Ukraynalılar Rusiyaya müqavimət göstərmək, öz şəhərlərini tərk etmək istəmirlər - Sorğu

BAKI, 14 iyul — Sputnik. Hərbi vəziyyətin kəskinləşməsi halında ukraynalılar şəhərlərini tərk etməyəcəklər, lakin Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sıralarına da qoşulmayacaqlar.

Amerika tədqiqatçıları apardıqları sorğu əsasında bu nəticəyə gəliblər.

İyunun sonunda Ukraynanın "Reytinq" sosioloji qrupu ABŞ-ın qeyri-kommersiya təşkilatı olan "Beynəlxalq Respublikaçılar İnstitutu"nun (International Republican Institute, IRI) sifarişi ilə Ukraynanın nəzarəti altında olan şəhərlərin sakinlərinin əhval-ruhiyyəsi ilə bağlı araşdırma aparıb.

Xüsusi hərbi əməliyyat zamanı Ukrayna vətəndaşlarının əksəriyyətinin evlərinə ziyan dəyməyib, sakinlər yaşadıqları şəhərin yaxınlığında vəziyyət gərginləşəcəyi təqdirdə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə qoşulmaq, həmçinin öz yaşayış yerlərini tərk etmək niyyətində deyillər. USAİD (ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi) tərəfindən maliyyələşdirilən bu və digər tədqiqatların nəticələri haqqında daha ətraflı "Sputnik"in materialında oxuyun.

USAID-in maliyyə dəstəyi və ABŞ-ın IRI qeyri-kommersiya təşkilatının sifarişi ilə Ukraynanın "Reytinq" sosioloji qrupu Ukraynanın nəzarəti altında olan 21 şəhərdə (o cümlədən Rusiyanın Zaporojye şəhərində) daimi yaşayan vətəndaşlar arasında sorğu keçirib.

Araşdırma çərçivəsində 18 yaşdan yuxarı 16,8 min insanla müsahibə aparılıb.

Respondentlərdən yaşayış yerlərinin yaxınlığında hərbi vəziyyət gərginləşərsə, nə etməyi planlaşdırdıqları soruşulub. Respondentlərin əksəriyyəti cavab verib ki, onlar getmək fikrində deyillər və şəhərlərində qalmağı planlaşdırırlar.

Eyni zamanda, az adam Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə qoşulmağa və Rusiya qoşunlarına müqavimət göstərməyə hazırdır. Hətta o zaman da silaha sarılmaq istəyənlər arasında ən yüksək rəqəmlər (14-17%) əsasən qərb şəhərlərindən olan sorğu iştirakçıları arasındadır. Hərbi əməliyyatlar onlara şərqli həmvətənlərindən daha az toxunub.

Hərbi vəziyyətin gərginləşdiyi təqdirdə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə qoşulmağa hazırlaşanların sayı Xarkovda respondentlər arasında cəmi 6%, Odessa, Çerniqov və Zaporojyedə - 8%, Nikolayevdə - 9% təşkil edib.

Amerika pulları ilə aparılan araşdırmanın nəticələri Ukrayna təbliğatının yaydığı məlumatlarla heç də tam olaraq üst-üstə düşmür.

Tədqiqat çərçivəsində o da məlum olub ki, Ukraynada bomba sığınacaqlarının təşkilinin keyfiyyəti çox aşağı vəziyyətdədir.

Bu barədə soruşduqda, 21 şəhərdən 18-də respondentlərin əksəriyyəti "pis", "dəhşətli" və ya "xidmət mövcud deyil" variantlarına səs verib.

Döyüş əməliyyatlarından ən az zərər çəkən qərbdəki Ujqorod və İvano-Frankovsk şəhərlərində yuxarıda qeyd olunan variantlar "bilmirəm" variantını cüzi fərqlə üstələyib. Daha iki qərb şəhərində – Ternopol və Lutskda "cavab verməkdə çətinlik çəkirəm" seçimi "pis" variantı ilə eyni sayda səs toplayıb.

Odessada da vəziyyət oxşardır – "pis" və "dəhşətli" variantları ilə eyni sayda insan "cavab verməkdə çətinlik çəkirəm"ə səs verib.

21 şəhərin sakinləri "müharibə nəticəsində onların mənzillərinə ziyan dəyibmi?" sualına maraqlı cavablar veriblər.

Cavablar Ukrayna hakimiyyətinin davamlı xəbərləri və Rusiyanın terror dövləti olması, yaşayış binalarını məqsədyönlü şəkildə dağıtması və yerli əhaliyə qarşı soyqırım törətməsi barədə təbliğat fonunda xüsusilə maraqlıdır.

Belə ki, bütün şəhərlərdə respondentlərin böyük əksəriyyəti Rusiyanın keçirdiyi xüsusi hərbi əməliyyat zamanı mənzillərinə ziyan dəymədiyini bildirib. Müvafiq cavabları 21 şəhərdən 18-də respondentlərin 94-100%-i, Nikolayevdə - 73%, Çerniqovda - 66%, Xarkovda - 60% verib.

Evləri az-çox zərər çəkmiş Nikolayev sakinlərinin 20% -ində zərər "əhəmiyyətsiz" olub. Çerniqovluların 24%-i və Xarkov sakinlərinin 30%-i ilə eyni fikir təkrarlanıb.

Ümumilikdə, Nikolayevdə, Çerniqovda və Xarkovda döyüş əməliyyatları nəticəsində mənzillərin müvafiq olaraq 93%, 90% və 90% -i heç bir zərər görməyib və ya onlara bir qədər zərər dəyib.

