Quru qoşunlarının hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin və vasitələrinin Rusiya Aerokosmik Qüvvələrinin əsas komandanlığına yenidən tabe olması düşmənin hava hücumu vasitələrinin "sıxışdırılması" ilə əlaqədardır və bu, müasir hərbi əməliyyatlar teatrının kəşfiyyat-zərbə konturlarının təkamülünü əks etdirir. Nəticə inteqrasiya olunmuş hava hücumundan müdafiənin effektivliyinin artması olmalıdır.
Rusiya Müdafiə Nazirliyinə yaxın olan mənbələr bu gün Hərbi Hava Hücumundan Müdafiə Sisteminin (HHM) tamamilə Rusiya Aerokosmik Qüvvələrinin komandanlığına tam tabe olması barədə məlumat yayıb. Bu yaxınlarda Hərbi Hava Hücumundan müdafiə birləşmələri və bölmələri həm Quru Qoşunlarının (yürüşdə və birbaşa döyüş bölgələrində düşmənin hava hücumu silahlarından bölmələrin müdafiəsi), həm də Aerokosmik Qüvvələrin hava hücumundan müdafiəsinin bir hissəsi olub (ayrı-ayrı mühüm obyektlərin müdafiəsi).
Hava Hücumundan Müdafiə qoşunları 1958-ci ildən quru qoşunlarının ayrıca bir qolu hesab olunub. Onlar döyüş növbətçiliyi aparıblar, havadan düşməninin kəşfiyyatını həyata keçiriblər və gizli bölmələrə xəbərdarlıq ediblər, uçuş zamanı düşmənin hava hücumu vasitələrini məhv ediblər, əməliyyat teatrında raket əleyhinə müdafiədə iştirak ediblər.
Hərbi Hava Hücumundan Müdafiə Sistemi inkişaf etmiş idarəetmə strukturuna, zenit-raket və radiotexnika birləşmələrinə və bütün sürət diapazonunda və yüksəklikdə (bir metrdən 12 km-ə qədər və hətta stratosferdə) hədəflərini məhv etməyə qadirdir. Yaxın mənzilli (10 km-ə qədər), qısa mənzilli (30 km-ə qədər), orta mənzilli (100 km-ə qədər), habelə uzun mənzilli (100 km-dən çox) hava hücumundan müdafiə sistemləri bu günə qədər təkrarlanıb. Aerokosmik qüvvələrin Hava Hücumundan Müdafiə Sisteminin döyüş qaydalarını möhkəmləndirib. Bu yaxşıdır, ancaq mükəmməlliyə heç bir məhdudiyyət yoxdur.
Rusiya Hava Hücumundan Müdafiə Sisteminin təkamülü və transformasiyası, bir tərəfdən, Ukrayna əməliyyat teatrında hava hücumu və hava kəşfiyyatı vasitələrinin fəal istifadəsi və idarəetmə sistemlərinin avtomatlaşdırılmasının artması, eyni vaxtda (kosmos, atmosfer, quru, dəniz) bütün döyüş mühitlərində kəşfiyyat-zərbə konturlarının formalaşması ilə əlaqədardır.
Vahid Hava Hücumundan Müdafiə Sisteminin təşkilati və ştat strukturu Rusiya Müdafiə Nazirliyinin peyk qrupunun genişləndirilməsi, hərəkətliliyin, gizliliyin, avtomatlaşdırma dərəcəsinin, atəş gücünün, məhv zonasının artması və zenit-raket komplekslərinin reaksiyasının azalması ilə eyni vaxtda təkmilləşdirilir. Yaxın gələcəkdə yüksək intensivlikli hərbi münaqişələrə nəzər salmaqla.
Onilliklər boyu yarış
Rusiya Hava Hücumundan Müdafiə vasitələrinin və qüvvələrinin inteqrasiyasının davam etdirilməsi, informasiya üfüqünün genişləndirilməsi Ukrayna əməliyyat teatrında zamanın və vəziyyətin tələbidir, burada "Ukraynaya verilən silahlardan asılı olaraq təhlükəni aradan qaldırmaq lazımdır". Hava Hücumundan Müdafiə Sistemlərinin inkişafı böyük bir sıçrayış və böyük bir yarış gözləyir. Hava üstünlüyü istənilən miqyaslı hərbi əməliyyatın uğurunun əsasını təşkil edir.
