BAKI, 15 aprel — Sputnik. Hər bir dövlət öz vətəndaşının yaşını təyin edir, müəyyən yaş həddinə çatdıqdan sonra pensiya almaq üçün müraciət edə bilər. Müxtəlif ölkələrdə bu yaş həddi fərqlidir, lakin əsasən 60-65 yaş arasında dəyişir.
Bu gün dünyada ən yüksək pensiya yaşı 67-dir. Danimarka, Yunanıstan, İslandiya, İtaliya, Norveç, İsrail və bir sıra digər Qərb ölkələri öz vətəndaşları üçün bu yaş həddini qoyublar.
Postsovet məkanının bütün ölkələrində əvvəllər vahid pensiya yaşı olub: qadınlar üçün 55 yaş, kişilər üçün 60 yaş. İttifaqın dağılmasından sonrakı illərdə, demək olar ki, bütün Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) ölkələrində bu göstərici artıma doğru dəyişib.
Azərbaycan isə pensiya yaşına görə MDB ölkələri arasında lider olub: 65 yaş hələ də postsovet məkanında kişilər üçün ən yüksək pensiya yaşıdır.
Azərbaycanlı qadınları hazırda 63 yaşa çatdıqda pensiya ala bilərlər. Lakin növbəti illərdə onların pensiya yaşı hər il 6 ay artaraq 65 yaşa çatacaq. Beş və daha çox uşağa sahib olan çox uşaqlı qadınlara müavinət verilir - onlar 5 il əvvəl təqaüdə çıxa bilərlər. 65 yaşına çatmış vətəndaşlar həm sosial, həm də əmək pensiyası üçün müraciət edə bilərlər.
Qazaxıstan
Qazaxıstanda pensiya təminatı Respublikanın 20 aprel 2023-cü il tarixli Sosial Məcəlləsinə əsasən həyata keçirilir. Pensiya yaşı kişilər üçün 63, qadınlar üçün isə 61 yaşdır. Lakin 2028-ci ildən etibarən qadınların pensiya yaşı hər il 6 ay artmağa başlayacaq və 2031-ci ildə də 63 yaş olacaq.
Rusiya
2019-cu ilə qədər yaşa görə pensiya hüququ qadınlar üçün 55, kişilər üçün 60 yaşdan başlayıb. İndi keçid dövrüdür, hər il kişilər və qadınlar daha gec layiqli istirahətə çıxacaqlar.
2024-cü ildə qadınlar üçün pensiya yaşı 58, kişilər üçün isə 63 yaşdır. 2028-ci ilə qədər pensiya yaşının artırılması başa çatacaq və qadınlar üçün 60, kişilər üçün isə 65 yaş olacaq.
Ermənistan
Ermənistanda 63 yaşına çatmış və 25 il sığorta stajı olan şəxs pensiya almaq hüququna malikdir. Yaşa görə pensiya almaq hüququ əldə edən şəxs müddət məhdudiyyəti olmadan pensiya təyinatı üçün müraciət edə bilər. Yaşa görə pensiya ömürlük verilir.
Belarus
Belarusda 2024-cü ildə ümumi əsaslarla yaşa görə pensiya almaq hüququ ən azı 25 il iş stajı olan 63 yaşlı kişilər və ən azı 20 il iş stajı olan 58 yaşlı qadınlar üçün mövcuddur. Ancaq bir çox əlavə nüanslar da var. Beləliklə, qadınlar üçün 40 illik, kişilər üçün 45 illik ümumi iş stajı pensiya hesablanarkən nəzərə alınacaq maksimumdur. Orta ölkə səviyyəsindən 4 dəfə az olan sosial pensiya iş stajı olmayanlara təyin edilir: qadınlar üçün - 60 yaş, kişilər üçün - 65 yaş.
Qırğızıstan
Qırğızıstanda 63 yaşına çatmış kişilərin və 58 yaşında olan qadınların layiqli istirahət hüququ var. Ümumi əsaslarla yaşa görə tam pensiyanın təyin edilməsi üçün sığorta müddəti müvafiq olaraq 25 və 20 ildir.
Bundan başqa, vətəndaşlar son iş yerindən asılı olmayaraq yaşa görə güzəştli şərtlərlə pensiya ala bilərlər.
Özbəkistan
Özbəkistanda kişilər ən azı 25 il iş stajı olduqda 60 yaşına çatdıqda yaşa görə pensiya almaq hüququna malikdirlər, qadınlar isə ən azı 20 il iş stajı olduqda 55 yaşına çatdıqda pensiya ala bilərlər.
Tacikistan
Tacikistanda qadınlar 58 yaşında, kişilər isə 63 yaşında pensiyaya çıxırlar.
Moldova
Moldovada 2024-cü il iyulun 1-dən qadınların pensiya yaşı növbəti dəfə altı ay artaraq 61 yaş olacaq. Kişilər hələ də 63 yaşında təqaüdə çıxırlar. Həmçinin, 2024-cü il iyulun 1-dən qadınlara tam pensiyanın hesablanması üçün iş stajı 34 il olacaq, 2021-ci ildə isə bu 32 il olub.
Qeyd edək ki, Moldova 2017-ci ildən qadınların pensiya almaq yaşını artırmağa (hər il altı ay artır) başlayıb. Bu proses qadınların pensiya yaşı 63 yaşa çatana qədər, yəni 2028-ci ilə qədər davam edəcək. Beş və daha çox uşağa sahib olan qadınlar istisnadır - onlar üç il əvvəl təqaüdə çıxırlar.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.