Rusiya Almaniyanın "qaz kranını" bağladı, Rusiya Almaniyanı "yaşıl" gündəlikdən imtina etməyə və kömürlə işləyən elektrik stansiyalarını yenidən açmağa məcbur etdi, Rusiya enerji böhranına səbəb oldu, lakin Berlin bütün çətinliklərin öhdəsindən gəlir və Rusiya Federasiyasından enerji təchizatından uğurla müstəqil olur.
Almaniyanın vitse-kansleri, iqtisadiyyat və iqlim mühafizəsi naziri Robert Habek ötən həftə Almaniyanın NRD telekanalının efirində deyib ki, o, belə düşünür.
Sputnik, guya Corc Oruellin ən məşhur əsərlərinə ilə yaradılan alman "yeni dili"ni anlayaraq ümumilikdə Avropada və xüsusən də Almaniyada enerji böhranında kimin günahkar olduğunu, Berlinin Rusiya qazını alternativ mənbələrdən əvəz etməkdə hansı uğurlarla öyünə biləcəyini və yerli hakimiyyət orqanlarının hərəkətlərinin Almaniya iqtisadiyyatı üçün hansı nəticələrə səbəb olduğunu öyrəndi.
Göz yaşları ilə bayram
Ötən cümə günü Brunsbuttel şəhərində (Almaniyanın şimal-qərbində) mayeləşdirilmiş təbii qazın (LNG) qəbulu üçün növbəti - artıq üçüncü - üzən terminalın təntənəli mərasimi keçirilib. Bu il daha ikisi Almaniya sahillərinə çatmalıdır.
Onların hamısı alman hakimiyyət orqanları tərəfindən kifayət qədər yüksək qiymətə icarəyə verilir - açıq mənbələrdən verilən məlumata görə, yalnız belə üzən bir platformanın icarəsi gündə təxminən 200 min avroya başa gələ bilər. Almaniyanın proqnozlarına görə, öz quru terminalları yalnız 2026-cı ilə qədər inşa ediləcək.
Kömür və mazutla işləyən elektrik stansiyalarının yenidən işə salınması və üç alman atom elektrik stansiyasının fəaliyyətinin dayandırılmasının təxirə salınması ilə birlikdə bu, Almaniyaya Rusiyadan tam enerji müstəqilliyinə nail olmağa imkan verdi. Hər halda Davosda keçirilən Dünya İqtisadi Forumu zamanı Almaniyanın maliyyə naziri Kristian Lindner bu cür bildirib.
Hazırda Almaniyada mövcud olan gəmilər ildə 14 milyard kubmetr qaz qəbul etmək gücündədir. Düzdür, üçüncü LNG terminalının qəbul edildiyi gün yerli "NRD" telekanalının efirində Robert Habek qeyd edib ki, bu həcmlər hələ də azdır.
"İndi bizdə əvvəlki tədarük həcminin yarısı yoxdur. Üç yeni mayeləşdirilmiş təbii qaz terminalı bizə 55 milyard kubmetr köhnə həcmin təxminən dörddə birini verəcək", - deyə "eko-fəallar" partiyasının nümayəndəsi qeyd edib.
Maraqlıdır ki, "NRD"nin süjetində əvvəllər kömür terrikonları fonunda kömür, atom enerjisi və "Şimal axını-2"dən imtina etmək zərurəti haqqında demək olar ki, ən yüksək səslə qışqıran bu "yaşıl" var idi. Bildirdi ki, indi Almaniya hakimiyyəti isti qışı birtəhər yaşamaq üçün kömürlə işləyən elektrik stansiyalarını yenidən işə salmağa məcburdur.
Təxmin etdiyiniz kimi, bütün bunlarda - "yaşıl enerji keçidi"nin pozulmasından və kömür stansiyalarının yenidən işə salınmasından tutmuş enerji böhranına və digər problemlərə qədər Rusiya günahkardır.
"Almaniyanın bütün qaz təchizatının yarısı pozulub, çünki Putin qaz ventilini bağlayıb və boru kəməri indi yararsız vəziyyətə düşüb. Bu o deməkdir ki, yaxın gələcəkdə işləməyəcək", - deyə Robert Habek bildirib.
Əslində "ventili kim bağlayıb"?
Robert Habek Almaniyada iqlim gündəliyinin ("yaşıl" hökumətin bayrağı altında karbonsizləşdirmə və bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı siyasətinə əməl etməli idi) rədd edilməsinə haqq qazandırmaq üçün Rusiyanı günahlandırdı.
