BAKI, 14 mart — Sputnik. Cari ildə sürət yığan dünya mərkəzi banklarının kütləvi şəkildə qızıl alışı tendensiyası bu il də davam edib. Keçən il bu qiymətli metalın rekord səviyyədə alışı qeydə alınıb - mərkəzi banklar, təxminən, 70 milyard dollar dəyərində 1136 ton qızıl alıb ki, bu da 1967-ci ildən bəri ən yüksək göstəricidir.
Ümumdünya Qızıl Şurasının məlumatına görə, bütün dünya üzrə mərkəzi banklar yanvarda qızıl ehtiyatlarına daha 77 ton qızıl əlavə edib ki, bu da dekabrla müqayisədə 192% çoxdur.
Ötən il Türkiyənin maliyyə tənzimləyicisi ən böyük qızıl alıcısı olub və 2023-cü ilin yanvarında daha 23 ton qızıl almaqla ehtiyatlarını artırmağa davam edib. Bu gün respublikada 565 ton qızıl var.
Şuranın məlumatına görə, Avropa Mərkəzi Bankı yanvarda qızıl ehtiyatlarının, təxminən, 2 ton artdığını bildirib. Təşkilat qlobal iqtisadiyyatdakı risklərə görə mərkəzi banklar tərəfindən kütləvi qızıl alışlarının bu il də davam edəcəyini gözləyir.
Azərbaycan Mərkəzi Bankı "qızıl yarışı"nda iştirak etmir
Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) 2016-cı ildən qızılın alqı-satqısı ilə bağlı məlumat dərc etmir, AMB-nin qızıl ehtiyatları ilə bağlı dəqiq məlumat yoxdur. Bununla belə, Dünya Bankının məlumatlarına əsaslanan hesablamalara görə, 2021-ci ildə AMB-nin qızıl ehtiyatları bir il əvvəlki 121,5 min dollara qarşı 117,000 dollardan çox olub.
İqtisadçı Natiq Cəfərli hesab edir ki, Azərbaycanda xalis qızıl ehtiyatlarının payı var və bu ehtiyatların müəyyən qədər artması müşahidə olunur. Bununla yanaşı, o qeyd edib ki, respublikada qızıl ehtiyatları ilə bağlı vəziyyət digər ölkələrə nisbətən bir qədər fərqlidir, Çünki Dövlət Neft Fondu AMB ilə yanaşı, qızılın alınması və saxlanması hüququna da malikdir.
Natiq Cəfərli
© Sputnik
"Ona görə də hesab edirəm ki, bu baxımdan bizim AMB əsas oyunçu deyil, Dövlət Neft Fondu daha fəal rol oynayır", - deyə Cəfərli "Sputnik Azərbaycan"a bildirib.
İqtisadçı ekspert Emin Qəriblinin sözlərinə görə, qızıl Dövlət Neft Fondunun ehtiyatlarının, təxminən, 14%-ni təşkil edir.
O qeyd edib ki, Azərbaycan aktiv qızıl alıcısı deyil, lakin vəziyyətdən asılı olaraq bu strategiyaya düzəlişlər edilə bilər.
"Azərbaycanın qızıl-valyuta ehtiyatlarının strukturuna yenidən baxılması vacibdir. Çünki bu gün biz qiymətli kağızlar bazarında dəyişikliklərin şahidi oluruq. Qızıl daha çox güvənməyə dəyən ehtiyata çevrilir", - deyə Qəribli vurğulayıb.
İqtisadçı ekspert - Emin Qəribli
© Photo : From the personal archive of Emin Garibli
Qızılın gözlənilən tənəzzül qarşısında cəlbediciliyi
Cəfərli dünya mərkəzi banklarının qızıla marağının artmasını dünyanın iqtisadi tənəzzül ərəfəsində olması ilə izah edib.
"Dünyanın aparıcı ölkələrinin mərkəzi bankları inflyasiya ilə mübarizə aparmaq üçün faiz dərəcələrini artırır və bu, əks effekt verir – inflyasiya aşağı düşür, lakin iqtisadi aktivlik də aşağı düşür ki, bu da tənəzzül riskini yaradır", - deyə agentliyin həmsöhbəti izah edib.
R.Cəfərli əlavə edib ki, tənəzzül riski və iqtisadi aktivliyin azalması şəraitində qızıla maraq artır, bu da mərkəzi bankların bu növ qiymətli metalı kütləvi şəkildə almasına səbəb olub.
Qəribli bu fikirlərlə də razıdır ki, ümumilikdə bu gün dünya iqtisadiyyatında vəziyyət qeyri-sabitdir.
"Qiymətli kağızlar bazarına, xüsusən də valyuta bazarlarına və fond bazarlarına nəzər salsaq, görərik ki, onların hamısı gözləmə mövqeyindədir. Belə bir vəziyyətdə investisiyaların müəyyən axını var, xüsusilə, daha çox qızıl alınır", - deyə iqtisadçı bildirib.
Lakin Qəribli qeyri-sabit geosiyasi vəziyyəti Çin, Türkiyə və Rusiyanın maliyyə tənzimləyiciləri tərəfindən qiymətli metalın aktiv şəkildə alınmasının əsas səbəbi hesab edir. Onun sözlərinə görə, Qərbin Rusiya Federasiyasına qarşı sanksiyaları ssenarisi elə vəziyyəti diktə edir ki, aktivləri dollarla deyil, qızılla saxlamaq daha məntiqlidir.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.