BAKI, 4 iyul — Sputnik. Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ — USA (United States of America)) Şimali Amerikada yerləşən, sərhədlərini şimalda Kanada, cənubda Meksika ilə bölüşən federativ respublikadır.
Şimali Amerikada İngiltərənin hökmranlığına son qoymuş istiqlaliyyət müharibəsi (1775-1783) gedişində, 4 iyul 1776-cı ildə ABŞ-da İstiqlaliyyət Bəyannaməsi qəbul edilib. Yorktaun yaxınlığında vuruşmadan (1781) sonra ingilis İcmalar Palatası müharibənin davam etməsi əleyhinə səs verdi və hökuməti sülh bağlamağa vəkil etdi.
1781-ci ildə Xarici İşlər, Maliyyə və Hərb Departamentləri yarandı. Həmin ildə Maliyyə Departamenti başçısı Robert Morris pul buraxılışı üçün Şimali Amerika Bankıya Konqres lisenziyasını verdi. 1787-ci ildə qəbul edilmiş yeni konstitusiya ABŞ-ı federal dövlət kimi rəsmiləşdirdi. 1789-cu ildə ilk prezidenti Corc Vaşinqton seçildi.
Hazırda ABŞ dünya iqtisadiyyatında olduqca mühüm rol oynayır. Xarici kapital qoyuluşuna görə ABŞ bütün dünya ölkələrini ötüb keçib. Onun dünya səhnəsinə fəal daxil olması 20-ci əsrin əvvəllərinə aid edilir. Ölkənin iqtisadiyyatının sürətlə inkişaf etməsinə aşağıdakı amillər təsir edib.
ABŞ əhalisi əsasən buraya yüz illər boyunca davam edən və hal-hazırda da baş verən immiqrasiya nəticəsində formalaşıb. ABŞ əhalisinin çoxusu Avropadan köçüb gələnlərin törəmələridir. Avropada Napoleon müharibələri başa çatdıqdan sonra Birləşmiş Ştatlara bir milyondan artıq immiqrant gəlmişdi. XIX əsr ərzində Avropadan ABŞ-a ümumilikdə 34 milyon immiqrant köçüb gəlmişdi.
Hazırda ABŞ-dın330 milyona yaxın əhalisi var. Amerikalıların ən çox yaşadığı ştatlar Kaliforniya (37,69 milyon nəfər), Texas (25,15 milyon nəfər), Nyu-York (19,38 milyon nəfər), Florida (18,8 milyon nəfər) və İllinoys (12,83 milyon nəfər) ştatlarıdır. Ən az əhali isə Vayominq ştatında (563, 63 min nəfər) yaşayır.
Son 10 ildə əhalisi ən çox sürətlə artan ştat Nevada ştatı olub. Bu ştatda əhali 35 faiz artıb. ABŞ-da son 10 ildə əhalisi azalan yeganə ştat isə Miçiqan ştatıdır. Bu ştatda əhali 0,6 faiz azalıb. ABŞ-da əhalinin artımında ölkə əhalisinin təbii artımı 60 faiz, immiqrantların xüsusi çəkisi 40 faiz təşkil edir. Son 10 ildə ABŞ-da hər bir ailəli qadına orta hesabla 2 uşaq düşüb.
ABŞ-da əsas danışıq dili ingilis dilidir. Amerika qanunlarına görə hər hansı dilin federal səviyyədə rəsmi dil olması göstərilməyib, buna baxmayaraq bəzi qanunlar (məsələn, ABŞ vətəndaşlığını almaq üçün) ingilis dili bilməyi tələb edir. 2007-ci il statistikasına görə yaşı 5-dən yuxarı olan ABŞ əhalisinin 80%-i, yəni 226 milyon nəfər evdə yalnız ingilis dilində danışır. Amerika əhalisinin 12%-nin istifadə etdiyi ispan dili ölkədə ikinci ən geniş yayılmış və ən çox öyrənilən dildir. Bəzi amerikalılar ingilis dilinin rəsmi dil kimi elan olunmasını tələb edirlər. Ştatlar arasında yalnız Havay adalarında ingilis dili və havay dili rəsmi dil elan olunub[6]. ABŞ-ın asılı ərazisi olan Puerto-Rikoda rəsmi dil ispan dilidir.
ABŞ konstitusiyasının birinci əlavəsi dinin dövlətdən ayrı olduğunu ehtiva edir. Bu əlavə dövlətin təməlini qoyan insanlar tərəfindən dövlət dininin müəyyən olunmasına qadağa kimi başa düşülürdü. Amerika hökuməti ölkədə rəsmən dini statistikanı aparmır. Lakin The world factbook-un 2007-ci il məlumatına əsasən, ABŞ əhalisinin 51,3%- protestant, 23,9% —katolik, 12,1%-hər hansisa konfessiyaya məxsus, 1,7%-mormonlar, 1,6%-digər xristian konfessiyasına, 1,7%-yahudi, 0,7%-buddist, 0,6%-müsəlman, 2,5%-başqa və ya göstərilməyib, 4%-ateistdir.