Axı, iqlim dəyişikliyi və mövcud hökumətin əvvəllər Merkelin rəhbərlik etdiyi XDİ/XSİ koalisiyasını kənarlaşdırmağı bacardığı "yaşıl" enerji keçidinin zəruriliyi bağlı fasiləsiz qışqırıqlar sadəcə qışqırıq ola bilməz?
Ola bilməz ki, Avropanın qalan hissəsini iqlim gündəminə əməl etməyə məcbur edən, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün baha başa gələn tədbirlər görən və indi isə kömürlə işləyən istilik elektrik stansiyalarının yenidən fəaliyyətinin bərpa olunmasını istilik və elektrik enerjisi üçün böyük hesabları görən Almaniyanın yeni hakimiyyəti hamını – ekoloqlar və eko-fəallardan tutmuş bu siyasətçilərə səs verən sadə vətəndaşlara qədər hamını aldadırlar.
Bəlkə hələ də ola bilər?
Xatırladaq ki, Rusiya-Almaniya enerji əməkdaşlığının demək olar ki, yarım əsrlik tarixində Rusiya Federasiyası (və əvvəllər - SSRİ) heç vaxt öz öhdəliklərini pozmayıb və enerji ehtiyatlarının tədarükü üçün bağlanmış bütün müqavilələrin şərtlərini həmişə yerinə yetirib.
ABŞ-ın keçmiş Prezidenti Donald Trampın iddia etdiyi kimi, Rusiya heç vaxt Almaniyanı "enerji girovu" kimi qəbul etməyib. Moskva son illərdə həyata keçirilən Almaniyanın enerji bazarında ixracatçıların şaxələndirilməsinə (LNG terminallarının inşası da daxil olmaqla), Almaniyanın neft və kömürdən, sonralar isə qazdan imtina etməyi, onu bərpa olunan mənbələrdən enerji ilə əvəz planlaşdırdığı "2050-ci il enerji yol xəritəsi"nə müdaxilə etmədi.
Bu, Rusiyanın tərəfdaş kimi etibarlılığını və onun ərazisində bir sıra iri alman şirkətlərinin enerji layihələrinə "girməsini" təsdiqləyir. Onların arasında Urenqoy yataqlarının işlənməsinə və "Şimal axınları"nın tikintisinə sərmayə qoyan "Wintershall Dea", "E.ON" və onun strukturundan ayrılan "Uniper" kimi "nəhənglər" şirkətlər var. Və bunlar yalnız Almaniyanın əsas oyunçularıdır, eyni zamanda Avstriya, Fransa, İngiltərə, Hollandiyanınkıları da var idi ...
Bütün bu müddət ərzində Rusiya sadəcə olaraq qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığı inkişaf etdirir və tərəfdaşlıq əlaqələri qurur. Keçən il də hər şey eyni idi - qaz tədarükünün azalmasına görə günah yalnız Qərbin, xüsusən də Almaniyanın üzərinə düşür.
Hələ Rusiyanın xüsusi hərbi əməliyyatı başlamamışdan əvvəl Almaniya (daha doğrusu onun yeni liderləri) uydurma səbəblərə görə "Şimal axını-2"nin sertifikatlaşdırılmasını bir neçə ay lənfidib uzadırdı, nəhayət, fevralın 22-də - Rusiyanın "DXR" və "LXR"nin suverenliyini tanıdıqdan bir gün sonra onu dayandırdı.
Ötən ilin yayında "Şimal axını-1" məhdudiyyətlərlə fəaliyyətə başlayıb. Buna səbəb kompressor stansiyasının qaz nasos aqreqatlarında turbinlərə xidmət göstərən "Siemens" şirkətinin Kanadanın "Qazprom"a qarşı sanksiyalar tətbiq etdiyi üçün onları Kanadadan Rusiyaya qaytara bilməməsi olub.
Nəticədə, turbin Rusiyaya çata bilmədi - hər iki "Şimal axını" keçən ilin sentyabrında partladıldı. Qərb Rusiyanı təxribata bağlaya bilmədi, lakin isveçli müstəntiqlər bunun mütləq terror aktı olduğunu sübut edə bildilər. Rusiya Federasiyası, yeri gəlmişkən, uzun müddət istintaqa icazə verməkdən imtina etdi - görəsən niyə?
