həmkarı ilə görüşdə yalnız "Şimal axını-2" layihəsi maraqlandırmayıb. Keçmiş prezident Donald Tramp Almaniyanın NATO və ABŞ-a "çoxmilyardlı borcları" səbəbindən 9,5 mindən 12 minə qədər amerikalı əsgəri bu ölkədən çıxarmaq niyyətində idi. Yeni administrasiya isə əksinə, hərbi kontingenti artırır. Düzdür, hələlik cəmi 500 nəfər olmaqla. ABŞ və Almaniyanın müdafiə nazirləri daha sonra yenidən mübahisəli təbii qaz layihəsinin müzakirəsini davam etdiriblər.

"Şimal axını-2" – Vaşinqtonla Berlinin ikili münasibətlərində məhək daşı hesab olunur. Bu, Donald Trampın prezidentlik dövründə də belə olub, indi də belədir. ABŞ-a görə, "Şimal axını-2" onları yüksək qazanc mənbəyi sayılan Avropa bazarından məhrum edəcək, eyni zamanda, bu bazarı Rusiya qazından asılı vəziyyətə salacaq.

Qaz kəməri Almaniya, Danimarka, Rusiya, Finlandiya və İsveçin müstəsna iqtisadi zonalarından və ərazi sularından keçir. Kopenhagen uzun müddət tikintiyə qarşı çıxsa da, sonra öz razılığını verdi. Almaniya hökuməti qaz kəmərini dəstəkləyərək ona sırf iqtisadi layihə kimi yanaşmağa və bu qədər hücuma məruz qoymamağa çağırır. Hərçənd, Almaniyada hamı bu cür düşünmür. Yaşıllar hərəkatının üzvləri və ekoloqlar layihəni fəal şəkildə tənqid edirlər. Bu yaxınlarda "Deutsche Umwelthilfe" (DUH) adlı təbiəti mühafizə təşkilatı Hamburq məhkəməsində Federal Dəniz Gəmiçiliyi və Hidrografiya İdarəsi tərəfindən görülən işin davam etdirilməsinə icazə verilməsinə öz etirazını bildirib.

ABŞ-la yanaşı, Ukrayna və Polşa da bu qaz kəmərinə qarşı çıxır. Çünki Rusiya təbii qazının onların ərazisindən keçməsi bu ölkələrə sərf edir. Çexiya, Latviya, Estoniya, Litva, Macarıstan, Slovakiya, Rumıniya və Xorvatiya da bu ölkələri dəstəkləyir. Həmin ölkələr "Şimal axını-2" layihəsinin Moskvanın Avropa iqtisadi bazarına təsirini artıracağından ehtiyatlanırlar.

Bayden dilemma qarşısında

Donald Tramp qaz kəmərinin döşənib başa çatdırılmasına əngəl olmaq üçün sanksiyaları işə salmışdı. Onun ətrafı belə hesab edirdi ki, məhdudiyyətlər layihəyə ağır zərbə vuracaq. Amerikada 2017-ci ildən başlayaraq yeni-yeni tədbirlər planı qəbul olundu ki, bunlar da əsasən "Şimal axını-2" layihəsində iştirak edən xarici şirkətlərlə bağlı idi.

Bayden Ağ Evə gələndən sonra dilemma qarşısında qaldı: bir tərəfdən ölkədəki hər iki partiya "Şimal Axını" layihəsinə qarşı çıxırdı və onlar sanksiyaları yumşaltmağı Moskvaya güzəşt kimi qiymətləndirəcəkdilər. Digər tərəfdən, Amerikanın yeni lideri Trampın vaxtında Avropa İttifaqı, xüsusən də layihəni dəstəkləyən Almaniya ilə pozulan münasibətlər yoluna qoyulmalı idi.

Əvvəlcə Rusiyaya qarşı sanksiyaları sərtləşdirən, eləcə də, həm Amerika, həm də xarici şirkətləri Rusiya müəssisələri və idarələri ilə "müdafiə və kəşfiyyat sektorunda" əməkdaşlıqdan çəkindirməyə hesablanmış qanun qəbul etdilər. Ancaq fevralın axırlarında qaz kəmərinin inşasında iştirak edən "Fortuna" gəmisi və onun sahibi "KVT-Rus" şirkəti amerikalıların sanksiya siyahısına salındı, halbuki artıq onları qarşı başqa tədbirlər görülmüşdü. 2021-ci ilin fevralında 18 Avropa şirkəti Vaşinqtonun sanksiya təhdidi nəticəsində layihədən çıxdı. Mart ayında ABŞ hakimiyyəti yenidən "Şimal axını-2" layihəsinin iştirakçılarını işi davam etdirəcəkləri təqdirdə əlavə sanksiyaların tətbiqi ilə hədələdi.

