BAKI, 10 may — Sputnik. Bu gün İstanbulda Rusiya, Ukrayna, Türkiyə və BMT arasında taxıl sazişinin uzadılması və taxıl və gübrə tədarükünə dair sazişin Rusiya hissəsinin icrası ilə bağlı danışıqlar başlayacaq və iki gün davam edəcək. Bu barədə Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
Taxıl sövdələşməsinə dair yüksək səviyyəli görüşdə Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey Verşinin iştirak edəcək. Bundan başqa, BMT-nin baş katibi Antonio Quterreşin danışıqlarda iştirakı istisna edilmir. Eyni zamanda, danışıqların əsas günü mayın 11-i olacaq.
Rusiyanın qanuni tələbləri
Gözlənilir ki, danışıqların əsas mövzusu Rusiya Federasiyasından kənd təsərrüfatı məhsulları və gübrələrin ixracını nəzərdə tutan taxıl sazişi çərçivəsində sazişin Rusiya hissəsinin icrasına başlanılması olacaq. Moskva əvvəllər dəfələrlə qeyd edib ki, bu hissə yerinə yetirilməsə, taxıl sazişi yeni müddətə uzadılmayacaq. Ankara daha əvvəl bəyan etmişdi ki, Moskvanın tələbləri tamamilə qanunidir və onlara şübhəsiz əməl edilməlidir.
Digər mühüm mövzu "Rosselxozbank"ın SWIFT sisteminə, bank və sığorta zəmanətlərinə yenidən qoşulması məsələsi olacaq. Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlunun daha əvvəl qeyd edib ki, taxıl müqaviləsinin uzadılması Rusiya Federasiyasının bu tələblərinin nəzərə alınmasından asılı olacaq.
Bundan başqa, diplomatik mənbənin TASS-a verdiyi məlumata görə, İstanbul görüşündə Rusiyanın xüsusi hərbi əməliyyatı ilə əlaqədar Ukrayna limanlarında ilişib qalan Türkiyə ticarət gəmilərinin təhlükəsiz təxliyəsi planının hazırlanması da planlaşdırılır. Onların böyük hissəsi Türkiyəyə qayıdıb, Ukrayna limanlarında 10-a yaxın türk gəmisi var.
Türk banklarının iştirakı
Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi bundan əvvəl məlumat vermişdi ki, BMT-nin baş katibi Antonio Quterreş Türkiyənin dövlət bankı Rusiya taxıl və gübrələrin ödənişi üzrə əməliyyatların həyata keçirilməsində iştirak etmək təklifi alıb.
Ankara iddia edir ki, Türkiyə bankına qarşı təhdidlər olmasa, bu cür zəmanətlər verilərsə, bu təklif dəstəklənəcək. Məlumatlı mənbənin verdiyi məlumata görə, bu mövzunun texniki detalları İstanbulda keçiriləcək dördtərəfli danışıqlarda müzakirə olunacaq.
Eyni zamanda, yüksək səviyyəli türkiyəli rəsmisi daha əvvəl Reuters agentliyinə bildirib ki, Ziraat Bankı JP Morgan (JP Morgan) nümunəsində olduğu kimi, ABŞ və BMT-nin yazılı təsdiqi və təlimatları ilə sövdələşməyə vasitəçilik edəcək. Yazılı razılıq olmadan bu həyata keçirilməyəcək. Razılaşmalar əldə olunarsa, ABŞ və BMT hər bir əməliyyatı təsdiq etməli olacaqlar.
Taxıl müqaviləsi haqqında
22 iyul 2022-ci ildə İstanbulda qida və gübrələrin beynəlxalq bazara tədarükü ilə bağlı sənədlər paketi imzalanıb. İlkin olaraq müqavilələr 120 gün müddətinə bağlanıb, ötən ilin noyabrında həmin müddət uzadılıb. Bu il martın 18-də Rusiya sazişin müddətini 60 gün uzadacağını elan edərək, bunun BMT ilə imzalanmış memorandumun icrasını qiymətləndirmək üçün kifayət qədər vaxt olacağı barədə xəbərdarlıq edib.