Rusiyanın "mavi yanacağı"nın Almaniyaya tədarükü (və onun Avropadan sonrakı nəqli üçün) üçün başqa bir marşrut - Belarus və Polşa ərazilərindən keçən "Yamal-Avropa" qaz kəməri keçən ilin aprelində "etibarlı" alman tərəfdaşının və qonşusunun göstərişi ilə dayandırılıb.
Varşava daha sonra "Qazprom"u sanksiyalar siyahısına əlavə edərək, Rusiya şirkətinin "Europol Gaz"ın (Yamal-Avropa qaz kəmərinin Polşa hissəsinin sahibi) səhmdarı kimi hüquqlarını həyata keçirmək və müvafiq olaraq dividend almaq imkanını əngəllədi. Bu qərara cavab olaraq "Qazprom" Polşa vasitəsilə qaz nəqlini dayandırmağa məcbur oldu.
Bir ay sonra, may ayında Ukrayna da Polşa kimi hərəkət edtdi. Kiyev Avropaya nəql üçün yalnız "Sudja" stansiyasını saxlayaraq "Soxranoka" stansiyasında Rusiyadan tranzit qazı qəbul etməyi dayandırdı.
Ukraynada buna səbəb Kiyevin Rusiya qazının demək olar ki, üçdə birinin Avropaya tranzit olunduğu "Novopskov" kompressor stansiyasının yerləşdiyi əraziyə nəzarəti itirməsi nəticəsində baş verən "fors-major" hal adlandırılıb.
Ukraynanın tranzitin dayanmasına iki ay qalmış bu nəzarəti itirməsi və bütün bu müddət ərzində tədarüklərin həyata keçirilməsi Ukrayna və Avropa İttifaqı üçün əhəmiyyətsiz faktdır.
Beləliklə, Ukrayna öz ərazisi vasitəsilə Avropaya qaz tədarükünü birtərəfli qaydada iki dəfədən çox azaldıb.
Və o zaman heç bir Robert Habek belə bir bəyanatla çıxış etməyib ki, Ukraynanın hərəkətləri ucbatından Almaniya öz "yaşıl" siyasətindən imtina etməyə məcburdur, vətəndaşları isə böyük hesablar ödəməyə məcburdur. Yeri gəlmişkən, bu, Brunsbütteldə LNG terminalının qəbul mərasimində söylədiklərindən fərqli olaraq, tam olmasa da, gerçək olardı.
Eyni zamanda, "etibarsız" Rusiya hələ də qalan "Sudja" stansiyası ilə Ukrayna vasitəsilə Avropaya qaz tədarükünü davam etdirir. Alıcıların isə "Türk axını" ilə bağlı heç bir şikayəti yoxdur – qaz müqavilələrdə nəzərdə tutulduğu kimi istehlakçılara mütəmadi olaraq verilir (baxmayaraq ki, onlar "Şimal axını" kimi onu partlatmağa cəhd ediblər).
Rusiya qazı nə ilə əvəz olunur?
Destatis federal statistika idarəsinin məlumatına görə, bu gün Almaniyada elektrik enerjisinin üçdə birindən çoxu kömürlə işləyən elektrik stansiyaları tərəfindən istehsal olunur. "Bloomberg"ə görə gələcəkdə enerji şirkətləri hasilatı artırmağa ümid edirlər.
Çox "yaşıl" - Robert Habek hakimiyyətə gələndə söz verdiyi kimi!
Almaniyanın Rusiya tədarüklərini əvəz etməkdə əldə etdiyi "uğur"un digər komponenti digər ölkələrdə qaz alışının artmasıdır. İlk növbədə Norveç, Hollandiya və ABŞ-da.
Bütün bunlarla yanaşı, Almaniya Federal Şəbəkə Agentliyinin (yerli tənzimləyici) məlumatına görə, ötən il Almaniyaya qaz tədarükünün beşdə biri (22%) hələ də Rusiyanın payına düşüb. Bu, Rusiya Federasiyasını Almaniyaya qaz tədarükçüləri arasında ikinci yerə keçirir.
Almaniya və Aİ-nin qalan hissəsi hesabına Norveç və Hollandiya istehsalı əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa müvəffəq olub və dövlətlər dünyada ən böyük LNG tədarükçüsü olublar.
Düzdür, Norveç artıq ildə 120-122 milyard kubmetr istehsal edir və çətin ki, hasilat həcmini artıra bilsin. Gözlənilir ki, yaxın 4-5 ildə hasilatın səviyyəsi keçənilki səviyyəni ötməyəcək və daha da azalmağa başlayacaq.
