Nadejda Sarapina, RİA Novosti
Böyük Britaniyada tərəvəzin qiyməti 4 dəfə artıb və kəskin qıtlıq yaranıb. Ən böyük supermarket şəbəkələri satışları rasionlaşdırmağa məcburdur. Fermerlər Birliyi hakimiyyət orqanlarını kənd təsərrüfatının enerji tutumlu sahələrini dəstəkləməyə çağırır. Hökumət isə əhaliyə kök bitkilərə keçməyi təklif edir.
Ayağa güllə atəşi
Bir nəfərə yalnız üç xiyar, pomidor və ya bibər — müharibədən sonrakı ilk illərdə olduğu kimi. Salat, brokoli, gül kələm, moruq da məhdudiyyətlərlə satılır. Hökumət izah edir: Bu, İspaniya və Mərakeşdə iqlimin gözlənilmədən soyuqlaşması ilə əlaqədardır.
Lakin insanlar bütün bəlaların səbəblərini Londonun uzağı görə bilməyən siyasətində görürlər: əvvəlcə - Brexit, hazırda - Rusiyanın enerji resurslarından imtina. Elektrik tarifləri bir neçə dəfə artıb, istixanalar çox baha başa gəlir. Lakin fermerlərin dəstək xahişlərinə cavab olaraq Ətraf Mühit Naziri Teresa Koffi "İspaniyada havaya nəzarət edə bilmədiyini" söyləyərək kahı və pomidoru turp və digər kök tərəvəzlərlə əvəz etməyi məsləhət görüb. Onun sözlərinə görə, qıtlıq bir ay ərzində davam edəcək.
Yemək üçün kifayət qədər pulu olmayanlara isə o, daha çox işləməyi təklif edir. "Gəliri artırmağın ən yaxşı yollarından biri əlavə bir neçə saat işləmək, ixtisas bacarıqlarınızı artırmaqdır", - deyə nazir bildirib.
Milli Fermerlər İttifaqının sədri Minett Batters xəbərdarlıq edir ki, kənd təsərrüfatına qeyri-ciddi münasibət iqtisadiyyatın ləngiməsinə səbəb olacaq. Aİ-dən çıxmaq Böyük Britaniyaya ərzaq tədarükünü əlverişsiz edib. Maşınlara əvvəllər olduğu kimi yerli mal yükləmək olmur, onlar boş qayıtmağa məcbur olurlar. Ölkə idxaldan çox asılıdır, ərzaq təhlükəsizliyi risk altındadır.
Britaniya İstehsalçılar Assosiasiyasının direktoru Cek Uordun sözlərinə görə, çətinliklər inflyasiya ilə bağlıdır. Elektrik enerjisi, işçi qüvvəsi bahalaşıb, istixanalar müflis olur. Bundan əlavə, yetişdirilən məhsulların çeşidi azaldılır.
Yeni lüks
İspaniya və ya Fransa kimi kontinental ölkələrdə qıtlıq olmasa da, orada da qiymətlər yüksəlib.
Enerjinin İnkişafı Fondunun direktoru Sergey Pikin Aİ-də enerji resursları ilə bağlı hər şeyin qaydasında olduğuna, hələ də kifayət qədər mayeləşdirilmiş təbii qaz ehtiyatlarının olduğuna diqqət çəkib. Problem tariflərlə bağlıdır. "Rusiya qazı Böyük Britaniyaya tədarük edilmir. Neft və neft məhsulları üçüncü ölkələr vasitəsilə alınır. Xüsusilə, Hindistan. Mürəkkəb Nəqliyyat çiyni təbii olaraq son istehlakçıya təsir göstərir", - deyə o izah edib.
Tərəvəzlərə gəlincə, Çindən tədarük daha ucuz olardı. "Ancaq bu, logistikanın tam olaraq yenidən qurulmasıdır. Düşünürəm ki, Britaniya hökuməti öz fermerlərinə kömək etmək iqtidarındadır. Prioritet məsələ maddi vəsaiti müdafiə və ya kənd təsərrüfatına xərcləməkdir", - deyə Pikin əsaslandırıb.
Müstəqil ekspert Leonid Xazanov xatırladır ki, London dəfələrlə milli kənd təsərrüfatına dəstək elan etsə də konkret addımlar atılmayıb. Keçən il şəkər çuğundurunun səpinində toksik olmayan pestisidlərdən istifadəyə icazə verilib. Lakin aqrokimyəvi maddələrin baha olması səbəbindən fermerlər əziyyət çəksələr də, mineral gübrələrin idxalı üzrə artan rüsumlar ləğv edilməyib. Qazın qiymətinin yüksək olması isə mineral gübrələrin, quşçuluğun və digər enerji tutumlu sahələrin yerli istehsalını tam təmin etməyə imkan vermir.
Və təbii ki, ərköyün Ukraynaya hər şeydə güzəştə getmək. Polşalı fermerlər Ukrayna taxılının idxalına qarşı etiraz aksiyası keçiriblər – keyfiyyətsiz ucuz məhsul onları az qala məhv olmaqla üz-üzə qoyub. Onlar öz buğdalarını biçin zamanı əldə etdiklərindən üçdə bir qədər ucuz belə sata bilmirlər. Buna baxmayaraq, Avropa Komissiyası Kiyev üçün ixrac güzəştlərini daha bir il uzadıb.
Gələcək perspektivlər
İşlənmiş həşərat məhsulları ilə qida böhranını aradan qaldırmaq fikri də var. Varşavada supermarketlər Finlandiyanın "Griidy" şirkətinin işıldaböcəklərini təklif edirlər. Un şəklində, qrildə bişirilmiş şəkildə. Həmçinin, falafel, spagetti bolonez və xəmir üçün qarışıqlar da var. Aİ-də ət əvəzinə zülal əlavəsi kimi işıldaböcəklər, un qurdları, güvə sürfələrinə icazə verilir. Bunun heyvandarlıqdan azot emissiyalarını azaldacağı iddia edilir.
Böcək tozu taxıl batonları, qaraciyər, makaron ilə qarışdırılır. Bu, xüsusi etiketləmə tələb edir, çünki allergiya mümkündür. Ancaq sorğular göstərir ki, avropalılar bu cür yeməkdən heç də məmnun deyillər. Britaniyanın "Express" qəzeti yazır ki, hətta 18-24 yaş arasında olan ən sadiq qrup arasında– 49 faizdən çoxu həşərat və kultivasiya edilmiş ətin dadına baxmağa sınamağa hazır deyil. 65 plus kateqoriyasında isə bu rəqəm yalnız 26 faizdir.
"Böyük Britaniyada və digər Avropa ölkələrində həşəratlardan alınan qidanın geniş yayılacağını gözləməməlisiniz", - deyə Leonid Xazanov qeyd edib. Onun sözlərinə görə, əhali buna psixoloji cəhətdən hazır deyil. Üstəlik, yüksək kalorili həşərat yetişdirən təsərrüfatlar heç də tez peyda olmayacaq - bu biznes quşçuluqdan və ya mal-qaradan heç də az xərc tələb etmir.
"Ətraf mühit naziri nə qədər istəsə də, turp adi tərəvəzləri də əvəz etməyəcək: axı, bu, kifayət qədər spesifik kök məhsuludur, mədə-bağırsaq traktının, qaraciyərin və ya böyrək xəstəlikləri üçün tövsiyə edilmir", - deyə ekspert əlavə edib.
Hakimiyyətin hərəkətsizliyi böyük bəlalarla: əkin sahələrinin sürətlə azalması, məhsulun azalması, fermerlərin məhvi və qiymətlərin daha da artması ilə nəticələnəcək.