BAKI, 21 avqust — Sputnik. Aİİ ölkələri və Azərbaycan sürücülərə və taksi xidmətlərinə dair tələbləri dəyişib. "Sputnik Azərbaycan" xəbər verir ki, sentyabrın 1-dən Rusiyada yeni taksi qanunu qüvvəyə minəcək və bu qanun Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) digər ölkələrindən olan sürücülərə də təsir edəcək.
Dörd əsas dəyişiklik var. Birincisi, qanunda taksi sürücülərinin yeni kateqoriyası - özünüməşğul olanlar meydana çıxıb. İkincisi, sürücünün fəaliyyət göstərdiyi şəhəri tanıdığını sübut etmək üçün attestasiyadan keçməsi tələbi qoyulub. Üçüncüsü, bu fəaliyyət üçün icazə pulsuz verilir ki, bu da vacibdir. Digər dəyişiklik rəqəmsallaşma ilə bağlıdır və üç reyestrin tətbiqinə aiddir: daşıyıcılar, taksilər və taksi sifarişi xidmətləri.
Aİİ ölkələrində "B" kateqoriyalı sürücülük vəsiqəsi və üç il və ya daha çox sürücülük təcrübəsi olan şəxs taksi sürücüsü ola bilər. Gələcək taksi sürücüsünün sürücülük üçün heç bir tibbi əks göstəriş olmaması vacibdir.
Bu şəxslərə taksi xidməti göstərmək qadağandır: dəfələrlə sürücülük vəsiqəsindən məhrum edilmiş; şəhəri tanımaq üçün sertifikatdan keçməmiş; üzərindən götürülməmiş və ya ödənilməmiş məhkumluğun olması; yol hərəkəti qaydalarının pozulmasına görə üçdən artıq ödənilməmiş inzibati cərimənin olması.
Bundan əlavə, bütün taksi sürücüləri səfərdən əvvəl tibbi müayinədən keçməlidirlər.
Azərbaycanda sərnişindaşıma sahəsində islahatlar
Oxşar dəyişikliklər Azərbaycanda da qüvvəyə minəcək. Cümə günü, avqustun 18-də Prezident İlham Əliyev bir sıra qanunlara və qanunvericilik aktlarına, o cümlədən "Avtomobil nəqliyyatı haqqında" qanuna dəyişiklikləri təsdiqləyib. Bütün yeniliklər ölkədə taksi xidmətlərinin göstərilməsi prinsiplərinin dəyişdirilməsi, eləcə də sürücülərin və sərnişinlərin hüquqlarının müdafiəsi üçün nəzərdə tutulub.
Dəyişikliyə əsasən, bundan sonra sərnişindaşıma üçün istifadə olunan avtonəqliyyat vasitələri taxoqraf və ya taksometr, nağdsız ödəniş terminalları ilə təmin edilməlidir. Dəyişikliklər taksi xidmətinin operatorunu real vaxt rejimində daxil olan sifarişlər barədə şəxsiləşdirilmiş məlumatı tənzimləyici orqana ötürməyə, habelə sürücülərin iş və istirahət şəraitinə riayət olunmasına nəzarət etməyə məcbur edir. Sürücülər özləri Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyində peşə hazırlığı kursu keçməyi öhdələrinə götürürlər.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, həmçinin ölkədə taksi fəaliyyəti ilə bağlı yeni dövlət rüsumlarını təsdiq edib. Avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişinlərin və yüklərin daşınmasına icazənin verilməsi üçün tariflər müəyyən edilib.
Dövlət rüsumları aşağıdakı kimi müəyyən edilib:
taksi minik avtomobilləri ilə sərnişin daşınmasını təmin etməyə icazə verən şəhadətnamə alındıqda - 125 manat;
bir nəqliyyat vasitəsinə keçid kartının alınması - 25 manat;
Azərbaycan Respublikası ilə xarici dövlətlər arasında avtomobil nəqliyyatı ilə beynəlxalq yük və qeyri-müntəzəm sərnişin daşımalarına operatorlar tərəfindən buraxılış vərəqələrinin alınmasına görə - 250 manat;
hər bir nəqliyyat vasitəsinə keçid kartının alınması - 75 manat;
taksi sifariş edən operatorun fəaliyyətinə icazənin alınması - 3000 manat.
Qeyd edək ki, taksi minik avtomobilləri ilə sərnişindaşıma üçün lisenziyalar, eləcə də taksi sifarişi verən operatorun fəaliyyətinə icazə 7 il müddətinə veriləcək.