Niderland zəlzələlərə görə gələn ilin oktyabrından gec olmayaraq Qroningendə Qərbi Avropanın ən böyük yatağında hasilatı dayandırmağı planlaşdırır (yerli hakimiyyət orqanları bu ilin bağlanmasını ən əlverişli ssenari adlandırır). Ölkə Norveçdən, eləcə də Qətər və ABŞ-dan qaz almağı planlaşdırır, bu isə o deməkdir ki, Almaniya üçün bu ölkələrdən gələn həcmlər yaxın gələcəkdə xeyli azala bilər.
Dünyanın ən böyük LNG tədarükçüsünə çevrilən ABŞ qlobal enerji böhranından ən böyük faydalanan ölkədir. Dövlətlər LNG ixracına yalnız 2016-cı ildə başlayıblar və belə qısa müddət ərzində Rusiya-Almaniya əməkdaşlığının çarğına müdaxilə edib (məsələn, "Şimal axını 2" layihəsi ilə bağlı sanksiyalar və təhdidlərlə) Avropa bazarını "qazandılar".
Ötən ilin yanvar-noyabr aylarında ABŞ Avropaya 52 milyard kubmetr LNG tədarük edərək ixracı təxminən 2,5 dəfə artırıb. Yeri gəlmişkən, Rusiya da Avropaya LNG tədarükünü artırıb - keçən ilin 11 ayında 19,4 milyard kubmetrə qədər, lakin nədənsə Aİ bu barədə danışmamağa çox da üstünlük vermir.
LNG bazarının necə işlədiyini başa düşmək vacibdir: keçən il Avropaya mayeləşdirilmiş təbii qaz axını yerli bazarda olduqca yüksək qiymətlə təmin edildi - ənənəvi olaraq bu məhsulların həcminin böyük hissəsini alan Asiya ilə müqayisədə daha yüksəkdir. Amma bu bazarlarda qiymətlər bərabərləşəndə maye qazın Şərqə axını başlayacaq.
Və bu proses, görünür, artıq başlayıb. Məsələn, "Platts"a görə, əgər 2022-ci ilin dördüncü rübündə LNG-nin orta hesabla 70%-i ABŞ-dan Avropaya, 22%-i Asiyaya ixrac edilibsə, yanvarın 20-dən sonra bu nisbət 64%-dən 29%-ə qədər dəyişib.
Yəni, biz hamımız son həftələrdə Avropada qazın qiymətinin aşağı düşdüyünün şahidi olduq və mayeləşdirilmiş təbii qaz tədarükçüləri dərhal anladılar ki, qazı daha baha olan yerə yönləndirməyin vaxtı çatıb.
Ümumilikdə Avropanın və xüsusən Almaniyanın Asiyaya "üzən" LNG həcmlərinin yerini nə ilə əvəzləyəciyi sirr olaraq qalır. Dünyada o qədər də pulsuz LNG yoxdur - bazarda həcmlər uğrunda mübarizə gedir və ən çox pul ödəyən qalib gəlir. Pandemiyadan sonra Çinin açılmasını unutmayaq.
Boru kəməri qazının tədarükü üçün uzunmüddətli müqavilələr bağlamağı təklif edən "Qazprom" bu baxımdan daha etibarlı təchizatçı olub. Amma Avropa (və onlarla birlikdə ABŞ) son illərdə birmənalı mövqe tutdu ki, belə müqavilələr bağlamağa dəyməz - onlar deyirlər ki, bazar qiymətlərinə diqqət yetirmək istiqamətində getmək lazımdır.
Amma indi ABŞ-ın Avropaya genişlənməsinin yeni mərhələsini müşahidə edə bilərik: yanvarın ortalarında Amerikanın ən böyük qaz şirkəti EQT Avropaya LNG-nin tədarükü üçün uzunmüddətli müqavilələr bağlamağı təklif edib. O, Aİ ölkələrinə qazı hazırkı bazar qiymətlərindən təxminən iki dəfə ucuz tədarük etməyə hazır olduğunu bildirib.
O zaman, görünür, ABŞ-ın planına görə, Avropa Asiyada qiymətlərin artması ilə əlaqədar özünü LNG həcmlərini "itirmək" risklərindən qoruyacaq və bu arada Avropa dövlətlərini "mavi yanacağın" əsas tədarükçüləri kimi birləşdirəcək.
