BAKI, 9 iyul — Sputnik. Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) ölkələri öz üzvlərinə dövlətlər arasında ödənişlər üçün milli valyutalardan istifadə etməyə imkan verəcək sistem hazırlayır.
Bunu "İzvestiya" qəzetinə açıqlamasında ŞƏT baş katibinin müavini Caneş Keyn deyib.
"ŞƏT ölkələri ticarət və investisiya məqsədləri üçün öz milli valyutalarından istifadə etməyə çalışırlar. Bir müddətdir ki, bu məsələ müxtəlif səviyyələrdə müzakirə olunur" - Keyn bildirib.
Onun sözlərinə görə, hazırda bu infrastrukturun həyata keçirilməsi üçün bir sıra hüquqi məsələlər var ki, onları aradan qaldırmaq lazımdır.
Keyn əlavə edib ki, sistemin hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri olan 10 fərqli ölkədə tətbiqinə ehtiyac var.
Əvvəllər İranın müvəqqəti Prezidenti Məhəmməd Möhbər qabaqcıl texnologiyalara əsaslanacaq vahid ŞƏT valyutasının tətbiqi ilə bağlı müzakirələrin aparılmasının zəruriliyini bəyan etmişdi.
Bundan əvvəl Rusiya Prezidenti Vladimir Putin bildirmişdi ki, bu ilin ilk dörd ayında Rusiya Federasiyası ilə ŞƏT ölkələri arasında hesablaşmalarda milli valyutaların payı 92%-i ötüb.
04.07.24, 22:50
İran ŞƏT-in vahid valyutasının yaradılmasını müzakirə etməyi təklif edib
İran prezidenti vəzifəsini icra edən Məhəmməd Moxber Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) qabaqcıl texnologiyalarına əsaslanan vahid valyutanın tətbiqi ilə bağlı ciddi müzakirələrin aparılmasını təklif edib.
"ŞƏT-in dünyada və regionda rolunun gücləndirilməsinə yönəlmiş ən mühüm addımlardan biri assosiasiya üzvləri arasında iqtisadi əməkdaşlığın gücləndirilməsi ola bilər. Bu sahəyə r böyük maraq doğuran və müzakirə üçün ciddi səbəb olan sıçrayış texnologiyalarına əsaslanaraq milli valyutalardan istifadənin genişləndirilməsi və ya ümumi valyutanın yaradılması daxildir", - o, ŞƏT Plus formatında keçirilən görüşdə qeyd edib.
Moxber vurğulayıb ki, Tehran ŞƏT-ə regionda çoxtərəfliliyin gücləndirilməsi üçün ən mühüm alət kimi baxır və ŞƏT-in mərkəzi rolu ilə strateji regional əməkdaşlığı gücləndirmək məqsədilə sazişlərin genişləndirilməsinə sadiqdir.
"Son onilliklərdə baş verən siyasi və coğrafi dəyişikliklər nəqliyyat marşrutlarının inkişafı və tranzit məsələləri üzrə əməkdaşlığın gücləndirilməsinin əhəmiyyətini artırıb. Bizim iş gündəmimizin əsas hissəsidir", - iranlı siyasətçi əlavə edib.
Onun hesablamalarına görə, Şimal-Cənub dəhlizindən istifadə ticarət birjalarının inkişafına və həm göndərən, həm də alıcı üçün malların çatdırılma xərclərini və vaxtını azaltmağa xidmət edə bilər.
Uzunluğu 7200 km olan "Şimal-Cənub" multimodal nəqliyyat dəhlizinin yaradılması haqqında hökumətlərarası saziş 2000-ci ildə Rusiya, Hindistan və İran tərəfindən imzalanıb. Daha sonra iştirakçıların sayı 14-ə çatıb. Layihənin məqsədi Hindistan, İran və Fars körfəzi ölkələrindən Rusiya ərazisindən keçməklə Avropaya yük axınlarının tranzitini cəlb etməkdir (Süveyş kanalından keçən dəniz yolu ilə müqayisədə, məsafə yarıdan çox azaldılır ki, bu da nəqliyyatın vaxtını və dəyərini azaldır) . İndi layihə ayrı-ayrı dövlətlərin bir neçə müxtəlif nəqliyyat sistemini birləşdirir.
ŞƏT 2001-ci il iyunun 15-də Şanxayda yaradılıb. Əvvəlcə təşkilata Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Çin, Tacikistan və Özbəkistan daxil idi, 2017-ci ildə onlara Hindistan və Pakistan, 2023-cü ildə İran, builki sammitdə isə Belarus qoşulub.