BAKI, 21 mart - Sputnik. Avropa İttifaqı (Aİ) Rusiya Federasiyası və Belarusdan taxıl idxalına hər ton üçün 95 avro rüsum almaq niyyətindədir. Bu barədə Financial Times mənbələrə istinadən xəbər verir.
“Avropa İttifaqı fermerləri və bəzi üzv ölkələri əmin etmək üçün Rusiya və Belarusdan taxıl idxalına rüsumlar tətbiq etməyə hazırlaşır. Gözlənilir ki, yaxın günlərdə Avropa Komissiyası Rusiya və Belarusdan taxılın tonuna görə 95 avro rüsum tətbiq edəcək” - nəşr yazır.
Qəzetin mənbələrinə görə, belə bir addım qiymətlərin ən azı 50% artmasına səbəb olacaq. Qeyd olunur ki, yağlı toxumlara və onların emal məhsullarına da 50% rüsum tətbiq ediləcək.
Məhdudiyyətlər Rusiyanın ixracına təsir etməyəcək
Ekspertlər hesab edirlər ki, Rusiya taxılının idxalına rüsumlar bu məhsulların ixracına təsir etməyəcək, çünki Avropa bazarı heç vaxt Rusiya Federasiyası üçün prioritet olmayıb. Belə ki, Rusiya Federasiyası Taxıl İxracatçıları İttifaqının İdarə Heyətinin sədri Eduard Zerninin sözlərinə görə, Rusiyanın taxıl məhsullarının ixracı rüsumların planlaşdırılan tətbiqindən heç nə itirməyəcək.
"Məhsul ixracı baxımından Aİ hədəf bazardan daha çox rəqibdir" - E.Zernin deyib.
Onun fikrincə, tədarüklərin situasiya xarakteri daşıyır və ən yaxşı halda kütləvi məhsullar üçün yüz minlərlə tonla ölçülür.
Doğrudan da, ötən ilin tədarük statistikasına nəzər salsanız, Rusiya taxılının əsas alıcıları Türkiyə olub və bu məhsulun 11,5 milyon tonunu Rusiya Federasiyası, Misir, İran, Səudiyyə Ərəbistanı, Qazaxıstan, Banqladeş, Əlcəzair və Pakistandan alıb. Ümumilikdə, son bir ildə Rusiya Federasiyası rekord həcmdə - 65 milyon ton taxıl ixrac edərək dünya bazarına bu məhsulun ikinci ən böyük tədarükçüsü olub.
Azərbaycan həm də Rusiyadan taxılın, xüsusən də buğdanın əsas idxalçısıdır. Ötən il Rusiya Federasiyasından respublikaya 1,3 milyon ton taxıl verilmişdir ki, bunun da 1,1 milyon tondan çoxunu buğda təşkil etmişdir.
Bununla yanaşı, Azərbaycan hazırda buğda idxalında əsasən Rusiya Federasiyası və Qazaxıstandan asılıdır və ölkə 2021 və 2022-ci illərdə Qazaxıstan buğdasının alışını artırsa da, ötən ilin sonunda Qazaxıstandan taxıl idxalı 47% azalıb.
Səbəb sadədir - xaricdən gətirilən Rusiya taxılının dəyəri Qazaxıstan taxılından nəzərəçarpacaq dərəcədə aşağıdır. Belə ki, 2023-cü ildə bir ton rus buğdası Azərbaycana 246 dollara başa gəlibsə, Qazaxıstan buğdasının analoji həcmi 335 dollara başa gəlib.
Təkcə idxal deyil, həm də reeksport
Yaxın Şərq ölkələri, Türkiyə, Pakistan, Banqladeş və digərlərinin cənub və şərq istiqamətlərində Rusiya taxılının əsas idxalçıları olduğunu, habelə Rusiya Federasiyasından bu ölkələrə ixracı artırmaq planlarını nəzərə alaraq, bu bazarlara sərbəst buraxılmış taxıl həcmləri.
Bu işdə nəqliyyat-logistika marşrutlarının, eləcə də emal və təkrar ixrac mərkəzlərinin rolu artır. O cümlədən, Azərbaycan Rusiya taxılının saxlanması, emalı və reeksportu mərkəzi funksiyasını öz üzərinə götürə bilər. Buna Rusiya Federasiyası ilə ümumi sərhəd, həmçinin Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin iştirakı və birgə inkişafı kömək edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda kifayət qədər uzun müddətdir ki, ölkənin taxıl məhsullarının təkrar ixracı üçün mühüm mərkəzə çevrilməsinə imkan verən layihələr həyata keçirilir - müxtəlif illərdə yaradılmış elevator və anbarların həcmi 720 min tondan artıqdır. Bundan əlavə, 2006-cı ildə Azərbaycanda gündəlik 1,5 min ton taxıl ötürmə gücünə malik Qazaxıstanla “Bakı Taxıl Terminalı” MMC-nin birgə müəssisəsi yaradılıb.
Bakı taxıl terminalında ümumi həcmi 15 min ton olan taxılın müvəqqəti saxlanması üçün beş silos var və onun nəqliyyat kommunikasiyalarının ötürülmə qabiliyyəti saatda 250-300 ton taxıldır ki, bu da 2 minə qədər taxıl qəbul etməyə imkan verir ki, bu da tonlarla taxıl dəniz gəmilərindən çıxararaq dəmiryol vaqonlarına yüklənməsinə şərait yaradır.
Bundan əlavə, terminala ildə 50 min tona qədər taxıl emal etmək gücündə olan, sutkada 150 ton gücündə dəyirman kompleksi də daxildir ki, bu da ölkəyə yüksək əlavə dəyərə malik hazır məhsul ixrac etməyə imkan verir.
Həmçinin 2021-ci ildə İranla sərhəddə, Astarada ildə 500 min ton ötürmə gücünə malik Astara taxıl terminalı yaradılıb. Terminalın yaradılmasını Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin inkişafı, eləcə də Rusiya Federasiyasının şərq və cənuba taxıl ixracını artırmaq planları kontekstində nəzərə alsaq, onun əhəmiyyəti göz qabağındadır.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.