BAKI, 2 avqust - Sputnik. Avrasiya İqtisadi Komissiyası (AİK) Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) ərazisində transsərhəd qarşılıqlı əlaqədə elektron rəqəmsal imzanın (ERİ) qarşılıqlı tanınması qaydalarını təsdiq edib. Qərarın Aİİ-də biznesin səmərəliliyini artıracağı gözlənilir.
Yeni qaydaların tətbiqi ilə Birliyin müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən şirkətlər üzv ölkələrin dövlət qurumları ilə qarşılıqlı əlaqədə eyni EDS-dən istifadə edə biləcəklər. Bu o deməkdir ki, hər bir ölkə üçün ayrıca ERİ əldə etməyə ehtiyac olmayacaq.
Bildirilir ki, AİK transsərhəd B2G (biznesdən hökumət/biznes-dövlət) qarşılıqlı əlaqədə ERİ-nin tanınmasını prioritet məsələ kimi tələb edən 14 sahə müəyyən edib. Belə ki, vahid ERİ-nin fəaliyyət göstərəcəyi əsas sahələr arasında pul-maliyyə sektoru, vergi, nəqliyyat və logistika, energetika, aqrar-sənaye kompleksi, gömrük tənzimlənməsi, ticarət və s. var.
Gözlənilir ki, uzunmüddətli perspektivdə bu qərar transsərhəd ticarətin inkişafına və Aİİ-yə inteqrasiyaya töhfə verəcək.
ERİ beynəlxalq ticarətin inkişafında mühüm addımdır
Qeyd edək ki, elektron rəqəmsal imzadan hazırda dünyanın bir çox ölkələrində istifadə olunur. O, biznes fəaliyyətini optimallaşdırmaq və bir çox bürokratik prosedurları sadələşdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Bu, onlayn formatda uzaqdan istifadə olunan adi imzanın rəqəmsal analoqudur. ERİ-nin Aİİ ərazisində tanınması hüquqi şəxsin qeydiyyatdan keçdiyi ölkədən kənarda onun hüquq qüvvəsinin yenidən təsdiqlənməsinin qarşısını alacaq.
Bundan əlavə, elektron rəqəmsal imzanın tanınması ticarət müqavilələrinin imzalanması zamanı vaxta qənaət edir, iş prosesini daha şəffaf edir, tərəfdaş ölkələrin vergi və gömrük xidmətləri ilə işin aparılmasını asanlaşdırır.
Eyni zamanda, ERİ-nin Aİİ çərçivəsində tanınması müxtəlif ölkələrin hüquqi şəxslərinə İttifaq dövlətlərində elan edilən tenderlərdə iştirak etməyə imkan verəcək.
Elektron imzaların Aİİ ölkələri tərəfindən qarşılıqlı tanınması, həmçinin bütün gömrük sənədlərinin elektron şəkildə imzalanmasına və göndərilməsinə imkan verəcək.
Belə bir fürsət keçid məntəqələrində növbələri qısaldacaq, vətəndaşlarla məmurlar arasında təmasları minimuma endirəcək.
Azərbaycanda elektron imza
Azərbaycanda elektron imza 2011-ci ildə tətbiq edilib, bu gün ölkədə rəqəmsal imzanın iki növü var - SİMA Token və ASAN İmza. Onlardan ölkədə dövlət orqanları tərəfindən göstərilən istənilən elektron xidmətlərin tərkib hissəsi kimi istifadə oluna bilər.
Qeyd edək ki, SİMA Token vətəndaşlar, sahibkarlar, hüquqi şəxslər və dövlət qurumları tərəfindən istifadə olunur. Hazırda ölkədə 300 minə yaxın hüquqi və fiziki şəxs SİMA elektron imza sistemindən istifadə edir.
“ASAN İmza”ya gəlincə, bu sistemdən vətəndaşlara göstərilən 650-dən çox dövlət elektron xidmətindən istifadə zamanı istifadə olunur. Eyni zamanda, Azərbaycan EDS-nin tərəfdaş ölkələrin, xüsusən də Rusiya və Türkiyə ərazisində tanınması üzərində işləyir.
Belə ki, Rusiya ilə elektron imzaların qarşılıqlı tanınması ilə bağlı danışıqlar 2021-ci ildən davam edir. 2019-cu ildən etibarən elektron imzaların qarşılıqlı tanınması mexanizmlərinin tətbiqi baxımından texniki məsələlərin həlli üçün Türkiyə ilə birgə fəaliyyətlər həyata keçirilir. Azərbaycanla bir sıra Avropa ölkələri arasında da analoji danışıqlar aparılır.
Elekron imza, arxiv
Dünya ticarətinin rəqəmsallaşdırılmasının əhəmiyyəti
Vahid elektron rəqəmsal imzanın tərəfdaş ölkələrin ərazisində tətbiqi dünya ticarətinin rəqəmsallaşdırılmasında növbəti addımdır. Beləliklə, rəqəmsallaşmanın dünya ticarətinə təsiri ölkələr arasında ixrac-idxal əməliyyatlarında yeni elektron texnologiyaların yayılmasındadır.
Bundan əlavə, rəqəmsallaşma nəqliyyat və logistika layihələrində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, hazırda Transxəzər Dəhlizi (Orta Dəhliz) çərçivəsində “vahid pəncərə” əsasında tranzit gömrük prosedurunun sadələşdirilməsi layihəsinin həyata keçirilməsinə əhəmiyyətli resurslar yatırılır.
Bundan əlavə, “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin (BND) rəqəmsallaşdırılması istiqamətində işlər aparılır.
Ekspertlər hesab edir ki, Şimal-Cənub dəhlizi daxilində sərhədlərdə nəqliyyat vasitələrinə və yüklərə nəzarət proseslərinin rəqəmsallaşdırılması effektinə görə əlavə nəzarət zolaqlarının və yoxlama platformalarının tikintisi ilə müqayisə oluna bilər.
Gözlənilir ki, regionun əsas nəqliyyat arteriyalarının - Şimal-Cənub BND və Transxəzər marşrutunun rəqəmsallaşdırılması prosesi başa çatdıqdan sonra Azərbaycanla Aİİ ölkələrindəki tərəfdaşları arasında yük axını əhəmiyyətli dərəcədə artacaq və bu da ittifaqın hər bir ayrı-ayrı dövləti ilə ölkəmiz arasında ticarətin artmasına səbəb olacaq.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.