BAKI, 14 noyabr — Sputnik. "Şimal-Cənub" beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin (BND) qlobal logistikada artan rolu, eləcə də Rusiya mallarının şərq və cənuba yönləndirilməsi, şübhəsiz ki, Xəzər dənizinin limanlarını tranzit qovşaqlarına çevirir. Bu mənada Həştərxan vilayətinin limanları və logistik mərkəzləri mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Hazırda Həştərxan limanlarında aparılan modernləşdirmə və potensialın inkişaf etdirilməsi işlərinə baxsaq, yüklərin göndərilməsinin bu istiqamətinə tələbat artır.
Belə ki, Həştərxan limanları üçün əsas ixrac məhsulu taxıldır - onun Həştərxan vilayətindən tədarükü 2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında 1,5 dəfə artaraq 3,4 milyon tona çatıb.
Eyni zamanda, Həştərxan limanlarındakı sahibkarlar həm taxılın daşınması həcmini, həm də saxlama qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirmək niyyətindədirlər.
Taxılçılığın əsas istiqaməti İrandır
"Şimal-Cənub BND: İran, Şərq, Cənubi Asiya, Şərqi Afrika və Hindistanın premium bazarlarına sürətli çıxış" II beynəlxalq forumu çərçivəsində Həştərxan vilayətinin limanlarında keçirilən tanışlıq zamanı bu günlərdə Həştərxanda bildirilib ki, malların, xüsusən də taxılın 90%-dən çoxu Həştərxan limanlarından İrana göndərilir. Üstəlik, onların bəziləri İran şirkətlərinin paylı iştirakı ilə fəaliyyət göstərir.
Bu limanlardan taxılla yanaşı, taxta-şalban, metal, sellüloz kağızı və digər mallar da daşınır.
Limanların nümayəndələrinin sözlərinə görə, Azərbaycana da vaxtaşırı çatdırılmalar həyata keçirilir. Bunlar əsasən taxıl, daha az metal məhsullarıdır.
Eyni zamanda, limanlarda qeyd olunduğu kimi, Azərbaycana tədarük qeyri-müntəzəm, bəzən isə mövsümi xarakter daşıyır. Bununla belə, liman infrastrukturunun nümayəndələri qeyd edirlər ki, Azərbaycan idxalçılarından sorğu daxil olarsa, Həştərxan limanları daha uzunmüddətli və müntəzəm əməkdaşlığa hazırdırlar.
BND-nin qərb bölməsi Azərbaycan üçün niyə daha sərfəlidir?
Azərbaycanın ən böyük logistika şirkətlərindən birinin İdarə Heyətinin sədri Cavid Quliyev qeyd edib ki, "Şimal-Cənub" beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin Qərb filialı, yəni dəmir yolu və avtomobil yolu ilə mal göndərmək və almaq Azərbaycana daha sərfəlidir, nəinki Xəzərin limanlarından gəmilərlə.
"Limanlar yükün daşınması, gəmi, yük və başqa köçürmələdir. Yəni birbaşa dəmir yolu marşrutu olduğu halda, ikiqat daşıma nəyə lazımdır" - Quliyev "Sputnik Azərbaycan"a müsahibəsində əlavə edib.
Belə ki, o, xüsusilə qeyd edib ki, Rusiyanın bu və ya digər regionunda taxıl yola salınma stansiyasından elevatorlardan vaqonlara yüklənir, Həştərxana qədər gedir, sonra yenidən gəmiyə yüklənir və Bakı limanlarından birinə çatdırılır. Azərbaycanda taxıl, adətən Hövsan limanı tərəfindən qəbul edilir, sonra isə yük Hövsandan un dəyirmanlarına çatdırılmalıdır. Quliyev hesab edir ki, bunlar əlavə xərclərdir.
"Onda necə ola bilər ki, taxılı RF regionunda vaqona doldurub, artıq Azərbaycanda un dəyirmanında alasınız. Ona görə də Rusiya taxılını Xəzərdən gəmilərlə idxal etmək iqtisadi cəhətdən Azərbaycan üçün məqsədəuyğun deyil" - logistika şirkətinin nümayəndəsi bildirib.
Eyni zamanda, Quliyev qeyd edib ki, vaxtaşırı çay limanlarından, məsələn, Saratovdan bəzi yüklər olur. Ancaq bu, çox nadir vəziyyətdir və yalnız ya yük çox az olduqda, ya da Saratov zəngin məhsul yığa bildikdə və taxılın qiyməti aşağı olduqda baş verir.
"İran ənənəvi olaraq yüklərini dəniz yolu ilə daşıyır. Burada İranın tam logistika zənciri var: Həştərxan limanlarında öz terminalları, gəmiləri və İran limanlarında müvafiq inkişaf etmiş infrastruktur. Ancaq bildiyiniz kimi, 2018-ci ildən Rusiya Federasiyasının ərazisini Azərbaycan vasitəsilə İranla birləşdirən birbaşa dəmir yolu əlaqəsi fəaliyyət göstərir. "Şimal - Cənub" BND çərçivəsində Astara ərazisində yük terminalı fəaliyyət göstərir. Bu istiqamətdə yük daşımalarının həcmi hər il artır. Düşünürəm ki, gələcəkdə yüklərin böyük bir hissəsi yuxarıdakı marşrutdan keçəcək" – o sözünü bitirib.