BAKI, 4 noyabr — Sputnik. Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev iyunda konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklərlə bağlı keçirilən respublika referendumunun nəticələrinə görə qəbul edilmiş altı qanunu imzalayıb. Bu barədə dövlət başçısının mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Sənədlər arasında, xüsusilə, Konstitusiya Məhkəməsi haqqında, İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkil haqqında, Prokurorluq haqqında qanunlar var.
"Konstitusiya islahatı Qazaxıstan tarixində yeni dövrün başlanğıcını qoydu. Bu, bizə son üç ildəki siyasi transformasiyaları birləşdirməyə və dövlətçiliyimizin daha da möhkəmləndirilməsi üçün möhkəm zəmin yaratmağa imkan verdi. Bundan sonra ədalət prinsipləri, şəffaflığa və həmrəyliyə ciddi əməl olunacaq. Referendum göstərdi ki, biz görünməmiş xarici və daxili çağırışlara tab gətirə bilərik. Biz konstitusiya islahatının praktiki həyata keçirilməsinə başlamışıq”, - deyə ölkə rəhbəri bildirib.
Onun sözlərinə görə, parlamentin əvvəllər qəbul etdiyi qanunvericilik təşəbbüsləri aydın ifadə olunmuş humanist və insan hüquqları yönümlüdür. Belə ki, məsələn, 2023-cü il yanvarın 1-dən Konstitusiya Şurasını əvəz edəcək Konstitusiya Məhkəməsi fəaliyyətə başlayacaq. "İndi hər bir vətəndaş bu qurumda bilavasitə öz konstitusiya hüquq və azadlıqlarını müdafiə edə biləcək. Bundan başqa, konstitusiya qanunu səviyyəsində ilk dəfə olaraq İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkilin statusu, səlahiyyətləri, müstəqilliyinin təminatları müəyyən edilib. Baş prokurorun insan hüquqları funksiyası gücləndirilib. Tokayev vurğulayıb ki, bu sahələrin gələcək hərtərəfli inkişafı dövlət üçün hər zaman prioritet olacaq”, - deyə mətbuat xidmətindən bildirilib.
Prezident onu da qeyd etdi ki, Qazaxıstanın əsas sərvəti insanlar və onların layiqli həyatıdır, bununla bağlı son vaxtlar əsas qanuna daxil edilmiş yeni müddəalar xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. "Konstitusiyamızda torpaq və onun yeraltı sərvətləri, su, flora və faunası, digər təbii sərvətlərinin xalqa məxsus olduğu təsbit olunub. Bu normanın qəbulu sayəsində genişmiqyaslı "Uşaqlar üçün Milli Fond” proqramına start veriləcək. Millətin əsl böyüklüyü hər bir ailənin və hər bir vətəndaşın rifahındadır, ona görə də milli iqtisadiyyat xalqın rifahı üçün işləməlidir”, - deyə Tokayev bildirib.
Bundan əlavə, o bildirib ki, qəbul edilmiş qanunlar Qazaxıstanın qarışıq seçki sisteminə keçidini tənzimləyir. "İndi Milli Məclis və regional məclislərin bəzi deputatları, rayon məclislərinin bütün deputatları birmandatlı dairələrdə seçiləcək. Bunun sayəsində nümayəndəli orqanlar seçiləcək. Bundan əlavə, rayon və rayon əhəmiyyətli şəhərlərin başçılarının seçilməsi də tətbiq edilir. Dövlət başçısı hesab edir ki, bu, əvvəllər tətbiq edilən kənd və kənd və bələdiyyə sədrlərinin seçilməsinin məntiqi davamı idi. Qazaxıstanın dövlət idarəçiliyi sistemini demokratikləşdirmək istəyinə dəlalət edir”, - bəyanatda deyilir.
Respublika rəhbərinin sözlərinə görə, konstitusiya islahatı ölkənin dövlət quruluşunun əsaslarını möhkəmləndirəcək, vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına yol açacaq, qarşılıqlı anlaşma və milli dialoqu gücləndirəcək.
Referendum haqqında
İyunun 5-də Qazaxıstanda konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı referendum keçirilib və bunu vətəndaşların 77%-dən çoxu dəstəkləyib. Dəyişikliklərə uyğun olaraq, dövlət başçısının səlahiyyətləri azaldılır, parlamentin və yerli nümayəndəlik orqanlarının rolu əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirilir, insan hüquqları sahəsi sistemli şəkildə gücləndirilir, Konstitusiya Məhkəməsi yenidən yaradılır, ölüm hökmünün qəti şəkildə ləğvi müəyyən edilir və ilk prezident Nursultan Nazarbayevin statusu ilə bağlı müddəalar çıxarılır.