Azərbaycan cazının əfsanəsi necə terror hücumunun qurbanı oldu

BAKI, 31 mart - Sputnik. Bu il məşhur caz musiqiçisi, bəstəkar, bir çox filmlərin musiqi müəllifi, Azərbaycanın xalq artisti Rafiq Babayevin 88 yaşı tamam olacaqdı.

Musiqi, yoxsa riyaziyyat?

Cazmen 1936-cı il martın 31-də Bakıda böyük musiqiçi ailəsində anadan olub. Bir il sonra atası Fərzi Babayev “xalq düşməni” kimi güllələnib. Ailədə beş uşaq olub və onlar analarının himayəsində qalıblar. Onların hamısı, o cümlədən Rafiq Babayevin özü sonradan peşəkar musiqiçi olublar.

Musiqiçi ilkin musiqi təhsilini Xüsusi Musiqi Məktəbində alıb, daha sonra Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Texnikumunun fortepiano ixtisasına daxil olub. Kollec tələbəsi ikən instrumental ansamblın musiqi rəhbəri işləyib, caz musiqisini sevirdi, lakin riyaziyyata da istedadı var idi.

"Atam həqiqətən "riyaziyyatda güclü idi." O, hətta dostları ilə birlikdə "Azineftexim"ə daxil olmağı planlaşdırırdı, yeri gəlmişkən, bunu edirdi. Amma imtahan günü artıq institutda olarkən atam qəfildən fikrini dəyişdi. O deyir ki, o, kəsilmiş abituriyentlərin bir-birinin ardınca auditoriyadan getdiyini müşahidə edib, sonra qəfil dönüb çıxıb gedib. Məncə, o, uğursuzluqdan qorxmurdu. Sadəcə, o anda seçim arasında qaldı: konservatoriya və ya Azi. Və görünür, son anda nə isə onu musiqinin lehinə seçim etməyə sövq edib”, - cazmenin qızı Fərizə Babayeva atası haqqında danışıb.

Babayev Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına daxil olur və oranı bitirdikdən sonra caz-instrumental qrupu yaradır. Onunla birlikdə Sovet İttifaqına uzun qastrol səfərlərinə çıxır. Babayev müsahibələrində Peterson, Evans, Coltrane kimi məşhurların işindən çox təsirləndiyini dəfələrlə qeyd edib.

Rafiq Babayev, arxiv

Caza olan sevgi

1966-cı ildə Babayev SSRİ xalq artisti Rəşid Behbudovla tanış olur və onu Mahnı Teatrının musiqi rəhbəri olmağa dəvət edir. 1983-cü ilə qədər bu vəzifədə çalışıb. 1967-ci ildə onun kollektivi Tallinndə keçirilən Beynəlxalq Caz Festivalının laureatı olub.

Onun “Bayatı-Kürd” muğamında ifa etdiyi bəstəsi xüsusi qeyd olunub. Rafiq Babayev Bakı Caz Festivallarının təşəbbüskarı olub. O, hazırda yerli cazın yüksək səviyyəsini uğurla qoruyub saxlayan bir sıra gənc musiqiçilərə böyük təsir göstərib. 1991-ci ildə cazmen "Dzhangi" folklor-caz qrupunu təşkil etdi və səsyazma studiyası yaratdı.

Onun üçün caz sadəcə həyat tərzi, mənlik hissi və ya yaradıcı ideyaları həyata keçirmək imkanı deyil, həm də dərin araşdırma, öyrənmə və nüfuz mövzusu idi. O, cazla yanaşı, bir çox məşhur Azərbaycan filmlərinə, “Gecə söhbəti”, “Çörək”, “1001-ci tur”, “Bir axşam” və s.

Rafiq Babayev, arxiv

Terror aktının qurbanı

1994-cü il martın 19-da Bakı metrosunda baş vermiş terror aktı nəticəsində Rafiq Babayev həlak olub. Cazmen metronu həqiqətən sevmirdi, ona görə də heç vaxt metroya getmirdi. Amma həmin gün səs yazısı təyin olunan radioya getməyə tələsirdi. Maşını işə düşmürdü və taksi də yox idi, ona görə də metroya minməli oldu.

“Və taleyin yazısı idi ki, məhz bu qaranlıq gündə və saatda, bu dəqiqələrdə Bakı metrosunda çoxlu insan həyatına son qoyan o dəhşətli partlayış səsləndi. Rafiq terror aktının çoxsaylı qurbanlarından biri oldu...”, - SSRİ xalq artisti Müslüm Maqomayev müsahibələrinin birində deyib.

Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.