Rusiyanın "Lanset" kamikadze-dronları daha da təkmilləşir

Rusiyanın kəşfiyyat və hücum pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA, dron), süni intellekt elementləri ilə mobil sursatlarının artan keyfiyyət və kəmiyyəti Ukraynada xüsusi hərbi əməliyyatın (XHƏ) məqsədlərinə çatmağı sürətləndirir, Rusiya Silahlı Qüvvələrinin (RSQ) birləşmiş döyüş taktikasını təkmilləşdirməyə, ABŞ-ın xarici siyasətini və NATO strategiyasını tənzimləməyə imkan verir.

Rusiya qoşunları Ukrayna hərbi əməliyyatlar teatrında modernləşdirilmiş tuşlama sistemi və genişlənmiş hərəkət radiusu mobil "Lanset"lərdən fəal və effektiv şəkildə istifadə edir. "Lanset" xəttinin kamikadze-dronları (məhsul 51, 52, 53) qısa müddətdə 1000-dən çox mühüm hədəfin məğlub edilməsini təmin edib. Ən yüksək səmərəlilik "Lanset"i geosiyasi səviyyədə yüksək texnoloji vasitə kimi hesab etməyə imkan verir.

Təsadüfi deyil ki, şənbə günü, fevralın 10-da Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu "Aeroskan" zavodunda ("ZALA" şirkətlər qrupunun müəssisəsi) "Lanset"in istehsalı ilə şəxsən tanış olub. Nazirə istehsal xətləri, kəşfiyyat və hücum pilotsuz uçuş aparatlarının ən yeni modelləri və mobil silah-sursatları göstərilib. Eyni zamanda, "ZALA"nın baş konstruktoru Aleksandr Zaxarov Sergey Şoyquya XHƏ-nin əvvəlindən yüksək dəqiqlikli məhvetmə vasitələrinin istehsalının həcminin 50 dəfə artması barədə məlumat verib. Şirkətin mütəxəssisləri məlumatların ötürülməsi və qabaqcıl naviqasiya sistemləri sahəsində yeni nailiyyətlərdən istifadə edərək, real vaxt rejimində məlumatların təhlili alqoritmlərinə əsaslanaraq XHƏ zonasında döyüş istifadəsi təcrübəsini nəzərə alaraq "Lanset"ləri təkmilləşdirməyə davam edirlər. Bu yaxınlarda gecə istifadəsi üçün kamikadze-dronunun termal kamera ilə modifikasiyası yaranıb. Yeni konstruktor həlləri hətta radioelektron mübarizə sistemlərinin qarşıdurması şəraitində belə düşmənin hərbi texnikasını və infrastrukturunu daha effektiv şəkildə məhv etməyə imkan verir.

Süni intellekt "Lanset"lərə dəqiq zərbələr endirməyə kömək edir. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin (USQ) radioelektron mübarizə sistemlərindən "yan keçən" və qorunan hədəfləri dəqiq vuran Rusiyanın süni intellektə malik dronlarının peyda olması Ukrayna ordusunu və NATO-nu xüsusilə narahat edir. Düşmən bu cür zərbələri, məsələn, Xerson istiqamətində alıb, burada desant qüvvəsinin olduğu Ukrayna kateri "radioelektron mübarizə günbəzi"nə baxmayaraq, Rusiyanın kamikadze-dronu tərəfindən məhv edilib. Bununla yanaşı, Rusiyada bütün növ PUA-lar üçün neyroşəbəkə yaradılıb ki, bu da maşınlara müstəqil olaraq Qərb hərbi texnikasını müəyyən etməyə və məhv etməyə imkan verir. XHƏ zonasında yüksək texnoloji "pilotsuz inqilab" davam edir.

Ukraynanın hərbi əməliyyatlar teatrında Rusiya "Lanset"ləri NATO ölkələrinin müasir kəşfiyyat, radioelektron mübarizə və hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə qarşıdurmada öz üstünlüyünü hər gün sübut edir. Dronların sayının artması Rusiya qoşunlarının taktikasında və döyüş gücündə keyfiyyətli sıçrayışı təmin edir. Kamikadze-dronların əsas məqsədləri düşmənin artilleriya silahları, zirehli texnikası, hava hücumundan müdafiə sistemləri və radarlarıdır. Nəticələr heyranedicidir: Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə verilmiş NATO-nun 155 mm-lik M777 haubitsalarının üçdə ikisi və tankların 15 faizi (o cümlədən "Leopard" 2A6) Rusiya "Lanset"ləri tərəfindən zədələnib və ya məhv edilib.