Qərbdə etiraf edirlər ki, Ukrayna "yeni silah texnologiyaları üçün mühüm sınaq meydançasına" çevrilib. ABŞ-ın Kiyev rejiminə son 2 milyard dollarlıq hərbi yardım paketinə ilk dəfə olaraq "ya sınaq mərhələsində olan və ya ABŞ qüvvələri tərəfindən çox nadir hallarda istifadə edilən yeni pilotsuz təyyarələr - "Switchblade 600", "Jump 20", "ALTIUS-600" və "CyberLux K8" daxildir". Görünür, amerikalılar böyük və yüksək texnoloji müharibəyə hazırlaşırlar.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Çarlz Braun etiraf edib ki, Pentaqon 20 ildir ki, "heç bir hava qüvvələri və ya hava hücumundan müdafiə qabiliyyəti olmayan" nisbətən zəif təchiz olunmuş düşmənlərlə mübarizə aparıb və gələcəkdə Hərbi Hava Qüvvələri bunlarla məşğul olmaq məcburiyyətində qalacaq". Əslində Qərbdə aqressiv məqsədlər gizlədilmir, gələcək onilliklər üçün strateji planlarda əsas rəqiblər Rusiya Federasiyası və ÇXR-dir.
Bu gün hava hücumundan müdafiə sahəsində Pentaqon texnoloji cəhətdən Rusiyadan xeyli geri qalır və bununla belə, Ukrayna təcrübəsini nəzərə alaraq, orada mövcud zenit-raket komplekslərini və kəşfiyyat sistemlərini "plana görə" fəal şəkildə inteqrasiya etmək niyyətindədirlər. Həm də - hərbi əməliyyatlar zamanı mobil Hava Hücumundan Müdafiə Sistemlərinin məhvinə "xüsusi diqqət yetirmək" fikrindədirlər. Amerikalılar "yaramaz dövlətlərə" və ya ayrı-ayrı "diktatorlara" qarşı cəzasız hava zərbələrinə görə hüququnu özlərində saxlamaq istərdilər. Təəssüf ki, dünya dəyişib, ABŞ-ın "hegemonluğu" keçmişdə qalır.
"Breaking Defence" nəşri xəbər verir: "Ukraynadakı münaqişə kiçik dronların hər yerdə böyük töhfə verdiyi ilk böyük münaqişələrdən biridir." ABŞ ordusunun komandanı Kristin Vormut deyib: "Pilotsuz uçuş aparatları bizim üçün ciddi problem yaradacaq, ona görə də biz hava və raketdən müdafiə sistemimizi təkmilləşdirməyi düşünürük".
ABŞ-ın "Defense One" jurnalı qeyd edib ki, ukraynalılar və onların NATO tədarükçüləri kəşfiyyat və zərbə endirmə vasitələrini, qabaqcıl nəzarət və idarəetmə sistemlərini daha yaxşı inteqrasiya etməyi öyrənirlər. Söhbət süni intellektin pilotsuz sistemlərlə - ayrı-ayrı dronlar, "mobil sursatlarla" inteqrasiyası perspektivlərindən gedir.
Ukrayna münaqişəsi fonunda kosmik qüvvələrin komandanı general Çans Saltsman "müasir müharibədə kosmosun kritikliyini", kommersiya peyklərinin (Maxar, Planet, Capella, BlackSky şirkətləri) nəhəng kəşfiyyat rolunu, "SpaceX Starlink" tipli minlərlə orbital qrupların döyüş qabiliyyətini vurğuladyıb. Düşmən üçün bir rabitə cihazını (kəşfiyyat məlumatlarının ötürülməsini) sıradan çıxarmaq asandır, minlərlə internet peykini isə çox çətindir.
Rusiyanın vahid və qüdrətli, dünyanın ən yaxşı Hava Hücumundan Müdafiə Sisteminin effektivliyinin artması zamanın tələbidir. Bununla belə, alay/diviziya səviyyəsində döyüş sahəsinin taktiki hava hücumundan müdafiəsi də bir zərurətdir. Döyüş qabiliyyətinə malik motoatıcı diviziya öz tankları və "Torları" ilə təmin edilməlidir. Tank ordusunun öz Hava Hücumundan Müdafiə, artilleriya və zirehli qoşunlarına da ehtiyacı var. Döyüş qaydaları bir anda yenidən yazılmayacaq. Hava Hücumundan Müdafiə Sistemində islahatların əsas meyarı döyüş əməliyyatları təcrübəsi olacaq.