BAKI, 27 yanvar - Sputnik. 26-27 yanvar 2023-cü il tarixlərində Avrasiya Xalqları Assambleyası İkinci Dünya Müharibəsi və Böyük Vətən Müharibəsi illərinin xatirəsinin qorunması üzrə 23-cü Beynəlxalq İctimai Forum keçirmişdir.
Tədbirin birinci günü Simferopoldakı Krım Federal Universitetinin bazasında, ikinci günü Avrasiya Xalqları Assambleyasının Moskvadakı mənzil-qərargahında keçirilib.
Onlayn forumda yeddi ölkədən – Rusiya, Belarus, Qırğızıstan, Qazaxıstan, Abxaziya, Sloveniya və İsraildən tarixçilər, ictimai xadimlər və axtarış təşkilatlarının rəhbərləri iştirak ediblər.
Çıxışlar, müzakirələr və müzakirələr zamanı ekspertlər belə qənaətə gəliblər ki, tarixi həqiqəti yaddaşlarda saxlamaq, İkinci Dünya və Böyük Vətən müharibələrinin nəticələrinin saxtalaşdırılmasına qarşı mübarizə, o cümlədən gənclərə şüurun aşılanması, yaşlı nəslin qəhrəmanlığına mənsub olması bu gün ən aktual vəzifədir.
Böyük Vətən Müharibəsində həlak olan əsgərlər haqqında məlumatları özündə əks etdirən vahid məlumat bazası çox aktualdır, o, hamı üçün eyni olmalı və beynəlxalq səviyyədə işləməlidir, - forum iştirakçıları vurğuladılar.
Forumun həmtəşkilatçısı, “Alliance Media” Milli Biznes Tərəfdaşlığının prezidenti İqor Qorodniçiy resursların və sistemlərin parçalanması problemini etiraf edib:
“Hər bölgənin öz yaddaş kitabçaları var. Onlar birləşmir. Resursları toplamaq, birləşdirib rəqəmsallaşdırmaq lazımdır”.
Qazaxıstandan olan politologiya professoru, akademik, tarixçi Layla Axmetova “Tarix şəbəkəsi” media platformasını (Avrasiya Xalqlar Assambleyasının “Alliance Media” ilə birgə həyata keçirdiyi layihə) xatırladıb.
Bu, Sovet hərbi cəbhələrinin, hissələrinin iştirakçılarının, eləcə də ən mühüm tarixi döyüşlərin iştirakçılarının övladlarının Beynəlxalq Assosiasiyalarının yaradılmasına dəstək verən ictimai hərəkatdır.
Platforma altı aydan bir az artıqdır ki, fəaliyyət göstərir, məqsədi Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçılarının hamısının adını çəkməkdir.
Hazırda o, yalnız ora məlumat daxil edənlər üçün əlçatandır.
“Məlumatların daxil edilməsi üçün könüllülərə çox ehtiyac var. Həyatım tapdıqlarımızın hamısını rəqəmsallaşdırmaq üçün kifayət deyil", – deyə Lailə Axmetova bildirib.
Layla Axmetova qazax əsilli Brest qalasının müdafiəçilərinin adlarının və taleyinin müəyyən edilməsi ilə məşğuldur.
Böyük Vətən Müharibəsi 1941-1945
© Sputnik / Владимир Юдин
“Mən artıq Qazaxıstanın 637 müdafiəçisini tapmışam, baxmayaraq ki, rəsmi sənədlərə görə cəmi 29 nəfər elan edilib. Mən şəxsən Brest qalasının 452 müdafiəçisinin məlumatlarını Tarix şəbəkəsi media portalına daxil etdim", - deyə Axmetova bildirib.
Forumda Axmetovanın həmyerlisi, Maydan Yolı axtarış dəstəsinin komandirinin müavini Sergey Fedorenko da çıxış edib.