Berlin uzun müddət Vaşinqtonun hərəkətlərini tənqid etdi və bu ölkədə çoxları əmindir ki, hər bir halda layihə yekunlaşacaq.

"Amerikada vəziyyət necə olursa olsun, oradakı hər kəsi Rusiya və Almaniya arasındakı münasibətlərin yaxşılaşması, konstruktiv və işgüzar xarakter alması narahat edir. "Şimal axını-2" ABŞ-ın yeni rəhbərliyinin necə davranacağından asılı olmayaraq tamamlanacaq", – deyə AFR Bundestaqının deputatı Valdemar Gerdt bəyan edib.

Kremldən bildirilib ki, Amerikanın tətbiq etdiyi məhdudiyyətlər işi çətinləşdirir. "Qazprom" 2021-ci ilin yanvar ayındakı memorandumda "əgər siyasi vəziyyət kəskin şəkildə dəyişərsə" layihənin dayandırılmasını və ya tamamilə ləğv olunmasını istisna etməyib.

"Şimal axını-2" həm ümumilikdə Avropa, həm də konkret Almaniya iqtisadiyyatı üçün faydalı layihədir", – deyə Vladimir Putin dəfələrlə vurğulayıb. Moskvada əmindirlər ki, amerikalılar öz rəqiblərinə Rusiya qazının əvəzinə mayeləşdirilmiş yanacaq təklif etmək üçün təzyiq göstərirlər.

Yekunlaşacaq, ya yox?

Ekspertlər belə hesab edirlər ki, qaz kəmərinin inşası hər bir halda başa çatdırılacaq, ancaq tam gücü ilə işə salınmayacaq.

"Avropa İttifaqının yeni qaydaları ilə əlaqədar olaraq bəzi məhdudiyyətlər var. Həmin məhdudiyyətlərə görə, bir təbii qaz tədarükçüsü nəqliyyat infrastrukturunun yalnız 50 faizindən istifadə edə bilər", – deyə Beynəlxalq Məsələlər üzrə Rusiya Şurasının baş direktoru Andrey Kortunov vəziyyəti izah edir.

Onun sözlərinə görə, başqa variantlar da mövcuddur. Məsələn, qaz kəmərinin bağlanması və ya ABŞ-ın Almaniyaya kompensasiya ödəməsi kimi. Vaşinqton Amerika mayeləşdirilmiş qazının Avropaya ötürülməsi üçün terminalların tikintisinə investisiya qoya bilər. Hərçənd, davamlı şəkildə şist qazının çıxarılmasına qarşı çıxan Baydenin dövründə bunun baş verəcəyi sual altındadır.

"Belə bir ehtimal da var ki, amerikalılar, sadəcə, vaxtı uzatmağa çalışırlar. Merkel hakimiyyətdən gedəcək. Payızda AFR-də seçki keçiriləcək. Əgər hakimiyyətə yeni koalisiya gəlsə və növbəti kansler "yaşıllar"dan olsa, o, "Şimal axını-2" layihəsinə tamamilə fərqli şəkildə yanaşa bilər. Onda layihə ölüb gedəcək", – deyə politoloq fikir yürüdür.

Rusiya Elmlər Akademiyası Avropa İnstitutu Alman Tədqiqatları Mərkəzinin elmi işçisi Aleksandr Kamkinin fikrincə, çox güman ki, Pentaqonun rəhbəri Berlin səfəri zamanı Almaniya hakimiyyətindən Vaşinqtondan mayeləşdirilmiş təbii qaz almağı tələb edib. "Bu zaman Almaniya tədarükün qismən şaxələndirilməsi müqabilində tikintini başa çatdırmaq hüququ əldə edəcək. Ancaq qaz kəmərinə siyasi təzyiq azalmayacaq", – deyə Kamkin RİA Novosti-yə müsahibəsində vurğulayıb.

Almaniya müdafiə nazirinin bəyanatı alman hakimiyyətinin yekun mövqeyi kimi qiymətləndirilməməlidir. Kramp-Karrenbauer Moskvanın ünvanına səsləndirdiyi sərt açıqlamalarla tanınır.

Beləliklə, hazırda ABŞ və Almaniya ortaq məxrəcə gəlməyə və münasibətləri yaxşılaşdırmağa səy göstərirlər. Bunu necə edəcəkləri hələlik məlum deyil. "Şimal axını-2" layihəsinin tikintisinin başa çatmasına moratorium qoyulması təklifi isə problemin həllini yalnız təxirə sala bilər.

Xəbər lenti
0