Avropa biznesinin enerji böhranı, yüksək qaz tarifləri və bir sıra digər problemlərin əvəzinə onlara ucuz "mavi yanacaq" və kifayət qədər ciddi vergi güzəştlərinin vəd edildiyi ABŞ-a köçürülməsi fonunda Avropanın ABŞ-ın tam hüquqlu müstəmləkəsinə çevrilməsi artıq "rus təbliğatının ixtirası" kimi görünmür.
Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula von der Lyeyen qürurla Aİ-nin Rusiya boru kəməri qazının 80%-ni əvəz etməyə müvəffəq olması ilə öyünəndə o, çox səmimi deyil. Son bir ildə istehlakın azalması (o cümlədən sənayesizləşdirmə və bir sıra sənaye müəssisələrinin bağlanması) səbəbindən tələbatın təxminən 60 milyard kubmetr azalması Avropa Komissiyasının Rusiya ilə təsəvvür etdikləri enerji müharibəsində qələbəsi deyil.
Bu, Avropa hakimiyyət orqanları tərəfindən enerji böhranına adekvat reaksiyanın olmaması səbəbindən istehlakın (və beləliklə də iqtisadiyyatın) təbii azalmasıdır.
Başqa sözlə, şərti olaraq, on rus almasını beş alternativ alma ilə əvəz etsəniz və eyni zamanda bu beş almanın əhəmiyyətli bir hissəsi eyni ilə Rusiyadan alınıbsa, hesablamanız mütləq hardasa uğursuz olub.
Eyni şey Rusiya təchizatını əvəz edən Almaniyaya da aiddir.
Əgər birdən kimsə Oruellin əsərlərindən köçürülmüş bu cür hesablamalarla razılaşmasa, o zaman belə bir düşüncə cinayətinə görə polisi özünüzə (eyni əsərlərdəki hər kəs kimi) qarşı qoya bilərsiniz.
Məsələn, yanvar ayında Lutzerath şəhərində (Almaniya) minlərlə adamın etirazları zamanı insanlar kəndin sökülməsinə və kömür hasilatının genişləndirilməsinə "əleyhinə" çıxış etdilər. Yaxud da ötən il ərzində Avropa (o cümlədən Almaniya) hakimiyyət orqanlarının hərəkətləri ilə təhrik edilən həddindən artıq enerji qiymətlərinə həsr olunmuş mitinqlər kimi.
Almaniyanın sənayesizləşdirilməsi "yaşıl" anti-Rusiya tortunun dondurulmasıdır.
Almaniya Aİ-nin qalan hissəsi ilə birlikdə enerji cəbhəsindəki mübarizədə uğurları ilə öyünsə də, onların əsas Qərb müttəfiqi (yaxud ağası) Avropanı "ələ keçirməyə" davam edir.
ABŞ hakimiyyət orqanları hazırda Almaniyada olan problemlər və böyük hesablar əvəzinə müxtəlif vergi güzəştləri, aşağı əmək xərcləri və ucuz enerji təklif edərək müxtəlif sənayelərdən alman istehsalçılarını sistematik şəkildə özlərinə cəlb edir.
Alman işgüzar qəzeti Handelsblatt keçən il yazdığı kimi, "Volkswagen", "Mercedes-Benz" və "Bayer" kimi "nəhənglər" də daxil olmaqla, 60-a yaxın alman şirkəti təkcə Oklahomada (ABŞ) yerləşməyə hazırlaşır.
Bu istəkdə şirkətləri günahlandırmaq çətindir. Onların öz "yaşıl" hökuməti Rusiya ilə əlaqələri kəsərək nüvə və kömürlə işləyən elektrik stansiyalarını bağlamağa çalışsa da, alman istehlakçılarını öz əlləri ilə ucuz enerjidən məhrum etməyə çalışsa da, şirkətlər bunun tam əksini edir. Məsələn, təkcə 2024-cü ildə Corciya ştatında iki yeni atom elektrik stansiyası şəbəkəyə qoşulacaq.
Aydındır ki, biznes icazə verilən yerdə işləməkdə maraqlıdır. Həm də müxtəlif imtiyazlar və subsidiyalarla kömək etdikdə, eyni zamanda nisbətən ucuz yanacaq təklif etdikdə, danışacaq bir şey yoxdur.
Alman nəşri "Menecer Magazin"in məlumatına görə, sənaye nümayəndələri arasında aparılan sorğulara əsasən, Almaniya şirkətlərinin təxminən beşdə biri ötən ilin sonunda hasilatı ölkədən kənara köçürməyi düşünüb. Aydındır ki, "miqrant" müəssisələrin sayı yalnız vəziyyət düzəlməzsə, artacaq. Və bunun üçün ilkin şərtlər hələ mövcud deyil.