O bildirib ki, Qazaxıstanda Böyük Vətən Müharibəsi zamanı həlak olmuş əsgərlərin dəfn olunduğu yerləri axtaran cəmi 9 dəstə var.
Onların işlərinin coğrafiyası kifayət qədər genişdir. Son iki il ərzində onlar Rusiya, Belarus və Moldovanın axtarışında olublar.
O, həmçinin 50-dən çox adamın daxil olduğu "SSRİ-nin dəstəsi"nin də fəaliyyətini xatırladıb. Onların hamısı MDB ölkələrinin yerli sakinləridir.
Forumun ən fəxri qonağı veteran, Brest qalasının müdafiəçisi Vladimir İliç Tyomoçkin olub.
“Tariximizə atılan böhtanları eşidə bilmirik. Biz həqiqətən qalib gəldik və mübarizə apardıq. Onu məhv etmək olmaz. Qalanın mühasirəsi zamanı həlak olmuş hər üçüncü Brest sakininin xatirəsini məhv etmək mümkün deyil”, - deyə veteran bildirib.
Veteranla birlikdə gələn Veteranlar Assosiasiyasının Brest şəhər təşkilatının sədri Anna Onişuk bildirib ki, Polşaya daxil olarkən, əgər Belarusdan gedirsə, fəal vətəndaşlar Polşada dağıdılmış abidələri əks etdirən bannerlər quraşdırıblar.
“Bu qeyri-insani və ədalətsizdir və biz bunu polyaklara xatırlatmaq istəyirik. Təəssüf ki, tariximiz yenidən yazılır "deyə Anna şikayət etdi.
O, həmçinin tarixi yaddaşın qorunmasına yönəlmiş “yaddaş qatarları” ideyasını da təklif edib.
Onların gəncləri tarixin ən əlamətdar yerlərinə aparacaqları güman edilir: Leninqrad Həyat Yolu, Brest qalası, Xatın.
Forumda Avropada İkinci Dünya Müharibəsinin Mariborda yeganə beynəlxalq tədqiqat mərkəzinin direktoru Janez Ujcic (Sloveniya) da çıxış edib.
Onun komandası 1941-1942-ci illərdə Maribor düşərgəsində həlak olmuş 5000 sovet hərbi əsirinin 3000-dən çoxunu tapıb və müəyyən edib.
“Biz həmçinin bu illər ərzində Maribor düşərgəsində işləyən bütün nasist komandasını müəyyən etdik. O, Nürnberq məhkəməsi zamanı məhkum edilib.
Önümüzdəki ildə digər hərbi əsirlər haqqında məlumat tapmağımız vacibdir "dedi Janez.
O, onun mərkəzinin tarixin təhrif edilməsinə və neonasizmin dirçəlişinə qarşı olduğunu vurğulayıb.
Böyük Vətən Müharibəsi 1941-1945
© Sputnik / Yevgeny Khaldei
Tədqiqatçı, Oryol Dövlət Mədəniyyət İnstitutunun baş müəllimi Nataliya Bodrova forum iştirakçılarına Litvanın azad edilməsində iştirak etmiş 16-cı Litvanın Klaypeda atıcı diviziyasının yubileyini xatırladıb.
Fevralın 21-də diviziyanın ilk döyüşə girməsinin 80 ili tamam olur. Bu günədək bu bölmənin üzvlərindən 3416 nəfərin adı müəyyən edilərək məlumat bazasına daxil edilib.
Sonda Avrasiya Xalqları Assambleyasının baş katibi Andrey Belyaninov Panfilov diviziyasında Bişkek, Almatı və Daşkənddən olanların döyüşdüyünü xatırladıb:
“Biz İkinci Dünya Müharibəsində və Vətən Müharibəsində birlikdə qalib gəldik. Biz bütün müttəfiqlərimizi unutmamalıyıq. Yalnız birləşərək Qələbəyə çatdıq. İndi biz birlikdə olmalıyıq".