"Onları boş yerə sərf edəcəklər": Hansı NATO ölkələri Ukraynaya daxil ola bilər?

Şimali Atlantika alyansının keçmiş Baş katibi Anders Foq Rasmussen bu hərbi blokun bəzi avropalı üzvlərinin Ukraynaya qoşun yeridəcəyini güman edib. Kimin öz silahlı qüvvələri ilə Kiyevi dəstəkləməyə hazır olması, təhlükənin real olub-olmaması və bunun Rusiya üçün nə demək olduğu barədə RİA Novosti-nin materialında.

2009-cu ildən 2014-cü ilə qədər NATO-ya rəhbərlik edən Rasmussen Ukraynanın keçmiş Prezidenti Petro Poroşenkonun qeyri-rəsmi müşaviri olub, Zelenskinin nəzdində isə məsləhət qrupuna rəhbərlik edib. Bundan əlavə, o, bütün dünyada "demokratik dəyərləri" təbliğ edən qeyri-kommersiya təşkilatı olan "Demokratiyalar Alyansı"nın təsisçisi olması ilə tanınır. Sabiq Baş katib Vaşinqtonu və bir sıra Avropa paytaxtlarını əhatə edən turunu yenicə başa vurub: o, orada alyansın iyul sammitinə necə hazırlaşdıqlarını öyrənmək istəyib.

O əminliklə bildirib ki, Vilnüsdə keçirilən bu görüşdə Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti vermək və Ukraynanın bloka üzvlüyünü təmin etmək lazımdır. Əks təqdirdə münaqişənin gərginləşməsi qaçılmazdır.

ABŞ-ın alyansdakı daimi nümayəndəsi Culianna Smit də öz növbəsində qeyd edib: "Biz Ukraynanı NATO ilə münasibətlərdə təbliğ etmək üçün bir çox variantları nəzərdən keçiririk".

Rasmussen hesab edir ki, hərbi blokun bəzi üzvləri "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə (USQ) birbaşa yardım üçün Ukrayna ərazisinə qoşun göndərə bilər".

"Polşanın bu kontekstdə fəallığı gücləndirəcəyini, ardınca da Baltikyanı ölkələrin oraya qoşun göndərmək ehtimalını istisna etməzdim. Düşünürəm ki, Ukrayna Vilnüsdə heç nə əldə etməsə, polyaklar belə bir koalisiya qurmaq barədə ciddi düşünəcəklər", - deyə o bildirib.

Danimarkalı siyasətçi qeyd edib ki, Kiyev özü birbaşa hərbi dəstək üçün xoşuna gəldiyi dövlətlərə müraciət edə bilər və bu, tamamilə qanuni olacaq.

Ukraynada isə onların hələ də bu xahişdən məmnun qalacaqlarına inanmırlar. "Silahlı münaqişə başa çatana qədər xarici dövlətlər onlara qoşun göndərməyəcək", - deyə Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba Rasmussenin sözlərini şərh edərkən bildirib.

ABŞ ötən il Kiyevə təhlükəsizlik zəmanəti verib. NATO-nun digər üzvləri də eyni yolla getməyə hazır görünürlər. Almaniya kansleri Olaf Şolts may ayında G7 sammiti çərçivəsində verdiyi müsahibədə hərbi əməliyyatların başa çatdıqdan sonra belə Ukraynanı müasir silahlarla təmin etməyə hazır olduğunu bildirib. Fransa Xarici İşlər Nazirliyi isə zəmanətlərlə bağlı rəsmi məlumat yayıb.

Rasmussenin sözlərinə görə, bütün zəmanətlərin yazılı şəkildə olması və NATO sammitindən əvvəl Kiyevə verilməsi vacibdir. Ancaq o xəbərdarlıq edib: bu kifayət deyil. Ukraynanın gələcəyi hələ müzakirə olunmur.

"Mən bir neçə Şərqi Avropa lideri ilə danışmışam. Onlar Ukraynanın NATO-ya daxil olması üçün dəqiq yol xəritəsi istəyirlər", - deyə Rasmussen qeyd edib.

Hətta Vilnüsdə rəsmi bir təklif verilməsə də, ən azı növbəti il üçün (Vaşinqtonda sammit keçiriləndə) buna söz vermək olar. Sabiq Baş katib bildirib ki, Kiyevin İsveç və Finlandiya üçün sadələşdirilmiş prosedura ehtiyacı var. Skandinaviyalılar "fərdi plan"ın hazırlanması kimi aralıq mərhələlərdən qurtulublar. "Ukraynalıları daha az şey məyus edəcək", - deyə danimarkalı siyasətçi vurğulayıb.

"RİA Novosti"yə müsahibə verən ekspertlər sabiq Baş katibin Avropa qoşunlarının Ukraynaya mümkün daxil olması ilə bağlı bəyanatlarının Rusiya üçün həyəcan siqnalı olması ilə bağlı eyni fikirdədirlər.

"Rasmussenin səsləndirdiyi perspektiv NATO ilə birbaşa münaqişə deməkdir. O, sözlərinin hansı reaksiyaya səbəb olacağını çox gözəl anlayır. Bu, növbəti təxribatdır. Məqsəd nəyisə əvvəlcədən bilməkdir. Biz kiçik addımların getdikcə daha da ciddiləşdiyini gördük: radio və gülləkeçirməz jiletlərin tədarükündən tutmuş tanklara və təyyarələrə qədər", - deyə Hərbi-Siyasi Təhlil Bürosunun eksperti Pavel Kalmıkov deyir.

Rusiya Elmlər Akademiyasının nəzdində Beynəlxalq Əlaqələr və Dünya İqtisadiyyatı İnstitunun Avropa Araşdırmaları Mərkəzinin Baş elmi mütəxəssisi Vladimir Olençenko digər hallara da işarə edib.

"Aydındır ki, Rasmussen ABŞ-ın nöqteyi-nəzərini retranslyasiya edir. Vaşinqton Ukraynanın NATO ilə yaxınlaşmasında və buna görə də hərbi əməliyyatlar zamanı hər hansı təhlükəsizlik zəmanətlərinin verilməsində ən çox maraqlıdır. Bu, amerikalıların strategiyasıdır. Onlar Qərb müttəfiqlərini birləşdirməyə çalışırlar", - deyə ekspert hesab edir.

Məntiq sadədir: əgər avropalılar Rusiya ilə genişmiqyaslı münaqişə istəmirlərsə, Kiyevə indi kömək etmək daha yaxşıdır.

Olençenko əminliklə bildirib ki, Polşa və Baltikyanı ölkələrə gəlincə, bunlar ABŞ-ın təsir alətləridir. Əgər söhbət qoşunların daxil edilməsindən gedirsə, bu o deməkdir ki, lazım gələrsə, onlar müvafiq göstəriş alacaqlar.

"Moskva üçün bu, qəbuledilməzdir. Düşünürəm ki, Qərb üçün də. Bu, üçüncü dünya müharibəsinə doğru praktiki addımdan başqa bir şey deyil", - deyə politoloq əminliklə vurğulayıb.

Ekspert qeyd edib ki, Polşa və Baltikyanı ölkələr dünya siyasətinin subyektləri deyil, Vaşinqton və Brüssel Ukraynada olduğu kimi qeyd olunan dövlətləri boş yerə sərf edə bilər. Əgər bu baş verərsə, nüvə silahından istifadə məsələsi də ciddi şəkildə ortaya çıxacaq.