Yeri gəlmişkən, sorğunun nəticələrinə görə, respondentlərin əksəriyyəti bu şəhərlərdə qəzalı mənzillərin bərpası ilə bağlı işlər görməyib və ya bərpa işi qismən həyata keçirilib.

Bu barədə mənzili zədələnənlərin 63% -i Çerniqovda (34% -i yaşayış yerini qismən bərpa edib, 29% -i heç bir iş görməyib), 79% -i Xarkovda (müvafiq olaraq 29% və 50%), 82% -i Nikolayevdə (müvafiq olaraq 20% və 62%) məlumat verib.

Eyni zamanda, mənzillərinin bərpası işləri aparılsa da, onlar Ukrayna hakimiyyətinin hesabına deyil, əsasən sakinlərin öz ciblərindən ödənilib.

Bunu evləri zədələnmiş sakinlərdən Nikolayevdə respondentlərin 71%-i, Xarkovda 45%, Çerniqovda isə 77% respondent bildirib. Eyni zamanda, Nikolayev sakinlərinin yalnız 19% -i, Xarkov sakinlərinin 46% və Çerniqov sakinlərinin 12% -i dövlət vəsaitləri hesabına bərpa işləri aparıblar.

Elə həmin Çerniqovda daha çox bərpa işləri dövlət yardımı çərçivəsində deyil, xeyriyyə təşkilatları və fondlar (26%), eləcə də beynəlxalq təşkilatlar (13%) hesabına aparılıb.

Ümumiyyətlə, yuxarıda qeyd olunan üç şəhərin heç birində dövlətin mənzillərin bərpasında köməyinə inanmırlar: evləri zədələnmiş və hələ təmir olunmamış Nikolayev sakinlərinin 65% -i öz hesabına mənzillərini bərpa etməyi planlaşdırır, Xarkov sakinlərinin 47% -i və Çerniqovların 71% -i də belə cavab verib.

Respondentlərin əksəriyyəti etiraf edib ki, hərbi əməliyyatlar başlayandan sonra Ukraynanı tərk edib xaricə gedən yaxın qohumları yoxdur. 49-72%-i bildirib ki, onların ailə üzvləri nəinki başqa ölkəyə getməyib, hətta Ukraynanın başqa regionuna da köçməyib və öz şəhərlərində qalıblar.

Qohumları xaricə gedən Ukrayna vətəndaşlarının (16,8 min respondentdən, təxminən 5,7 min nəfəri) yalnız 1-4 faizi Rusiyaya köçüb.

Maraqlıdır ki, BMT-də dünya üzrə 6,33 milyon ukraynalı qaçqının olmasından danışılır, bu qaçqınların isə 1,28 milyonu Rusiyaya gedib (dünyanın hər hansı digər ölkəsindən çox).

USAİD-in vəsaitləri ilə aparılan sorğunun belə nəticələri yalnız üç şeyi deyə bilər: ya Amerika pulları ilə işləyən tədqiqatçılar şanslı təsadüf nəticəsində qohumları Rusiyaya getməyən məhz belə sakinlərlə rastlaşıblar, ya Ukraynanın nəzarətində olan şəhərlərin sakinlərini o qədər qorxudulublar ki, qohumlarının mühacirətini etiraf edə bilmirlər, ya da IRI-nin dərc etdiyi araşdırmanın nəticələri heç də tam doğru deyil.

Aşağıda təqdim olunan sorğunun nəticələrini qəbul edərkən bu məqam da nəzərə alınmalıdır.

Hətta belə şəraitdə – insanların bu cür suallara anonimlik şərti ilə cavab verməkdən qorxa bildiyi və müəyyən nəticələrlə maraqlanan tədqiqatçıların yekun göstəriciləri "dəyişdirə" biləcəyi bir şəraitdə belə – Odessada sorğuda iştirak edənlərin 47%-i Ukraynanın NATO-ya daxil olmasına səs verməyib. Xarkov sakinlərinin 38%-i, Dnepr sakinlərinin 31%-i, həmçinin Nikolayev və kazakların 28%-i eyni hərəkəti edib.

Eyni zamanda, ölkənin NATO-ya daxil olmaq kursu Ukraynanın qərbində maksimum dəstək alır – Lvovda respondentlərin 92%-i "lehinə" səs verib. Ümumiyyətlə, sakinlərinin daha çox "lehinə" səs verən ilk 5 şəhər (respondentlərin 88-92%-i) Qərbi Ukraynada yerləşir - Lvov, Lutsk, İvano-Frankovsk, Ternopol, Rovno.

Bütün yuxarıda deyilənlərə baxmayaraq, sanki, Ukraynanın qərb və cənub-şərq sakinlərinin əhval-ruhiyyəsi arasında fərq kifayət qədər yüksək səviyyədə qalmaqda davam edir.

Əlavə olaraq qeyd edək ki, bu araşdırmanın nəticələrinə görə, Ukraynanın dörd böyük cənub-qərb şəhərinin, eləcə də Kiyevin nəzarətində olan Zaporojye şəhərinin sakinlərinin əksəriyyəti evdə rus dilində danışdıqlarını etiraf ediblər.

Belə ki, Nikolayevdə respondentlərin 61%-i, Dneprdə (keçmiş Dnepropetrovsk) 66%-i, Zaporojyedə 67%-i, Xarkovda 78%-i və Odessada 80%-i tədqiqatçıların müvafiq sualına cavab veriblər.

Həmçinin Kiyevdə respondentlərin 38%-i, Çerniqovda isə 41%-i evdə rus dilində danışır.