XHƏ dövründə süni intellekt elementləri ilə yüksək dəqiqlikli "Lanset"lər Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin ümumi dəyəri 1 milyard dollardan çox olan 500-ə yaxın hərbi texnikasını, o cümlədən, Almaniyanın "Leopard" tanklarını, ABŞ-ın "Bradley" piyada döyüş maşınlarını (PDM) və M109 "Paladin" özüyeriyən haubitsalarını, Slovakiyanın "Zuzana" özüyeriyən haubitsalarını, Polşanın "Krab" özüyeriyən haubitsalarını, İsveçin CV90/40 PDM-sini, "IRIS-T" və "Avenger" zenit raket sistemlərini məhv edib.

"Lanset" 70 km-ə qədər uçuş məsafəsinə, 5 kq-a qədər çəkisi olan yüksək güclü döyüş başlığına və 60 dəqiqəyə qədər uçuşa malikdir. Aerodinamik sxem manevr etməyə və saatda 110 km-ə qədər hədəfə doğru kəskin şəkildə uçuş etməyə imkan verir. "Lanset" avtomatik rejimdə istifadə olunur və radioelektron mübarizə sistemlərinə, hava hücumundan müdafiəyə sistemlərinə, hətta ən yeni lazer silahlarına qarşı da müqavimət göstərir. Bu yaxınlarda baş konstruktor Aleksandr Zaxarov qeyd edib ki, yeni nəsil "Lanset" ("İzdeliye-53") mobil sursatları praktiki olaraq möhkəmdir və düşmən radarları üçün görünməzdir.

Aparatın döyüş istifadəsi zamanı operator sadəcə axtarış bölgəsini göstərir. İşə salındıqdan sonra dron əhəmiyyətsiz hədəflərə məhəl qoymadan müstəqil olaraq düşmənin zirehli texnikasını, lüləli artilleriyasını və hava hücumundan müdafiə sistemlərini tapır. Dron dəstəsi hücum üçün hədəfləri müstəqil şəkildə bölüşdürür. "Lanset" kumulyativ, termobarik və ya qəlpəli-füqas döyüş başlığı daşıyır. Quraşdırılmış kamera cərrahi dəqiqliklə hədəfi vurmağa imkan verir. Məğlubiyyətin nəticəsini adətən cəbhə xəttini birinci keçən və hədəfin koordinatlarını dəqiqləşdirən "Zala-421" kəşfiyyat aparatı qeydə alır.

Kompleksin tərkibində müxtəlif mənbələr üzrə koordinatların müəyyən edilməsi üçün kəşfiyyat, naviqasiya və rabitə modulu daxildir ki, bu da "Lanset"i peyk naviqasiyası ilə xarici analoqlardan üstün edir. Təxminən 50 min dollara başa gələn Rusiya "Lanset"nin buraxılışı qiyməti 4 milyon dollar olan ABŞ-ın M777 yedəkli haubitsasından xeyli ucuz başa gəlir.

Rusiya ordusu bütün növ pilotsuz təyyarələrdən səmərəli istifadə edir. Lakin dünyada heç bir mobil sursatı yüksək texnoloji "Lanset"lə eyni sıraya qoyula bilməz. Rusiya bununla da dayanmayacaq, dronların dəqiqliyini və intellektini artıraraq rəqibləri üzərində liderliyini artırmaq niyyətindədir.

Rusiya müdafiə sənayesi kamikadze, kəşfiyyat və hücum dronların bütün xəttinin hazırlanması, kütləvi istehsalı, yenilənməsi üçün inkişaf etmiş elmi və istehsal bazasına malikdir. Rusiya Federasiyası Hökuməti tərəfindən 2023-cü ilin iyun ayında təsdiqlənmiş Pilotsuz Aviasiyanın İnkişafı Strategiyası 2035-ci ilə qədər təxminən 200 min ədəd dronların illik istehsalının perspektivini müəyyən edir. Hücum dronlarının kütləvi istehsalı və fəal döyüş tətbiqi müasir yüksək intensivlikli silahlı münaqişələrdə qələbənin açarıdır.

Rusiya süni intellektə malik kamikadze-dronların hazırlanması, istehsalı və döyüş tətbiqi sahələrində dünya liderinə çevrilir. Əlbəttə ki, bu, özlüyündə məqsəd deyil, XHƏ-nin məqsədlərinə çatmaq üçün, ABŞ və NATO-nu Qərbin "hegemonluğunun" məhv olduğu sülhə məcbur etmək üçün bir vasitədir. Burada bərabər və bölünməz beynəlxalq təhlükəsizlik sistemi formalaşır.