Eyni zamanda, icazəsiz taksi xidməti göstərən vəzifəli şəxslər 10 500 manat, hüquqi şəxslər isə 20 000 manat məbləğində cərimə olunacaqlar.
Dəyişikliklərin ümumi xüsusiyyətləri
Aİİ-dəki qaydalarda olduğu kimi, Azərbaycan qanununda da yeni kateqoriyalı taksi sürücüləri – özünüməşğulluqla işləyənlər yaranıb.
Hazırda taksi sürücüləri xüsusi mobil proqramlar vasitəsilə həm müstəqil, həm də aqreqatorlar üçün işləyə biləcəklər.
Azərbaycanda sürücülük vəsiqəsini əldə etmək üçün sürücülər təkcə məhkumluğun olmaması haqqında arayış deyil, həm də insan həyatına və sağlamlığına qəsd, narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsi və insan alveri ilə bağlı cinayətlərə görə məhkumluğunun olmadığını təsdiq edən sənəd təqdim etməlidirlər. Habelə, yol hərəkəti qaydalarının pozulmasına görə; taksi xidmətlərinin göstərilməsi üzrə müvafiq vəzifə tutma və ya fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum etmə haqqında məhkəmə qərarının olmaması haqqında və s. sənədlər də təqdim olunmalıdır.
Bundan əlavə, sürücülər narkotik və alkoqol sərxoşluğu ilə bağlı mütəmadi olaraq səfərqabağı tibbi müayinədən keçməlidirlər.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda yuxarıda göstərilən dəyişikliklər 2023-cü il oktyabrın 1-dən qüvvəyə minəcək.
İslahatların üstünlükləri
Nəqliyyat sahəsi üzrə müstəqil ekspert Elməddin Muradlının sözlərinə görə, adıçəkilən qanunda taksi xidməti göstərən və yükdaşımaları həyata keçirən əcnəbilərə (xarici nömrəli avtomobillərdə işləyərkən) sanksiyalar müəyyən edilib. Amma tərəfdaş ölkələrin vətəndaşları Azərbaycana gəlsələr, respublika ərazisində işləmək üçün dövlət rüsumunu ödəmələri kifayət edər.
Bundan başqa, yeni tələblər sərnişindaşıma sahəsində qanunsuzluğun qarşısını alacaq.
"Taksi xidməti sektorunda problemlər təkcə Azərbaycanda deyil, bir çox ölkələrdə də mövcuddur. Onları müxtəlif yollarla həll edirlər. Sadəcə olaraq, Azərbaycanda qanunvericilikdəki boşluqlara görə operatorlar bundan yararlanıblar. Bazarda "Bolt", "Uber", "Yango", "Maxim", "Yandex" kimi aqreqatorlar hakimiyyətə gəldilər. Onlar bazara girdikdən sonra səyahət qiymətlərini o qədər aşağı saldılar ki, sürücüləri istismar etməyə başladılar. Lakin bəzi ölkələrdə daha qətiyyətli fəaliyyət göstərirdilər. Azərbaycanda birdən-birə başa düşdülər ki, hansısa xarici şirkət hər şeyi öz əlinə alıb. Hüquqi bazanın olmaması səbəbindən bunu dayandırmaq mümkün deyildi", - deyə həmsöhbət bildirib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan qanunvericiliyində yeni "taksi operatoru" anlayışı yalnız indi və ilk dəfə olaraq yaranıb, halbuki digər ölkələr bunu on il əvvəl ediblər. Hazırda qanunun icrasına nəzarət mexanizmi yaratmaq lazımdır.
Aİİ-yə gəlincə, Azərbaycan bu ittifaqa daxil olarsa, Milli Məclis onun qanunlarını ratifikasiya etməli olacaq və onlar üst-üstə düşərsə, belə tələblər olmayacaq.
Digər ekspert Aslan Əsədov isə "Sputnik Azərbaycan"a müsahibəsində qeyd edib ki, Azərbaycanın hələ Aİİ üzvü olmamasına baxmayaraq, iki qanunun oxşar cəhətləri sürücülərin işlə təmin olunmasını sadələşdirəcək.
"Vətəndaşlarımız xarici ölkələrdə nəqliyyatı idarə etmək hüququna malikdirlər, xüsusən də respublikada verilən sürücülük vəsiqələrinin beynəlxalq standartlara cavab verdiyini nəzərə alsaq. Sürücülük vəsiqələrinin qarşılıqlı tanınması, qonşu ölkələrlə əməkdaşlıq, qanundakı dəyişikliklər vətəndaşlarımızın məşğulluq prosesində yaranan problemləri aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır", - deyə həmsöhbət bildirib.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.