BAKI, 14 aprel — Sputnik. ABŞ və Çin alimləri iqlim dəyişikliyinin yeni nəticəsini aşkar ediblər ki, bu da Yer kürəsinə yayılan istilik dalğalarının ləngiməsində özünü göstərir.
"Science Advances" jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, bu, həddindən artıq isti epizodlarını pisləşdirəcək və daha çox insana təsir edəcək.
1979-cu ildən bəri qlobal istilik dalğaları 20 faiz yavaş hərəkət edib və 67 faiz daha tez-tez baş verib. Eyni zamanda, istilik dalğaları zamanı ən yüksək temperaturlar daha da 40 faiz yüksəliblər, termal günbəzin altındakı sahə isə artıb.
Qərb 2100-cü ilə qədər şiddətli quraqlıqla üzləşəcək
1979-1983-cü illərdə qlobal istilik dalğaları orta hesabla səkkiz gün davam edib, lakin 2016-cı ildən 2020-ci ilə qədər onların müddəti 12 gün artıb. İstilik dalğaları ən çox Afrikada ləngiyiblər, Şimali Amerika və Avstraliyada isə temperatur və ərazidə ən böyük artım müşahidə olunub.
Kompüter modelləşdirməsi dəyişikliklərin kömür, neft və təbii qazın insan tərəfindən yandırılması ilə əlaqəli olduğunu göstərir. İstixana qazı emissiyalarının olmadığı bir ssenaridə son 45 ildə müşahidə olunan istilik dalğaları yoxdur. Qlobal istiləşmə isti hava kütlələrini hərəkət etdirən reaktiv axınların asılı olduğu atmosfer dalğalarını zəiflədir.
Müəlliflərin fikrincə, istixana qazları emissiyaları artmağa davam edərsə və dərhal effektiv tədbirlər görülməzsə, daha uzun, daha uzunmüddətli və daha yavaş hərəkət edən bitişik istilik dalğaları gələcəkdə insan sağlamlığına və ətraf mühitə daha dağıdıcı təsir göstərəcəklər.