BAKI, 1 aprel - Sputnik. Mağazalarda satılan çörəklərdə kimyəvi maya, L-sistein, rəng və ətirləndiricilərə rast gəlmək olar. Bu barədə Sputnik Azərbaycan-a sağlam qidalanma mütəxəssisi, Qida Təhlükəsizliyi Hərəkatının rəhbəri Məhsəti Hüseynova bildirib.
Çörək kütləvi istehlak məhsulu olduğundan keyfiyyət mövzusu həmişə aktual olaraq qalır və daimi diqqət tələb edir.
Qida Təhlükəsizliyi Hərəkatının rəhbəri Məhsəti Hüseynova
© Photo : social page of Mehseti Huseynova
"Rənglənmiş" çörək
Ekspertin sözlərinə görə, bəzi əlavələrə ancaq xaricdən gətirilən çörək məhsullarında rast gəlmək olar. Məsələn, çovdar unundan hazırlanan bir neçə növ çörək var ki, onlar bir qayda olaraq pəhriz çörəyi adı altında satılır. Onların istehsalı prosesində müxtəlif fəndlərdən istifadə olunur.
“Çovdar çörəyinin rənginə baxsanız görərsiniz ki, heç bir taxıl növü belə rəng vermir. Çörəyə rəng qatmaq üçün qida boyası və ya başqa qida məhsulu əlavə edilir. Digər tərəfdən, qablaşdırmanı öyrənəndə çox vaxt məlum olur ki, orada məhsulun tərkibi tam göstərilməyib”, - həmsöhbətimiz izah edib.
"Ölümsüz" məhsul
Hüseynova iddia edir ki, bəzi çörək növlərində məhsulun saxlama müddətini artıran maddələr ola bilər. Bir qayda olaraq, istehsalçılar bunu reklam etməməyi üstün tuturlar və buna görə də etiketləmədə əlavələrin adlarını göstərmirlər.
Əlavələrin mövcudluğunu başa düşmək çətin deyil. Adətən onlar xaricdən gətirilən məhsullara, əsasən sendviç çörəyinə əlavə edilir. İlk baxışdan məhsul heç bir şübhə yaratmaya bilər, amma təəccüblüdür ki, xarici mallar yerli mallardan daha uzun müddət saxlanılır.
Xəmir, arxiv
© Sputnik. Севда Бабаева
Qeyd edək ki, L-sistein buğda unundan güclü, qısa müddətli qlütenli məhsulların keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün istifadə olunur. Şirniyyat pastaları, hamburger çörəkləri, hot-doqlar, krakerlər və biskvitlərin istehsalında istifadə olunur.
Çörəkçilər daha havalı bir tekstura əldə etmək üçün insan orqanizmində maddələr mübadiləsini ləngidən və piylənməyə səbəb olan kimyəvi mayadan istifadə edirlər. Bütün bu əlavələr insan orqanizmində sorulmur, orqanlarda toplanır və sonradan böyrək və qaraciyər çatışmazlığına səbəb ola bilər.
Hüseynovanın sözlərinə görə, çörəkdən imtina etmək də mümkün deyil. Həddindən artıq istifadə, eləcə də ondan imtina bədənə zərər verir. Bəzən pəhriz saxlayanlar boz çörəyi az kalorili olduğu üçün istehlak etməyə çalışırlar, lakin bir mütəxəssisin fikrincə, onun enerji dəyəri demək olar ki, ağ çörəklə eynidir. Mütəxəssis bədən tərəfindən udulmasını sürətləndirmək üçün çörəyi əvvəlcədən tosterdə bişirməyi məsləhət görür.
“Birmənalı şəkildə sübut olunub ki, səkkiz yaşınadək uşaqların qida rasionunda çörəkdən gənc yaşda imtina edilməsi kökündən yanlış qərardır. Çörəklə birlikdə insan B vitaminlərinə olan ehtiyacını ödəyir və gündəlik enerji qəbulu üçün karbohidratlar alır. Mütəxəssislər gündə 1-2 tikə çörək yeməyi tövsiyə edir, daha yaxşı mənimsənilməsi üçün isə günün birinci yarısında yeyin”, - ekspert deyir.
Mütəxəssis həmçinin kəpəkli çörək yeməyi məsləhət görür.
Satılmayan çörək hara gedir?
Belə bir fikir var ki, fabriklər satılmayan çörəyi üyüdür, onu yenidən çörək məhsullarına qatırlar. Öz növbəsində Hüseynova əmin edir ki, ağ çörəyin tərkibində təkrar emaldan əsər-əlamət yoxdur. Əks halda məhsulun görünüşü korlanardı. Ancaq bu hal qənnadı məmulatlarında baş verə bilər, xüsusən də fabriklər vaxtı keçmiş çörəyi hansı şəraitdə atdıqlarını nümayiş etdirmirlər.
Sputnik Azərbaycan Azərbaycandakı məşhur 1 saylı Çörək Zavodunun nümayəndələri ilə əlaqə saxlayıb. Zavoddan bildirilib ki, vaxtı keçmiş çörək heyvan yemi kimi satılır. İstənilən şəxs müəssisəyə gələrək köhnə şörəyi endirimli qiymətə ala bilər. Ancaq çörəkdə əlavələrin olub-olmaması barədə suala zavoddan izahat verilməyib.
Xırdalandakı çörək zavodunun nümayəndəsi Zaur Məmmədli də geri qaytarılan çörəyi emal etmək mümkün olmadığını bildirib. Onun sözlərinə görə, ənənəvi fabrik çörəyinin saxlama müddəti 10 saatdan çox deyil, bundan sonra məhsul yenidən zavoda qaytarılır. Orada, bir qayda olaraq, yarı qiymətə fermerlər onu heyvan yemi kimi alırlar.
Qatqılara gəlincə, M.Məmmədli qeyd edib ki, onlar məhsulun maya dəyərini artırır:
“Biz hətta çalışırıq ki, mayadan mümkün qədər az istifadə edək. Maya qoxusuna dözməyən insanlar var. Adətən evdə çörək bişirərkən daha çox maya əlavə edilir. Əlavələr 3-5 gün saxlanılan çörəyin tərkibində ola bilər”.
Çörəyin təkrar emalı ilə bağlı isə Məmmədli əslində Hüseynovanın sözlərini təkrarlayıb. O, qeyd edib ki, bundan qənnadı sexləri istifadə edirlər. Köhnə çörək orada əlavə olaraq istifadə olunur, onunla ya qoz-fındıqları əvəz edilir, ya da krakerlər (quru çörək qırıntısı) hazırlanır.
Sputnik Azərbaycan "Nur" çörək zavodundan da oxşar cavab alıb. Bu müəssisədə də boyat çörəyi fermerlərə satmağa çalışırlar. Hazırlıqda istifadə olunan maya ilə bağlı şirkət nümayəndəsi bildirib ki, çörəyin hazırlanmasında yalnız təbii mayadan istifadə olunur.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.