BAKI, 8 iyul — Sputnik. Kanar adalarının La Palma adası yaxınlığında Atlantik okeanının sahilində sahilə çıxmış ölü kaşalotu müayinə edən patoloq, sözün əsl mənasında, bəxtini quyruğundan tutub. Heç kimin ağlına gəlməzdi ki, kaşalotun (kaşalotlar dəstəsinin dişli kaşalotlar yarımdəstəsinə aid iri dəniz məməlisi növü) içərisi qiymətli xəzinəni gizlədir: ənbər ölü məməlinin bağırsaqlarından çıxarılıb. Bu barədə "The Guardian" qəzeti hadisəni nəql edib.
Las Palmas Universitetinin (Kanar adaları) Heyvan Sağlamlığı və Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun rəhbəri Antonio Fernandez Rodriqes heyvanın niyə öldüyünü anlamaq üçün onu araşdırıb. Digər şeylər arasında, tədqiqatçı kaşalotun yoğun bağırsağına baxıb və diametri 50-60 santimetr və çəkisi təxminən 10 kq olan daşa bənzər bir şey çıxarıb. Bu parçanın kəhrəba olduğu ortaya çıxıb. Mindən çox kaşalot üzərində araşdırma aparan alim daha sonra heyvanın bu xüsusi ənbər parçasının yaratdığı sepsisdən öldüyünü iddia edib.
Kəhrəba, çox vaxt "üzən qızıl" və ya "iyli xəzinə" adlandırılan nadir bir maddədir və əsrlər boyu ətriyyatçılar üçün qiymətli olub. Belə ki, orta hesabla ənbərin kiloqramı üçün 50 min dollardan 100 min dollara qədər pul ödəyirlər. İspanların kəşf etdiyi sözügedən parçanın dəyəri təxminən 700 000 dollardır.
Ənbərin mənşəyi yalnız XIX əsrin əvvəllərində geniş miqyaslı kaşalot ovu başlayanda müəyyən edilib. Kaşalotlar çoxlu sayda kalmar yeyirlər, əksəriyyəti həzm olunmur və çölə atılır. Ancaq bəziləri mədədə qalır və illər keçdikcə birləşərək kəhrəba əmələ gətirir. Bəzən gəyirmə şəklində ətrafa buraxılır, buna görə də kəhrəba ən çox dənizdə üzür. Amma bəzən, La Palmadakı kaşalotda olduğu kimi, parça çox böyük olur, bağırsaqları parçalayır və heyvanı öldürür.
Günəşdə uzun müddət qaldıqdan sonra kəhrəba sıxılmış rezin parçasına bənzər son dərəcə qiymətli məhsula çevrilir. Xüsusi kəskin qoxuya malikdir. Maddə həmçinin ətirlərin ömrünü uzada bilən qoxusuz bir spirt olan ambrein ehtiva edir, buna görə də ətriyyatçılar arasında populyarlaşır. Bu, son dərəcə bahalı tərkib hissədir, ona görə də yalnız eksklüziv ətirlərdə istifadə olunur.
Minlərlə insan suyun səthində üzən sıxılmış boz maddə parçası tapmaq üçün aylarla dənizlərin və okeanların sahillərində dolaşmağa hazırdır. Əsasən, səyahətləri axtarışlarla birləşdirməyə vaxtı və imkanı olan balıqçılar və ya təqaüdçülər kəhrəba axtarır və tapırlar. Hətta bu, yaşlılar arasında turizm formasına çevrilib. Bir qram kəhrəba üçün bu gün 50 dollara qədər verirlər və buna görə də onun üçün ovçuların sayı azalmır. Kəhrəba, daha az olmasa da, yüz kaşalotdan yalnız birində olur. Çox vaxt dalğalarla sahilə çıxır. Ancaq bu yapışqan kütlə suda tez-tez tapıla bilməz. Bunun üçün bir sirri bilmək lazımdır: kaşalot dəniz səthindən 30 sm aşağıda üzür. Yalnız onu bilən insanların onu tapmaq şansı yüksəkdir.
"National Geographic"in məlumatına görə, nəsli kəsilməkdə olan kaşalotlara görə ABŞ-da ətirlərdə kəhrəbadan istifadə qanunsuz sayılır, lakin Fransada bununla bağlı heç bir qadağa yoxdur və "Lanvin" və "Chanel" kimi ətir evləri hələ də bu maddədən öz ətirlərini hazırlamaq üçün istifadə edirlər.
Təəssüf ki, kaşalot kəhrəbasının yüksək qiymətləri brakonyerləri kaşalotları öldürməyə təşviq edir. Hindistanda əsl "kaşalot ovçuları" qrupları qeydə alınır. Ənbərdən pul qazanmaq istəyən brakonyerlər onlarla kaşalotu məhv edirlər. Onlar sahildən və ya sudan ənbər toplamaq istəmirlər, sadəcə olaraq kaşalotları öldürüb mədələrini yarırlar. Artıq kaşalotların yoxa çıxdığı ərazilər var. Dünyadakı kaşalotların hazırkı sayını təxmin etmək çətindir. Ən çox ehtimal olunan rəqəm 300-400 min başdır.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.