Yada salaq ki, ABŞ nəinki Avropa şirkətlərini bizneslə məşğul olmaq üçün əlverişli şəraitlə şirnikləndirirlər, həm də qanunlar qəbul etməklə Aİ ölkələrinin iqtisadiyyatlarına "təzyiq göstərir". Belə ki, avqust ayında ABŞ prezidenti Co Bayden İnflyasiyanın Azaldılması Aktını (IRA) imzalayıb ki, bu da başqa şeylərlə yanaşı, ABŞ-da məhsul istehsal edən və bərpa olunan enerji mənbələri sahəsində çalışan şirkətlərə milyardlarla imtiyazlar nəzərdə tutur.
Baş verənlərə diqqət yetirən Avropa liderləri Vaşinqtonun yeritdiyi siyasətlə razılaşmırlar. Emmanuel Makron hətta ABŞ Konqres Kitabxanasında çıxış edərək, IRA-nın Fransa üçün "super aqressiv" olduğunu, Qərbdə parçalanmaya səbəb ola biləcəyini söylədi. O bildirdi ki, Vaşinqton bununla öz problemlərini "Paris hesabına" həll edə bilər və qərara yenidən baxmağı xahiş edib.
Ancaq bildiyiniz kimi, sahibi həmişə subyektlərinin problemlərini öyrənmir. Bu dəfə də belə oldu – "Politico"ya müsahibə verən amerikalı senatorlar qanuna yenidən baxmaq istəmədiklərini açıqlayıblar. Digər səbəblər arasında onlar "ABŞ-da daha yüksək maaşlı iş yerlərinin yaradılmasını" və "xarici şirkətlərin gəlib burada fabriklər tikmək istəyini" göstəriblər.
Almaniyaya qayıdaq. Ştatlara (və ya başqa yerə) köçə bilməyən alman şirkətləri sadəcə bağlanırlar.
Məsələn, keçən il "BIA Forst", "Borges və Dr. Schneider", avtomobil hissələri istehsalçıları, "Hakle" tualet kağızı istehsalçısı, "Görtz" ayaqqabı istehsalçısı və müxtəlif sənayelərdən bir çox başqa şirkətlər müflis olduqlarını elan ediblər.
"Bloomberg"in daha əvvəl bildirdiyi kimi, alman şirkətləri üçün qaza qənaət etmək üçün praktiki olaraq heç bir yol yoxdur. Nəşrin məlumatına görə, istehsalçıların təxminən 75%-i enerji böhranına baxmayaraq, "mavi yanacaq"dan istifadəni azalda bilsə də, indi onlar yalnız istehsal həcminin azaldılması ilə məşğul olmağa məcburdurlar. Ayrı-ayrılıqda qeyd edilib ki, sorğuda iştirak edən şirkətlərin 12,3%-i enerji xərclərinin yüksək olması səbəbindən bağlanmaq qərarına gəlib.
Enerji sektorunda mövcud vəziyyət təkcə istehsala deyil, sadə vətəndaşlara da təsir edir. Almaniyanın "Die Zeit" qəzetinin məlumatına görə, Almaniya əhalisinin yarıdan çoxu görünməmiş qiymət artımı səbəbindən xərcləri ciddi şəkildə məhdudlaşdırmaq məcburiyyətində qalıb.
Bütün bunların günahkarı vitse-kansler Robert Habekə görə Rusiyadır. Vitse-kansler üçün onun hökumətdəki həmkarları ilə birlikdə günahı lazımi yerdə axtarmaq, yoxsa vəziyyəti təhlil etməyə və onu düzəltməyə çalışmaqdan daha ağıllı nə olardı? Məlum deyil.
Buna görə də, alman vətəndaşları və biznesləri bu gün iqlimə və ətraf mühitə zərər verən hər şeyin qızğın rəqibi "yaşıl" Robert Habekə sahibdirlər - kömür dağları fonunda efirdə dayanaraq və bunun nə o, nə də digər səlahiyyətlilərin günahı olduğunu söyləyir. Ona görə bunların hamısı Rusiyanın günahıdır.
Həmin Rusiya ki, son onilliklər ərzində enerji ehtiyatlarının tədarükü ilə bağlı müqavilələri heç vaxt pozmayıb və qalan əməliyyat marşrutları ilə də tədarükü bu günə qədər də təmin edir.